Medea

___________________________________________________________

Actus quartus

Scaena I

[Nutrix pro palatio, chorus.]

Nutrix:

670

Pavet animus, horret: magna pernicies adest.

immane quantum augescit et semet dolor

accendit ipse vimque praeteritam integrat.

vidi furentem saepe et aggressam deos,

caelum trahentem: maius his, maius parat

675

Medea monstrum. namque ut attonito gradu

evasit et penetrale funestum attigit,

totas opes effundit et quidquid diu

etiam ipsa timuit promit atque omnem explicat

turbam malorum, arcana secreta abdita,

680

et triste laeva +comparans+ sacrum manu

pestes vocat quascumque ferventis creat

harena Libyae quasque perpetua nive

Taurus coercet frigore Arctoo rigens,

et omne monstrum. tracta magicis cantibus

685

squamifera latebris turba desertis adest.

hic saeva serpens corpus immensum trahit

trifidamque linguam exertat et quaerit quibus

mortifera veniat: carmine audito stupet

tumidumque nodis corpus aggestis plicat

690

cogitque in orbes. «parva sunt» inquit «mala

et vile telum est, ima quod tellus creat:

caelo petam venena. iam iam tempus est

aliquid movere fraude vulgari altius.

huc ille vasti more torrentis iacens

695

descendat anguis, cuius immensos duae,

maior minorque, sentiunt nodos ferae

(maior Pelasgis apta, Sidoniis minor),

pressasque tandem solvat Ophiuchus manus

virusque fundat; adsit ad cantus meos

700

lacessere ausus gemina Python numina,

et Hydra et omnis redeat Herculea manu

succisa serpens, caede se reparans sua.

tu quoque relictis pervigil Colchis ades,

sopite primum cantibus, serpens, meis.»

705

Postquam evocavit omne serpentum genus,

congerit in unum frugis infaustae mala:

quaecumque generat invius saxis Eryx,

quae fert opertis hieme perpetua iugis

709

sparsus cruore Caucasus Promethei,

711

et quis sagittas divites Arabes linunt

710

pharetraque pugnax Medus aut Parthi leves,

712

aut quos sub axe frigido sucos legunt

lucis Suebae nobiles Hyrcaniis;

quodcumque tellus vere nidifico creat

715

aut rigida cum iam bruma decussit decus

nemorum et nivali cuncta constrinxit gelu,

quodcumque gramen flore mortifero viret,

dirusque tortis sucus in radicibus

causas nocendi gignit, attrectat manu.

720

Haemonius illas contulit pestes Athos,

has Pindus ingens, illa Pangaei iugis

teneram cruenta falce deposuit comam;

has aluit altum gurgitem Tigris premens,

Danuvius illas, has per arentes plagas

725

tepidis Hydaspes gemmifer currens aquis,

nomenque terris qui dedit Baetis suis

Hesperia pulsans maria languenti vado.

haec passa ferrum est, dum parat Phoebus diem,

illius alta nocte succisus frutex;

730

at huius ungue secta cantato seges.

Mortifera carpit gramina ac serpentium

saniem exprimit miscetque et obscenas aves

maestique cor bubonis et raucae strigis

exsecta vivae viscera. haec scelerum artifex

735

discreta ponit: his rapax vis ignium,

his gelida pigri frigoris glacies inest.

addit venenis verba non illis minus

metuenda. sonuit ecce vesano gradu

canitque. mundus vocibus primis tremit.

Scaena II

[Ara pro domo, Medea sacrificans, nutrix.]

Sarcophagus Medeae (Berlin Altes Museum)

Medea:

740

Comprecor vulgus silentum vosque ferales deos

et Chaos caecum atque opacam Ditis umbrosi domum,

Tartari ripis +ligatos+ squalidae Mortis specus.

supplicis, animae, remissis currite ad thalamos novos:

rota resistat membra torquens, tangat Ixion humum,

745

Tantalus securus undas hauriat Pirenidas,

gravior uni poena sedeat coniugis socero mei:

lubricus per saxa retro Sisyphum solvat lapis.

vos quoque, urnis quas foratis inritus ludit labor,

Danaides, coite: vestras hic dies quaerit manus. -

750

nunc meis vocata sacris, noctium sidus, veni

pessimos induta vultus, fronte non una minax.

