Carmina amatoria

101   102   103   104    104a    105    106    107    108   109   110

111   112   112a    113   113a    114    114a    115    115a    116

117   118   119   119a    120    120a    121    121a    122    122a

________________________________________________________________

101

1.

Pergama flere volo,    fato Danais data solo,

Solo capta dolo,    capta redacta solo.

2.

Ex Helicone sona,    que prima tenes Helicona,

Et metra me dona    promere posse bona!

3.

Est Paris absque pare;    querit, videt, audet amare,

Audet temptare    furta, pericla, mare.

4.

Vadit et accedit,    clam tollit clamque recedit;

Nauta solo cedit,    fit fuga, predo redit.

5.

Tuta libido maris    dat tura libidinis aris,

Civibus ignaris,    quod parat arma Paris.

6.

Post cursus Helene    currunt Larissa, Mycene,

Mille rates plene fortibus absque sene.

7.

Exsuperare ratus viduatorem viduatus

Federe nudatus    federat ense latus.

8.

Greco ductori    prohibet dolor esse timori

Pro consorte tori    vivere sive mori.

9.

Pergama dia secus    figit tentoria Grecus,

Impetitur mechus    et fabricatur equus.

10.

Plena male prolis    parit hostem machina molis,

Destruiturque dolis    tam populosa polis.

11.

Tradunt cuncta neci,    predeque cupidine ceci

Obfirmant Greci    pectora clausa preci.

12.

Hinc ardent edes,    hinc detruncat Diomedes

Per varias cedes    brachia, crura, pedes.

13.

Multatur cede    predo Paris a Diomede,

Seque sue tede    reddit alumna Lede.

14.

Femina digna mori    redamatur amore priori,

Reddita victori    deliciisque tori.

15.

Seva, quid evadis?    non tradita cetera tradis!

Cur rea tu cladis    non quoque clade cadis?

16.

Si fueris lota, si vita    sequens bona tota,

Non eris ignota,    non eris absque nota.

17.

Passa modo Paridem,    Paridem modo, Thesea pridem,

Es factura fidem,    ne redeas in idem?

18.

Rumor de veteri    faciet ventura timeri;

Cras poterunt fieri    turpia sicut heri.

19.

Femina victa mero    quod inhereat ebria vero,

Nec fieri spero    nec fideiussor ero.

20.

Expleta cede    superadditur Hecuba prede,

Tractatur fede,    cogitur ire pede.

21.

In faciem Dorum,    crinem laniata decorum,

Subsequitur lorum    per theatrale forum.

22.

Vivit, at invita,    quia vivit paupere vita,

et planctus inita vociferatur ita:

23.

«Iuno, quid est, quod agis? post tante funera stragis

Totne putas plagis    addere posse magis?

24.

Ergo reoccides    hos, quos occidit Atrides?

Ergo reoccides,    quos obiisse vides?

25.

Nullum iam reperis,    nullum, nec sic misereris,

Immo persequeris    reliquias cineris!

26.

Nemo rebellatur,    et Iuno belligeratur,

Bellaque sectatur    sanguine mucro satur!

27.

Me, me, Iuno, feri!    feriendo potes misereri!

Fac obitu celeri    corpus anile teri!

28.

Usque modo flevi    casus, incommoda levi;

Quod superest evi,    corripe fine brevi!

29.

Perstitit ira dei    dare cetera perniciei;

Miror, quod sit ei    mentio nulla mei.

30.

Nemo mei meminit;    gladius, qui cetera finit,

Mecum fedus init,    me superesse sinit.

31.

Concutit ossa metus,    fit spiritus irrequietus,

Dum renovat fletus    denuo cura vetus.»

32.

Urbs retro sublimis    et abundans rebus opimis

Una fit e minimis,    adnichilata nimis.

33.

Urbs celebris dudum,    dum terminat alea ludum,

Ecce solum nudum,    pastus erit pecudum!

34.

Ve tibi, Troia, peris!    iam non michi Troia videris,

Iamiam bobus eris    pascua, lustra feris.

35.

Urbs fortunata,    si posses vincere fata,

Vel possent fata    segnius esse rata!

36.

