De diversis artibus libri III

Liber tertius

____________________________________________________________

Caput LXXVIII.

De opere ductili quod sculpitur.

PERCUTE tabulam cupream quantae longitudinis et latitudinis volueris, sic spissam ut vix plicari possit, et sit sanissima ab omni fissura et macula, et pertrahe in ea imaginem, quam volueris. Deinde percute in loco capitis fossam cum mediocri malleo in circuitu, sicque recoques in prunis. Qua refrigerata per se, facies per totam imaginem cum malleis sicut fecisti in tenui cupro cum curvis ferris et aequalibus, semper ex utraque parte deducendo et frequenter recoquendo. Cumque elevaveris imaginem quam alte volueris, accipe ferros ad mensuram palmi longos, in una summitate grossiores, super quos possit cum malleo percuti, et in altera graciliores, tenues, rotundos atque subtiles, quos ad hoc opus aptaveris, et sedente coram te puero hujus artis docto, tene sinistra manu tabulam et dextera ferros, puero desuper feriente cum mediocri malleo, designabis oculos et nares, capillos et manuum digitos, pedum articulos, et omnes tractus vestimentorum in superiori parte, ita ut interius appareant, ubi etiam cum eisdem ferris percuties, ut (exterius eleventur tractus). Quod cum tam diu feceris donec imago omnino formetur, cum ferris fossoriis et rasoriis fodies circa oculos et nares, os et mentum et aures, designabisque capillos et omnes subtiles vestimentorum tractus, et ungues manuum et pedum. Quo facto, si volueris coronas imaginum ornare gemmis, electro atque margaritis, statim operare singulas partes in auro cum filis et solidatura, sicut superius in opere calicis, et adjungens unamquamque loco suo, fac foramina, per quae configi debent, videlicet sub majoribus gemmis, et in cupro aequaliter; sicque deaurabis tabulam et polies eam in primis cum filis ex auricalco sicut supra, deinde cum ferris aequalibus; sicque colorabis et configes auri partes unamquamque in suo loco, imponesque gemmas et circumligabis margaritas.

Eodem modo, si facultas in censu fuerit, potes in auro et argento facere imagines super libros evangeliorum et missales, et bestias atque aviculas ac flores super sellas equestres matronarum exterius. Fiunt eodem modo, in scyphis aureis sive argenties vel scutellis, in medio, equites contra dracones sive leones vel gryphes pugnantes, imago Samsonis vel David ora leonum confringentes; leones quoque simplices et gryphes, idem etiam singuli singulas pecudes suffocantes, sive aliud quod libuerit, quodque secundum operis quantitatem decens vel aptum fuerit.