BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Hersh David Nomberg

1876 - 1927

 

oysklayb fun lider

 

viglid

oy, vey, un kha-kha-kha, oy-oy!

 

kval: Oysgeklibene shriftn noveln, lider, eseyen;

fir muzik-shafungen tsu lider

Buenos Ayres 1967

 

_______________________________________________________________________

 

 

 

viglid

 

s'loyfn, s'yogn shvartse volkns,

s'fayft un brumt der vint –

fun sibirye shikt dayn tate

dir a grus, mayn kind!

 

nor der vint – er brengt unds grusn

fun dem kaltn land;

dortn shteyt er: a lopate

halt er in der hant.

 

un er grobt alts tifer, tifer,

varft di erd aroys.

nit gezorgt dokh! farn sheker

grobt er kvorim oys.

 

nit der ershter, nit der letster

falt er oyfn feld!

zorg nit, kind mayns, dikh geboyrn

hot a groyser held.

 

un a held vestu oysvaksn,

shlof zhe, shlof atsind:

zaml koykhes far der tsukunft,

zaml, eyntsik kind!

 

 

אַ װיגליד

 

‏ס'לױפֿן, ס'יאָגן שװאַרצע װאָלקנס,

ס'פֿײַפֿט און ברומט דער װינט ־

פֿון סיביריע שיקט דײַן טאַטע

דיר אַ גרוס, מײַן קינד!

 

נאָר דער װינט ־ ער ברענגט אונדס גרוסן

פֿון דעם קאַלטן לאַנד;

דאָרטן שטײט ער: אַ לאָפּאַטע

האַלט ער אין דער האַנט.

 

און ער גראָבט אַלץ טיפֿער, טיפֿער,

װאַרפֿט די ערד אַרױס.

ניט געזאָרגט דאָך! פֿאַרן שקר

גראָבט ער קװאָרים אױס.

 

ניט דער ערשטער, ניט דער לעצטער

פֿאַלט ער אױפֿן פֿעלד!

זאָרג ניט, קינד מײַנס, דיך געבױרן

האָט אַ גרױסער העלד.

 

און אַ העלד װעסטו אױסװאַקסן,

שלאָף זשע, שלאָף אַצינד:

זאַמל כּוחות פֿאַר דער צוקונפֿט,

זאַמל, אײנציק קינד!

 

 

 

oy, vey, un kha-kha-kha, oy-oy!

 

1.

a shotn iz der mentshns lebn –

oy, yo! es iz azoy.

er yogt dos glik un treft dernebn,

un yogt, un falt. oy-oy!

kha-kha! er yogt un loyft.

oy, vey! dos glik antloyft.

di tsayt

fargeyt.

aleyn

blaybt shteyn

der mentsh un zet: der kop iz groy!

er fregt dershtoynt: «vu iz der tsil?»

un lakht mit gal: «der suf fun shpil!»

oy, vey, un kha-kha-kha, oy-oy!

 

2.

di velt iz narish un fardorbn –

oy, yo! es iz azoy.

zi hot fil hob un guts dervorbn,

in noyt – nokh mer, oy-oy!

kha-kha! dos gelt baglikt.

oy, vey! di noyt dershtikt.

ikh shelt

di velt

mit hak un pak

un trakht derbay mir shtil azoy:

un shlogt di velt zikh kop in vant –

blayb royk, harts! zey klor, farshtand!

oy, vey, kha-kha-kha, oy-oy!

 

3.

mayn meydl iz a lid fun lider –

oy, vey, kha-kha-kha, oy-oy!

a kroyn a kop, getokte glider

un oygn tsvey – oy-oy!

kha-kha! zi lakht un shtipt.

oy, vey! zi bayst mit gift.

ir blik

git glik.

zi kusht –

derfrisht,

ir mildkayt iz frimorgn-toy –

dokh shpilt zi itst oyf yenems shoys!

zay royk, harts, un lakh dikh oys!

oy, vey, un kha-kha-kha, oy-oy!

 

 

אוי, װײ, און כאַ־כאַ־כאַ, אוי־אוי!

 

1.

אַ שאָטן איז דער מענטשנס לעבן – 

אוי, יאָ! עס איז אזוי.

ער יאָגט דאָס גליק און טרעפֿט דערנעבן,

און יאָגט, און פֿאַלט. אוי־אוי!

כאַ־כאַ! ער יאָגט און לויפֿט.

אוי, װײ! דאָס גליק אַנטלויפֿט.

די צײַט

פֿאַרגײט.

אַלײן

בלײַבט שטײן

דער מענטש און זעט: דער קאָפּ איז גרוי!

ער פֿרעגט דערשטוינט: «װוּ איז דער ציל?»

און לאַכט מיט גאַל: «דער סוף פֿון שפּיל!»

אוי, װײ, און כאַ־כאַ־כאַ, אוי־אוי!

 

2.

די װעלט איז נאַריש און פֿאַרדאָרבן – 

אוי, יאָ! עס איז אַזוי.

זי האָט פֿיל האָב און גוטס דערװאָרבן,

אין נויט – נאָך מער, אוי־אוי!

כאַ־כאַ! דאָס געלט באַגליקט.

אוי, װײ! די נויט דערשטיקט.

איך שעלט

די װעלט

מיט האַק און פּאַק

און טראַכט דערבײַ מיר שטיל אַזוי:

און שלאָגט די װעלט זיך קאָפּ אין װאַנט – 

בלײַב רויק, האַרץ! זײ קלאָר, פֿאַרשטאַנד!

אוי, װײ, כאַ־כאַ־כאַ, אוי־אוי!

 

3.

מײַן מײדל איז אַ ליד פֿון לידער – 

אוי, װײ, כאַ־כאַ־כאַ, אוי־אוי!

אַ קרוין אַ קאָפּ, געטאָקטע גלידער

און אויגן צװײ – אוי־אוי!

כאַ־כאַ! זי לאַכט און שטיפּט.

אוי, װײ! זי בײַסט מיט גיפֿט.

איר בליק

גיט גליק.

זי קושט – 

דערפֿרישט,

איר מילדקײט איז פֿרימאָרגן־טוי – 

דאָך שפּילט זי איצט אויף יענעמס שויס!

זײַ רויק, האַרץ, און לאַך דיך אויס!

אוי, װײ, און כאַ־כאַ־כאַ, אוי־אוי!