| |
|
- D e c r e t a l i u m
G r e g o r i i p a p a e I X
c o m p i l a t i o n i s
l i b e r I V
T i t u l u s X I .
De cognatione spirituali.
- _______________________________________________
- Capitulum I.
Filii duorum compatrum, per
quorum neutrum deventum est ad compaternitatem, licite contrahunt, nisi
consuetudo repugnet; separantur autem, si per eorum alterum vel utrumque
compaternitas est contracta. H. d. cum cap. Super eo, infra eod.
- Alexander III. Salernitano Archiepiscopo.
Utrum autem filii aut
filiae ante vel post compaternitatem geniti possint adinvicem copulari, canones
secundum diversorum locorum consuetudines contrarii inveniuntur. Et licet
primus canon exinde editus natos post compaternitatem adinvicem copulari
prohibeat, alter tamen canon posterius editus primum videtur corrigere, per
quem statuitur, ut, sive ante sive post compaternitatem geniti sunt, simul
possint coniungi, excepta illa persona duntaxat, per quam ad compaternitatem
venitur. Unde tolerabilius nobis videtur, ut secundum posteriorem
canonem debeat observari: nisi consuetudo ecclesiae, quae scandalum generet,
aliter se habere noscatur.
- Capitulum II.
Compaternitas, scienter vel
ignoranter superveniens inter coniuges, coniugium non dissolvit.
- Idem eidem.
Si vir vel mulier
scienter vel ignoranter filium suum de sacro fonte susceperint, an propter hoc ab
invicem separari debeant et alii copulari, quia nos consulere voluisti,
Consultationi tuae taliter respondemus, quod, quamvis generaliter sit
institutum, ut debeant separari, quidam tamen, humanius et potius
sentientes, aliter statuerunt. Ideoque nobis videtur, quod, sive ex ignorantia
sive ex malitia id fecerint, non sunt ab invicem separandi, nec alter alteri
debitum debet subtrahere, nisi ad continentiam servandam possint induci: quia,
si ex ignorantia id factum est, eos ignorantia excusare videtur; si ex malitia,
eis sua fraus non debet patrocinari vel dolus.
- Capitulum III.
Filii duorum compatrum, per
quorum neutrum deventum est ad compaternitatem, licite invicem contrahunt
matrimonium; si tamen subest consuetudo, impediens et dirimens talia
matrimonia, servanda est loci consuetudo. H. d. secundum intellectum magis
communem, attingendo mentem capituli.
- Idem Vigiliensi Episcopo.
Super eo, quod a nobis
tua fraternitas requisivit de duorum compatrum filiis, respondemus, quod si tales
filii fuerint, per quorum alterum vel utrumque parentes ad compaternitatem
venerunt, eos coniungi nulla ratione sustineas, et coniunctos pontificali
auctoritate ab invicem ipsos non differas separare. Ceterum si per
neutrum eorum ad compaternitatem ventum fuerit, de his te volumus consuetudinem
tuae metropolitanae ecclesiae vel aliarum circumpositarum inquirere et
diligentius imitari, ita quidem, quod, si eiusdem ecclesiae consuetudo
habeat inter eos non sustinere coniugium fieri, nec factum firmitatis robur
habere, tu simili modo in ecclesia tibi commissa coniugium huiusmodi fieri non
permittas, et, si quos taliter coniunctos inveneris, iuxta earundem ecclesiarum
consuetudinem ipsos separare ab invicem non omittas. Verum si de consuetudine
habeatur, ut talia coniugia sustineantur et permittantur, id in ecclesia
tua dissimulare poteris ita, quod nec tuum videaris praestare assensum, quia,
sicut grave est antiquam consuetudinem circumadiacentium ecclesiarum super his
contemnere, sic quoque gravius videtur, si propter eam huiusmodi coniugiis tuum
indulges assensum, quum posset sic in exemplum assumi.
- Capitulum IV.
Inter patrem baptizati et uxorem
levantis, prius ab eo cognitam, contrahitur compaternitas efficax ad
matrimonium dirimendum.
- Clemens III.
Martinus Bertham duxit in
uxorem, Tebergam sibi copulavit Lotharius, qui Berthae et Martini filium de
sacro fonte suscepit. L. vero et B. sublatis de medio, M. cum T. praefata
contraxit; quaerit a nobis tua fraternitas, utrum tales sint ab invicem
separandi. Nos autem consultationi tuae duximus respondendum, quod, quum
secundum verbum Domini vir et mulier efficiantur per connubium una caro,
liquidum est, Tebergam non posse matrimonialiter copulari Martino, qui compater
eius fuerat, cum quo una caro ipsa Teberga noscitur exstitisse. [Super
alio etc. (cf. c. 5. de eo, qui cogn. IV. 13.) Dat.
Laterani.]
- Capitulum V.
Compaternitas, per catechismum
contracta, impedit matrimonium contrahendum, sed contractum non dirimit.
- Idem.
