Tractatus bipartitus de contractibus

Pars prima

________________________________________________________________

Capitulum XLVII.

de introductione contractuum innumerabilium

a cupidis et avaris

Sed quid tantum moror hic in commemorando contractus mutuationis, emptionis et venditionis, quos usurarii iniquissimi et alii cupidi supra numerum introduxerunt? Et quare? Certe, ut non laboribus sed in ocio dolosis contractibus et iniquis circumventionibus locupletentur, aliis gravatis et depauperatis. Vere nemo sufficit omne talium fraudes et astutias enumerare, quibus mutuando, vendendo et emendo lucra querunt cum gravamine et damno proximorum. Nec solum circa dictas commutationum species cupidorum adinventiones invente et inveniende innumerabiles sunt, sed etiam circa locationem et ceteras commutationum differentias, de quibus in superioribus tractatum est. Non potest de adinventionibus illis seu adinventitiis contractibus dolositate plenis dari doctrina generalis, qua in singulis equum ab iniquo discernatur, et hoc propter multitudinem varietatem talium et subtilitatem colorum et fraudum, que excogitantur in illis. Est etiam hoc in illis pro |205r| colore, quod raro aliquis contractus talium est, qui non possit aliquo modo vel respectu vel cum certis circumstantiis licite fieri. ^a) Huiusmodi fiunt, licet se a fraudibus excusare velint, eo quod contractus hic vel ille potest licite fieri. Nolunt advertere, quod si uno modo vel respectu est licitus, duobus vel tribus modis et respectibus est iniquus; quibus modis ipsi cupidi, quorum infinitus est numerus, contractus huiusmodi plurimum practicant ad peccatum sibi et proximo ad damnum. Unde illi, qui laboribus dimissis solum student contractibus ditari talibus, innumerabilia pacta et obligationes invenerunt et adhuc quotidie inveniunt, quibus simplices et pauperes necessitatem habentes callide et colorate circumvenerunt; et talibus simplices cito consentiunt, non sentientes prima vice damna eorum, que usurarius vel alius cupiditatis servus diu ante studiose calculavit et invenit suam conditionem in tali contractu ad lucrum meliorem. Pauper autem non studuit super huiusmodi nec sibi tempus studendi vacavit laboribus occupato.

――――――――

a) Im Druck folgt eine Leerzeile.