BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Rokhel Korn

1898 - 1982

 

dertseylung

 

1942

 

kval: bleter fun eynikayt

 

_______________________________________________________________________

 

 

 

er hot bloyz oysgefilt zayn khoyv

 

geven iz es in oktyaber 1941, inem khoydesh, ven di tsereytste khayoles fun hitlers armey hobn zikh derneentert tsu moskve. di nekht hobn geflakert mit prozhektors, vos hobn, vi flamike tsungen, balekt dem fintstern himl. di luft hot gezhumet mit motorn fun aeroplanen, un di erd hot getsitert fun ufraysn un harmatn-geshos.

in eynem fun yene oktyaber-teg hot zikh gemoldn als frayviliker der student funem tekhnishn mashinboy-institut a.n. fun bauman der komunist mokhe hoykhman. er iz mit zayn teyl glaykh opgeshikt gevorn af der ershter kamfs-linye fun kalininer front kegn der dayt|shisher 16-ter armey. der veg ahin hot gefirt iber ershtbafrayte gegntn. a sakh toyte dayt|shishe soldatn hobn zikh gevalgert in shney. di mayler, tseefnt tsum vildn ziger-geshrey, zaynen geblibn farglivert, farkhidesht, vos der toyt, velkhn zey hobn getrogn in di ruike derfer, hot mitamol zikh oysgekerevet mitn ponem tsu zey, di vilde khayes, vos zey hot aroysgelozt fun shtayg. tseklapte mashines un tahken hobn farfleytst di vegn. di eynzame tunkele koymens fun di farbrente hayzer zaynen geven der eyntsiker zeykher, az do af dem ort iz mit a kurtser tsayt tsurik geven a bliendiker yishev. in eynem fun azoyne erter zaynen undzere dem 21-tn fevral ibergegangen in ongrif.

– undzer rote – dertseylt mokhe hoykhman – hot bakumen di ufgabe arosytsutraybn dem soyne funem dorf pavlovo. etlekhe mol zaynen mir gegangen in atake. der soyne hot far der tsayt, vos er hot balebatevet in dorf, bavizn shtark tsu bafestikn zikh. beys dem tsveytn ongrif hobn mir, etlekhe roytarmeyer arayngerisn in dorf un zikh farfestikt in a hoyz. arumgeringlt fun di dayt|shn, hobn mir dort zikh gehaltn a gantsn mesles. mit undzer nokhanandikn fayer hobn mir nit gelozt dem soyne durkhraysn undzer komunikatsye. dem tsveytn mesles, nokh an ibergekhazertn ongrif, hobn undzere farnumen dos dorf. eyder di dayt|shn hobn dos dorf farlozt, hobn zey untergetsundn dos hoyz, in velkhn zey hobn frier gehat farshpart ba zey tsvey tsendlik sovetishn farvundete.

tsumorgns hot eyner fun undzere teyln untern druk funem soynes ibershtaygndike koykhes ongehoybn optsutretn funem noentn dorf s. tsu hilf iz geshikt gevorn mayn vuvod. ikk unmayne fir khaveyrem zaynen arumgeringlt gevorn fun di dayt|shn. zey zaynen an erekh 20-30 man. etlekhe sho hot gedoyert undzer kamf. di dayt|shn hobn gepruvt ibershrekn undz mit zeyere vilde khaishe geshreyen, zikh derneentert un undz forgeleygt opgebn zikh in gefangenshaft. undzer entfer iz geven eyner: fayer! ibergelozt a tsendlik toyte, zaynen di dayt|shn opgetrotn. undzere hobn vider fargenumen dos dorf s.

tog un nakht on ufher hobn mir geyogt dem soyne. undzer divizye hot bafrayt etlekhe tsendlik farfestikte punktn un derfer. azoy zaynen gegangen undzere shlakht-teg: atakes, lokern fun baheltenishn, oysshpirungen.

dem 4-tn mart hobn mir zikh derneentert tsu a dorf mit a rey gemoyerte nit farendikte hayzer, velkhe der soyne hot oysgenutst far zayn baheltenish. fun di kelers hot er a shot geton mit fayer. ayngegrobn tif in shney, hot a farmaskirter tank ongehoybn zikh bavegn, vi a tsereytste khaye. nor undz hot nit dershrokn dos fayer fun di avtomatn un koylnsvarfer. mit granatn hobn mir opgereynikt funem soyne hoyz nokh hoyz. ven mir hobn zikh derneentert tsu di kelers fun di gemoyertyr hayzer, kedey optsuramen fun zey di letste dayt|shn, bin ikh shver farvundet gevorn mit granat-shpliters in beyde fis. nor adank dem getrayen arumgeyn arum mir do in shpitol, bin ikh shoyn, vi ir zet, kimat gezunt un bald vel ikh zikh umkern tsurik afn front.

me hot im gezogt: khaver hoykhman, der komande-bashtand fun ayer teyl hot aykh tsugeshtelt tsu baloynung far oysfiln mit groys ibergegebnkayt di shlakht-ufgabn.

hoykhman, ot der breytpleytsiker yunger roytarmeyer, lozt arop in farlegnhayt di oygn:

– mikh? – fregt er iber shtil un basheydn. – kh'hob dokh bloyz oysgefilt mayn khoyv.

zuntik, 25 oktyaber 1942