Tibi more gentis vinculo solvens comam

secreta nudo nemora lustravi pede

et evocavi nubibus siccis aquas

755

egique ad imum maria, et Oceanus graves

interius undas aestibus victis dedit;

pariterque mundus lege confusa aetheris

et solem et astra vidit et vetitum mare

tetigistis, ursae. temporum flexi vices:

760

aestiva tellus horruit cantu meo,

coacta messem vidit hibernam Ceres;

violenta Phasis vertit in fontem vada

et Hister, in tot ora divisus, truces

compressit undas omnibus ripis piger.

765

Sonuere fluctus, tumuit insanum mare

tacente vento; nemoris antiqui domus

amisit umbras vocis imperio meae.

die reducto; Phoebus in medio stetit,

Hyadesque nostris cantibus motae labant:

770

adesse sacris tempus est, Phoebe, tuis.

Tibi haec cruenta serta texuntur manu,

novena quae serpens ligat,

tibi haec Typhoeus membra quae discors tulit,

qui regna concussit Iovis.

775

vectoris istic perfidi sanguis inest,

quem Nessus expirans dedit.

Oetaeus isto cinere defecit rogus,

qui virus Herculeum bibit.

piae sororis, impiae matris, facem

780

      ultricis Althaeae vides.

reliquit istas invio plumas specu

Harpyia, dum Zeten fugit.

his adice pinnas sauciae Stymphalidos

Lernaea passae spicula.

785

sonuistis, arae, tripodas agnosco meos

favente commotos dea.

Video Triviae currus agiles,

non quos pleno lucida vultu

pernox agitat, sed quos facie

790

lurida maesta, cum Thessalicis

vexata minis caelum freno

propiore legit. sic face tristem

pallida lucem funde per auras,

horrore novo terre populos

795

inque auxilium, Dictynna, tuum

pretiosa sonent aera Corinthi.

tibi sanguineo caespite sacrum

sollemne damus, tibi de medio

rapta sepulcro fax nocturnos

800

sustulit ignes, tibi mota caput

flexa voces cervice dedi,

tibi funereo de more iacens

passos cingit vitta capillos,

tibi iactatur tristis Stygia

805

ramus ab unda, tibi nudato

pectore maenas sacro feriam

bracchia cultro. manet noster

sanguis ad aras: assuesce, manus,

stringere ferrum carosque pati

810

posse cruores - sacrum laticem

percussa dedi.

quodsi nimium saepe vocari

quereris votis, ignosce, precor:

causa vocandi, Persei, tuos

815

saepius arcus una atque eadem est

semper, Iason.

tu nunc vestes tinge Creusae,

quas cum primum sumpserit, imas

urat serpens flamma medullas.

820

ignis fulvo clusus in auro

latet obscurus, quem mihi caeli

qui furta luit viscere feto

dedit et docuit condere vires

arte, Prometheus; dedit et tenui

825

sulphure tectos Mulciber ignes,

et vivacis fulgura flammae

de cognato Phaethonte tuli.

habeo mediae dona Chimaerae,

habeo flammas usto tauri

830

gutture raptas, quas permixto

felle Medusae tacitum iussi

servare malum.

adde venenis stimulos, Hecate,

donisque meis semina flammae

835

condita serva: fallant visus

tactusque ferant, meet in pectus

venasque calor, stillent artus

ossaque fument vincatque suas

flagrante coma nova nupta faces.

840

Vota tenentur: ter latratus

audax Hecate dedit et sacros

edidit ignes face luctifera.

[ad Nutricem:]

Peracta vis est omnis: huc natos voca,

pretiosa per quos dona nubenti feram.

[Nutrix abit.]

Scaena III

[Medea, nutrix, filii Medeae.]

Medea:

845

ite, ite, nati, matris infaustae genus,

placate vobis munere et multa prece

dominam ac novercam. vadite et celeres domum

referte gressus, ultimo amplexu ut fruar.

[Nutrix et filii abeunt.]