Contracto matrimonio
inter P. de Rigale et A. uxorem suam, sicut eiusdem P. nobis
conquestio patefecit, quum per biennium insimul habitassent, et filium ex ipsa
uxore memoratus P. suscepissset, quidam consanguinei eiusdem A., volentes
eam separari a viro, contra matrimonium obiecerunt, asserentes, quod
eadem A. in primo sacrati salis pabulo filium quondam concubinae ipsius
P. tenuit, quum fuit primum in ecclesia inductus; et propter hoc tuam
praesentiam adeuntes dicebant, ipsam debere a viro per tuum iudicium separari.
Tua vero fraternitas, sicut accepimus, causa non cognita, iis carnale
commercium interdixit, prohibens ipsi P., ne debitum ab uxore requireret.
Verum, si constaret ecclesiae, vera esse quae diximus, non ideo tamen
contractum matrimonium solveretur, quae res utique vix contrahendo
matrimonio impedimentum afferret. Ideoque discretioni tuae per apostolica
scripta Mandamus, quatenus praefato P. auctoritate nostra firmiter
iniungas, ut memoratam A. sicut uxorem propriam maritali affectione
pertractet, et carnale debitum ab ea licenter exigat et persolvat, sive, quod
supra dictum est, ipsam A. ante matrimonium contractum cum P., sive
postea constiterit hoc egisse; dum tamen, si in fraudem hoc fecerit causa
matrimonii separandi, poenitentiam pro praesumptione accipiat, matrimonio in
sua firmitate durante.
- Capitulum VI.
Inter patrem baptizati et
levantem seu tenentem baptizatum contrahitur cognatio spiritualis valida ad
impediendum, et dirimendum matrimonium postcontractum.
- Innocentius III. Episcopo et Archidiacono
Linconiensibus.
Veniens ad apostolicam
sedem C. Anglicus natione nobis exposuit, quod, quum olim in adolescentia
constitutus mulieri cuidam adhaesisset, quam quidam alius ante cognoverat, de
consilio matris suae factum est, ut eadem mulier quendam puerum, quem de alia
soluta ipse susceperat, de sacro fonte levaret ad suspicionem et infamiam
utriusque delendam. Deinde vero, quum in eius amorem vehementius exarderet,
absque consilio amicorum eam clanculo desponsavit. Quumque prolem ex ea
procreare non posset, et increpationes a patre suo gravissimas sustineret, quod
eam desponsando deliquerat revolvens in animo, ipsa dimissa, causa orationis
Hierosolymam est profectus. Verum quum idem rediens de partibus transmarinis
prolem eam suscepisse de alio invenisset, ei noluit adhaerere; sed propter adulterium,
quod commisisse taliter videbatur, ea omnino dimissa, ad longinquam se
transferens regionem, et ad Eugubinam tandem veniens civitatem, quandam ibidem
cum terra competenti et dote decenti sibi matrimonialiter copulavit, de qua
prolem se confessus est suscepisse. Ea propter discretioni vestrae per
apostolica scripta Mandamus, quatenus super his inquiratis diligentius
veritatem, et, si constiterit, H. mulierem praedicti viri filium de sacro
fonte levasse, antequam eam desponsasset uxorem, vos inter eos divortium,
appellatione postposita, celebretis, rei processum nobis per literas vestras
fideliter exponentes ut an cum secundo legitime commorari valeat veritate
cognita decernere valeamus. [Dat. ap. civitatem Castellanam VIII. Id.
Oct. 1198.]
- Capitulum VII.
Si filii duorum compatrum, per
quorum alterum deventum est ad compaternitatem, matrimonium contrahant,
separantur, et tempore contractus scientes impedimentum illud denunciare
tenentur.
- Idem Magistro S. Canonico Herfordensi.
Tua nos duxit discretio
consulendos, an natus ante compaternitatem filiam compatris sui vel commatris procedente
tempore sibi possit matrimonialiter copulare, et, si cum ea
contraxit, et pluribus annis simul permanserit, an postea debeant
separari, et an conscii talis matrimonii teneantur illud in publico accusare.
Super quo discretioni tuae taliter respondemus, quod huiusmodi personae
non matrimonium contrahere, et, si contraxerint, de iuris rigore possunt
ab invicem separari, et, qui contractum sciverint, debent ecclesiae illud nunciare.
[Dat. Lat. XV. Kal. Apr. 1202.]
- Capitulum VIII.
Inter baptizatum et filium
baptizantis oritur cognatio spiritualis, impediens et dirimens matrimonium
inter eos contrahendum. H. d.
- Gregorius IX.
Ex literis vestris
accepimus, quod, quum M. mulier coram officiali Cantiuariensi Alanum peteret in
virum, et se affidatam ab eo ac carnaliter cognitam per testes idoneos
probavisset, dictorum tandem testium depositionibus publicatis, idem A.
excipiendo proposuit, quod eam habere non poterat in uxorem pro eo, quod ipsum
pater mulieris eiusdem, qui sacerdos exstitit, baptizavit. Sed quum idem
officialis, exceptione huiusmodi non admissa, diffinitivam tulerit sententiam
contra ipsum, et idem ad sedem apostolicam appellaverit, mandamus, quatenus, si
est ita, eundem A. super hoc ab impetitione mulieris absolvatis ipsius, eidem
mulieri perpetuum silentium imponentes.
|
|