Regna beata satis,    urbs prime nobilitatis,

Dives honoratis    dantibus atque datis!

37.

Regna beata satis,    donec nocuere beatis

Preda voluptatis    et male fausta ratis!

38.

Urbs bona, piena bono,    foris, intus, cive, colono,

Predita patrono,    preditus ille throno!

39.

Plena potentatu,    celeberrima, digna relatu,

Felicissima tu    principe, cive, statu!

40.

Curia personis,    urbs civibus, arva colonis,

Terra suis donis,    horrea plena bonis!

41.

Si commendemus,    que commendare solemus:

Cultus supremus    rus, ager, unda, nemus.

42.

Potum vineta,    pastum dabat area leta,

Merces moneta    navigiumque freta.

43.

Urbs vetus et clara,    bona valde, tam bona, rara,

Tam bona, tam cara    fit pecualis hara.

44.

Dives ab antiquo,    dum fato fertur iniquo,

Deperit in modico,    fit nichil ex aliquo.

45.

Causa rei talis    meretrix fuit exitialis,

Femina fatalis,    femina feta malis.

102

1.

Fervet amore Paris,    Troianis immolat aris,

Fratribus ignaris    scinditur unda maris.

2.

Temptat Tyndaridem,    favet illa, relinquit Atridem,

Prompta sequi Paridem,    passa perire fidem.

3.

Equora raptor arat,    tenet, affectu quod amarat,

Se res declarat,    Grecia bella parat.

4.

Contra Dardanidem    res provocat ista Tytidem,

Incitat Eacidem    Pallas ad illud idem.

5.

Argos nudatur,    classis coit, unda minatur,

Hostia mactatur,    aura quieta datur.

6.

Passa freti strepitus    Phrygium rapit ancora litus,

Obstruit introitus    Hector ad arma citus.

7.

Ilios arma gerit,    Helenam sua Grecia querit,

Fraus aditus aperit,    hostis ab hoste perit.

8.

Sub Danaum pube,    telorum territa nube,

Infremit urbs Hecube,    flant resonantque tube.

9.

Miles ad arma fremit,    vite fraus Hectora demit,

Urbem pugna premit,    Troia sub hoste tremit.

10.

Ars nisi ditaret    Danaos numenque iuvaret,

Murus adhuc staret,    qui modo rege caret.

11.

Queritur ars, fit equus,    latet intra viscera Grecus,

Fit Priamus cecus,    ducitur intro pecus.

12.

Flendo Sinon orat,    Ithacus fallendo laborat,

Urbem flamma vorat,    machina claustra forat.

13.

Credula fallaci,    flamme subiecta voraci,

Passa dolos Ithaci    Troia fit esca faci.

14.

Ars urbem tradit,    urbs in discrimina vadit,

Ignis edax radit    Pergama, Troia cadit.

15.

Urbis opes lacere    flammis alimenta dedere,

Igni cessere    menia, claustra, sere.

16.

Argis exosa    iacet Ilios, ante iocosa,

Inclita, formosa,    nunc rubus, ante rosa.

17.

Igni sublatus    fugit, omnia ferre paratus,

Firma classe ratus    te Cytherea, satus.

18.

Tellus fatalis    peritur navalibus alis,

Obviat ira salis    peste, furore, malis.

19.

Pestem concepit    mare, fluctus surgere cepit,

Puppibus obrepit    spuma, procella strepit.

20.

Flat Notus insanus,    insurgit turbo profanus,

Navita Troianus    utitur arte manus.

21.

Huc quasi delira    pelagi succingitur ira,

Stat prope mors dira,    stat procul inde lyra.

22.

Rebus sublatis,    currentibus ordine fatis,

Regnis optatis    utitur arte ratis.

23.

Pacem vestigat,    sed eum lis dira fatigat

Et furor instigat    et nova pugna ligat.

24.

Pugna predatur,    furit in Turnum, dominatur,

Viscera scrutatur    sanguine mucro satur.

25.

Cepta luens sceleris    te victum, Turne, fateris,

Obrutus ense peris,    preda cibusque feris.

26.

Enee cedit    victoria, pugna recedit,

Pugne succedit    gloria, paxque redit.

27.

