Eclogae vel bucolica

Ecloga VIII

___________________________________________________

Ecloga octava

Damonis et Alphesiboei certatio.

Pastorum musam Damonis et Alphesiboei,

immemor herbarum quos est mirata iuvenca

certantis, quorum stupefactae carmine lynces,

et mutata suos requierunt flumina cursus,

5

Damonis musam dicemus et Alphesiboei.

tu mihi, seu magni superas iam saxa Timavi,

sive oram Illyrici legis aequoris - en erit umquam

ille dies, mihi cum liceat tua dicere facta?

en erit ut liceat totum mihi ferre per orbem

10

sola Sophocleo tua carmina digna cothurno?

a te principium, tibi desinam. - accipe iussis

carmina coepta tuis, atque hanc sine tempora circum

inter victrices hederam tibi serpere lauros.

Frigida vix caelo noctis decesserat umbra,

15

cum ros in tenera pecori gratissimus herba:

incumbens tereti Damon sic coepit olivae.

Damon

«Nascere, praeque diem veniens age, Lucifer, almum,

coniugis indigno Nysae deceptus amore

dum queror et divos, quamquam nil testibus illis

20

profeci, extrema moriens tamen adloquor hora.

incipe Maenalios mecum, mea tibia, versus.

Maenalus argutumque nemus pinosque loquentis

semper habet; semper pastorum ille audit amores

Panaque, qui primus calamos non passus inertis.

25

incipe Maenalios mecum, mea tibia, versus.

Mopso Nysa datur: quid non speremus amantes?

iungentur iam grypes equis, aevoque sequenti

cum canibus timidi veniet ad pocula dammae.

28a

incipe Maenalios mecum, mea tibia, versus.

Mopse, novas incide faces: tibi ducitur uxor;

30

sparge, marite, nuces: tibi deserit Hesperus Oetam.

incipe Maenalios mecum, mea tibia, versus.

O digno coniuncta viro, dum despicis omnis,

dumque tibi est odio mea fistula dumque capellae

hirsutumque supercilium promissaque barba,

35

nec curare deum credis mortalia quemquam.

incipe Maenalios mecum, mea tibia, versus.

Saepibus in nostris parvam te roscida mala

- dux ego vester eram - vidi cum matre legentem.

alter ab undecimo tum me iam acceperat annus;

40

iam fragilis poteram a terra contingere ramos.

ut vidi, ut perii, ut me malus abstulit error.

incipe Maenalios mecum, mea tibia, versus.

Nunc scio, quid sit Amor. duris in cautibus illum

aut Tmaros aut Rhodope aut extremi Garamantes

45

nec generis nostri puerum nec sanguinis edunt.

incipe Maenalios mecum, mea tibia, versus.

Saevus Amor docuit natorum sanguine matrem

commaculare manus; crudelis tu quoque, mater:

crudelis mater magis, an puer improbus ille?

50

improbus ille puer; crudelis tu quoque, mater.

incipe Maenalios mecum, mea tibia, versus.

Nunc et ovis ultro fugiat lupus; aurea durae

mala ferant quercus, narcisso floreat alnus,

pinguia corticibus sudent electra myricae,

55

certent et cycnis ululae, sit Tityrus Orpheus,

Orpheus in silvis, inter delphinas Arion.

incipe Maenalios mecum, mea tibia, versus.

Omnia vel medium fiat mare. vivite, silvae:

praeceps aerii specula de montis in undas

60

deferar; extremum hoc munus morientis habeto.

desine Maenalios, iam desine, tibia, versus.»

Haec Damon. vos, quae responderit Alphesiboeus,

dicite, Pierides: non omnia possumus omnes.

Alphesiboeus

«Effer aquam, et molli cinge haec altaria vitta,

65

verbenasque adole pinguis et mascula tura,

coniugis ut magicis sanos avertere sacris

experiar sensus; nihil hic nisi carmina desunt.

ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnim.

Carmina vel caelo possunt deducere Lunam;

70

carminibus Circe socios mutavit Ulixi;

frigidus in pratis cantando rumpitur anguis.

ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnim.

Terna tibi haec primum triplici diversa colore

licia circumdo, terque haec altaria circum

75

effigiem duco; numero deus impare gaudet.

ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnim.

Necte tribus nodis ternos, Amarylli, colores;

necte, Amarylli, modo et «Veneris» dic «vincula necto».

ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnim.

80

Limus ut hic durescit et haec ut cera liquescit

uno eodemque igni, sic nostro Daphnis amore.

sparge molam et fragilis incende bitumine lauros.

Daphnis me malus urit, ego hanc in Daphnide laurum.

ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnim.

85

Talis amor Daphnim, qualis cum fessa iuvencum

per nemora atque altos quaerendo bucula lucos,

propter aquae rivum, viridi procumbit in ulva,

perdita, nec serae meminit decedere nocti,

talis amor teneat, nec sit mihi cura mederi.

90

ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnim.

Has olim exuvias mihi perfidus ille reliquit,

pignora cara sui: quae nunc ego limine in ipso,

terra, tibi mando; debent haec pignora Daphnim.

ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnim.

95

Has herbas atque haec Ponto mihi lecta venena

ipse dedit Moeris, nascuntur pluruma Ponto;

his ego saepe lupum fieri et se condere silvis

Moerim, saepe animas imis excire sepulcris,

atque satas alio vidi traducere messis.

100

ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnim.

Fer cineres, Amarylli, foras, rivoque fluenti

transque caput iace, nec respexeris. his ego Daphnim

adgrediar; nihil ille deos, nil carmina curat.

ducite ab urbe domum, mea carmina, ducite Daphnim.

105

Aspice: corripuit tremulis altaria flammis

sponte sua, dum ferre moror, cinis ipse; bonum sit!

nescio quid certe est, et Hylax in limine latrat.

credimus? an, qui amant, ipsi sibi somnia fingunt?

parcite, ab urbe venit, iam parcite, carmina! - Daphnis!»