BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Itshe-Meyer Shpilrayn

1889/1891 - 1937

 

idish – konspekt fun a kurs

in dem 2"tn moskver

melukhishn universitet

 

_______________________________________________________________________

 

 

 

kapitl ii.

algemeyne geshikhte fun yidish.

 

di ershte yedies vegn yidish in di khronikes fun xii un xiii yorhundert. di daytshishe kehiles. di lider fun ziskind fun trimbarn [Suesskind von Trimberg (c. 1200-1250)]. di kharakteristik fun dem loshn fun yener tsayt: in tokh a daytshish mit hebreishe tsvishnshikhtn. di ershste gedrukte literatur in yidish. di denkmeler fun 16-18 yorhundert. di iberzetsung fun di heylike sforem, bobemayse, «tsenerene» (tsenurenu), bikher mit a religyez-moralishn inhalt un romanen. private briv fun prager [proger] yidn fun 17-tn yorhundert, farefntlekhte fun landoy [Landau]. «di memuarn fun glyukeln-fon hameln» [Glueckel von Hameln]. a bagrif vegn di enderungen in shprakh, vos kumen for in tsuzamenbund mit di enderungen in di ekonomishe lebns-badingungen fun di felker. di sibes, vos virkn oyf di enderungen fun di shprakhn: di natirlekhe antviklung fun di leshoynes. di virkung fun naye lebns-badingungen un fun naye bagrifn, di virkung fun andere felker. di badingungen, bay velkhe yedere fun didozike sibes vayzt zikh aroys.