Sub vinclo fidei    post inclita facta trophei

Regia nupsit ei    virgo favore dei.

103

I.

1a.

Eia dolor!

nunc me solor

velut olor

albus neci proximus.

abiectus lugeo,

despectus pereo,

exclusus langueo.

1b.

Urit Venus

corde tenus,

quam nec Rhenus

nec Euphrates maximus

valet estinguere.

me sola solvere

potest vel perdere.

2a.

Cur, livens Invidia,

nocte nata Stygia,

lingua balbens impia,

mea turbas gaudia,

vecte claudens pervia

michi quondam ostia,

uni unam

negans, brunam

florulam,

nec pallentem

nec habentem

maculam,

casti floris,

celi roris

emulam,

vas auratum,

aromatum

virgulam?

2b.

Virgo, par Tyndaridi,

tuo fave Paridi!

rosa prati floridi,

nil repugnes Cypridi!

luctus plena turbidi

morsu dentis invidi

Venus urit,

Amor furit,

. . . . . . .

. . . . . . . . .

. . . . . . . . .

solitum,

rapit sibi

servum tibi

deditum.

tibi cedo,

flexus dedo

poplitum.

3a.

Parce supplici!

more medici

sana crematum,

laxa reatum,

solve ligatum

catena duplici!

3b.

Cantus rhythmici

iocis refici

Musa letatur;

rauca precatur,

sue reddatur

vates Eurydici!

II.

1a.

Rerum decus!

corde mechus

in te, cecus

tui solis radio,

vultu lucifluo

succensus estuo,

nil dispar mortuo.

1b.

Finem velis

dare telis!

tunc in celis

Iovis, fungar solio,

Platone doctior,

Samsone fortior,

Augusto ditior!

2.

Virgo, par Tyndaridi,

tuo fave Paridi!

rosa prati floridi,

nil repugnes Cypridi!

luctus plena turbidi

morsu dentis invidi

Venus urit,

Amor furit,

. . . . . . . .

. . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

solitum,

rapit sibi

servum tibi

deditum.

tibi cedo,

flexus dedo

poplitum.

3a.

Terso vulnere

tuo munere

vita recrescat,

flamma quiescat,

que nos inescat

effreni Venere!

3b.

Docta ludere

iuncto federe

vulnus emunda,

virgo iocunda,

non me venunda

sub mortis pondere!

III.

1a.

Vis amoris

intus, foris

me furoris

sui vexat stimulis.

o Venus aurea!

immitis es dea;

nam face flammea

1b.

Me peruris.

quidnam furis?

cur me duris

sauciasti iaculis?

igne demolior;

mors michi melior

quam vita longior!

2.

Incessanter ardeo

nexu vinctus igneo.

toto nisu studeo,

ut haustu Venereo

eius bibam puteo,

nec tamen prevaleo.

me Corinna

Iove digna

nexuit,

suis frenis

et habenis

domuit.

que me vinxit

et constrinxit

artius,

laxet parum

vim flammarum

citius!

3a.

Lesa timpora,

tusa pectora

usta dehiscunt,

quassa tremiscunt

. . . . . . . . .

sub tua Venere.

3b.

Ut quid urgeor?

ut quid torqueor?

subveni oranti,

parce precanti,

diu ploranti

sub tuo carcere!

104

I.

1.

Egre fero, quod egroto;

nam ex toto

meo voto

Venus obviat,

dum me sauciat,

nec concedit,

dum me ledit,

meam michi cedere.

moriar in Venere!

2.

Nuper senex iuvenesco,

desenesco

nec compesco

motus animi.

nam cum proximi

me castigant,

plus instigant

et me cogunt furere.

moriar in Venere!

3.

Uror igne consumptivo;

iam non vivo.

recidivo

morbo crucior,

vivens morior.

plus leditur,

qui premitur

invitus sub onere.

moriar in Venere!

II.

1.

Amor noster senuit,

dum re peramata

renovata

Veneris scintillula

nove novellula

michi me subripuit.

in hac flamma morior,

dum iocunde saucior.

honestate criminis

culpa deculpatur,

et furori virginis

forma suffragatur.

2.

Utinam

hanc sarcinam

Flora mecum sentiat,

michi servo serviat!

nam summum est solacium

cuiuslibet doloris,

ut sibi iungat alium

participem laboris.

3.

Bis pungitur,

qui nititur

repugnare stimulo.

ergo iuste patior

et crucior

milies

ac pluries

mortis sub articulo.

parce, Venus, parce!

noster ignis estuat

principis in arce.

104a

Non honor est, sed onus species lesura ferentes;

Si qua voles apte nubere, nube pari!

Ovidius, Heroid. 9, 31/32

105

1.

Dum curata vegetarem

soporique membra darem

et langueret animalis,

prevaleret naturalis

virtutis dominium,

2.

En Cupido pharetratus,

crinali, torque spoliatus,

manu multa tactis alis,

mesto vultu, numquam talis,

visus est per somnium.

3.

Quem ut vidi perturbatum

habituque disturbatum,

membra stupor ingens pressit.

qui paulatim ut recessit

a membris organicis,

4.

Causam quero mesti vultus

et sic deformati cultus,

cur sint ale contrectate

nec, ut decet, ordinate,

causam et itineris.

5.

Amor, quondam vultu suavis,

nunc merore gravi gravis,

ut me vidit percunctari

responsumque prestolari,

reddit causam singulis:

6.

«Vertitur in luctum    organum Amoris,

canticum subductum    absinthio doloris,

vigor priscus abiit,    evanuit iam virtus.

Me vis deseruit,    periere Cupidinis arcus!

7.

Artes amatorie    iam non instruuntur

a Nasone tradite,    passim pervertuntur;

nam siquis istis utitur    more modernorum,

Turpiter abutitur    hac assuetudine morum.

8.

Naso, meis artibus    feliciter instructus

mundique voluptatibus    et regulis subductus,

ab errore studuit    mundum revocare;

Qui sibi notus erat,    docuit sapienter amare.

9.

Veneris mysteria    iam non occultantur

cistis, sed exposita    coram presentantur.

proh dolor, non dedecet    palam commisceri?

Precipue Cytherea iubet    sua sacra taceri!

10.

Amoris ob infamiam    moderni gloriantur,

sine re iactantiam a   nxii venantur,

iactantes sacra Veneris    corporibus non tactis.

Eheu, nocturnis    titulos imponimus actis!

11.

Res arcana Veneris,    virtutibus habenda

optimisque meritis    et moribus emenda,

prostat in prostibulo,    redigitur in pactum;

Tanta meum populo    ius est ad damna redactum!»

106

1.

Veneris vincula

vinctus sustineo.

pereant iacula,

quibus sic pereo!

fixus sum aureo,

figitur plumbeo

florens virguncula,

unde scintillula

salit, de stipula

qua totus ardeo.

2.

Flora, iam noveris,

quod sim sollicitus!

tui spes muneris

michi fit exitus.

nam tibi deditus

michi sum perditus.

mollis in asperis,

cecus plus ceteris

ad iubar sideris

tui sum territus.

3.

Venus amplectitur

nigros et niveos;

sepe traducitur

preter idoneos.

mores nunc aureos,

nunc habet ferreos.

amans dum fallitur,

amor subvertitur;

merito dicitur

metamorphoseos.

4.

Amor mutabilis

marcidus areat!

verax et habilis

floreus maneat!

amans sic palleat,

voto dum studeat:

plus est amabilis.

ergo sit similis

animi vigilis:

hoc signum teneat!

107

1a.

Dira vi amoris teror

et Venereo axe feror,

igni ferventi suffocatus;

deme pia cruciatus!

1b.

Ignis vivi tu scintilla,

discurrens cordis ad vexilla,

igni incumbens non pauxillo

conclusi mentis te sigillo.

1c.

Meret cor, quod gaudebat

die, quo te cognoscebat

singularem et pudicam,

te adoptabat in amicam.

1d.

Profero pectoris singultus

et mestitie tumultus,

nam amoris tui vigor

urget me, et illi ligor.

2a.

Virginale lilium,

tuum presta subsidium!

missus in exilium

querit a te consilium.

2b.

Nescit, quid agat; moritur,

amore tui vehitur,

telo necatur Veneris,

sibi ni subveneris.

3a.

Iure Veneris orbata,

castitas redintegrata,

vultu decenti perornata,

veste sophie decorata:

3b.

Tibi soli psallo; noli

despicere. . . . . . . .

per me, precor, velis coli,

lucens ut stella poli!

108

Petrus Blesensis

(ca. 1135 - ca. 1204)

1a.

Vacillantis trutine

libramine

mens suspensa fluctuat

et estuat

in tumultus anxios,

dum se vertit

et bipertit

motus in contrarios.

Refl.

O langueo!

causam languoris video

nec caveo,

vivens et prudens pereo.

1b.

Me vacare studio

vult Ratio.

sed dum Amor alteram

vult operam,

in diversa rapior,

Ratione

cum Dione

dimicante crucior.

Refl.

O langueo!

causam languoris video

nec caveo,

vivens et prudens pereo.

2a.

Sicut in arbore

frons tremula,

navicula

levis in equore,

dum caret ancore

subsidio,

contrario

flatu concussa fluitat:

sic agitat,

sic turbine sollicitat

me dubio

hinc Amor, inde Ratio.

Refl.

O langueo!

causam languoris video

nec caveo,

vivens et prudens pereo.

2b.

Sub libra pondero,

quid melius,

et dubius

mecum delibero.

nunc menti refero

delicias

Venerias:

que mea michi Florula

det oscula,

qui risus, que labellula,

que facies,

frons, naris aut cesaries.

Refl.

O langueo!

causam languoris video

nec caveo,

vivens et prudens pereo.

3a.

His invitat

et irritat

Amor me blanditiis.

sed aliis

Ratio sollicitat

et excitat

me studiis.

Refl.

O langueo!

causam languoris video

nec caveo,

vivens et prudens pereo.

3b.

Nam solari

me scolari

cogitat exilio.

sed, Ratio,

procul abi! vinceris

sub Veneris

imperio.

Refl.

O langueo!

causam languoris video

nec caveo,

vivens et prudens pereo.

109

1.

Multiformi succendente

Veneris scintilla

vagor mente

discurrente

me mergente

curarum seva Scylla.

nam ad velle meum,

quod speravi melius,

votum Dioneum

cedit in contrarium.

Refl.

Sic sic amans rapior

pendulus in varium.

2.

Delium flagrantem,

procantem,

anhelantem

Daphne respuit,

rennuit,

puduit

amplexari.

michi refragari

nititur,

que petitur;

subvertitur

spes mea,

quia Cytherea,

lese pacis rea,

cedit in contrarium.

Refl.

Sic sic amans rapior

pendulus in varium.

3.

Quid insudo Veneri?

quid parco verbis, verberi?

que michi sic est oneri,

iam subridet alteri.

morior,

morior,

morior!

iam illum vult audire,

iam discit lascivire,

iam parat consentire.

morior,

morior,

morior!

in qua flecti glorior,

ad me non reflectitur.

cur Venus istud patitur,

quod ea, que diligitur,

cedit in contrarium?

Refl.

Sic sic amans rapior

pendulus in varium.

110

1.

Quis furor est in amore!

corde, simul ore

cogor innovari;

cordis agente dolore

fluctuantis more

videor mutari

Veneris ad nutum,

corque prius tutum,

curis non imbutum

sentio

Veneris officio

turbari.

2.

Ad Dryades ego veni,

iamque visu lem

cepi speculari

quasque decoris ameni;

sed unam inveni

pulchram absque pari.

subito procellam

volvor in novellam,

cepitque puellam

oculus

cordis hanc preambulus

venari.

111

1.

O comes amoris, dolor,

cuius mala male solor,

an habes remedium?

dolor urget me, nec mirum,

quem a predilecta dirum,

en, vocat exilium,

cuius laus est singularis,

pro qua non curasset Paris

Helene consortium.

2.

Sed quid queror me remotum

illi esse, que devotum

me fastidit hominem,

cuius nomen tam verendum,

quod nec michi presumendum

est, ut eam nominem?

ob quam causam mei mali

me frequenter vultu tali

respicit, quo neminem.

3.

Ergo solus solam amo,

cuius captus sum ab hamo,

nec vicem reciprocat.

quam enutrit vallis quedam,

quam ut paradisum credam,

in qua pius collocat

hanc creator creaturam,

vultu claram, mente puram,

quam cor meum invocat.

4.

Gaude, vallis insignita,

vallis rosis redimita,

vallis, flos convallium,

inter valles vallis una,

quam collaudat sol et luna,

dulcis cantus avium!

te collaudat philomena,

vallis dulcis et amena,

mestis dans solicium!

112

1.

Dudum voveram

recta sapere,

Amor, operam

tuam fugere -

et quod spreveram,

sector temere,

vivo perperam;

sed promiseram

resipere.

2.

Languet iterum

morbo veteri

pectus tenerum,

vacans Veneri.

pudet liberum

servum fieri,

iugum asperum

cogit miserum

me conqueri.

3.

Sed iam postulo,

quod sis facilis,

virgo seculo

tam amabilis,

solis oculo

comparabilis,

que pro speculo

servis populo

spectabilis!

112a

Div mich singen tůt,

getorste ih si nennen!

trurech ist min můt.

owi, vrowe, wenne

wildu mir wesen gv^ot?

ih reche dir mine hende;

du brennest mih ane glůt!

sv^oze, die ungenade wende!

113

1.

Transit nix et glacies

spirante Favonio,

terre nitet ficies

ortu florum vario;

et michi materies

amor est, quem sentio,

ad gaudia

Refl.

Temporis nos ammonet

lascivia.

2.

Agnosco vestigia

rursus flamme veteris;

planctus et suspiria

nove signa Veneris,

† a quo monet tristia

amantes pre ceteris

ad gaudia

Refl.

Temporis nos ammonet

lascivia.

3.

Illa, pro qua gravior

mens amorem patitur,

iusto plus asperior,

nec michi compatitur.

amans, et non mentior,

nec vivit nec moritur.

ad gaudia

Refl.

Temporis nos ammonet

lascivia.

4.

Hic amor, hic odium;

quid eligam, nescio.

sic feror in dubium;

sed cum hanc respicio,

me furatur inscium,

et prorsus deficio

ad gaudia

Refl.

Temporis nos ammonet

lascivia.

5.

Non est finis precibus,

quamvis cantu finiam:

superis faventibus

adhuc illi serviam,

unde letis plausibus

optata percipiam!

ad gaudia

Refl.

Temporis nos ammonet

lascivia.

113a

Dietmar von Eist (MF 32,1)

(ca. 1160/80)

«Vvaz ist fur daz senen gůt,   daz wip nah lieben manne hat?

wie gerne daz min herçe erchande,   wan daz iz so bedwungen stat!»

also reit ein vrowe schone.

«an ein ende ih des wol chome,

wan div hůte;

selten sin vergezzen wirt    in minem můte.»

114

1.

Tempus accedit floridum,

hiems discedit temere;

omne, quod fuit aridum,

germen suum vult gignere.

quamdiu modo vixeris,

semper letare, iuvenis,    quia nescis, cum deperis!

2.

Prata iam rident omnia,

est dulce flores carpere;

sed nox donat his somnia,

qui semper vellent ludere.

ve, ve, miser quid faciam?

Venus, michi subvenias!    tuam iam colo gratiam.

3.

Plangit cor meum misere,

quia caret solacio;

si velles, hoc cognoscere

bene posses, ut sentio.

o tu virgo pulcherrima,

si non audis me miserum,    michi mors est asperrima!

4.

Dulcis appares omnibus,

sed es michi dulcissima;

tu pre cunctis virginibus

incedis ut castissima.

† o tu mitis considera!

† nam pro te gemitus passus sum et suspiria.

114a

Der al der werlt ein meister si,

der geb der lieben gůten tach,

von der ih wol getrostet pin.

si hat mir al min ungemach

mit ir gůte gar benomen.

unstæte hat si mir erwert;    ih pin sin an ir genade chomen.

115

1.

Nobilis, mei    miserere, precor!

tua facies    ensis est, quo necor,

nam medullitus    amat meum te cor:

subveni!

Refl.

Amor improbus    omnia superat.

subveni!

2.

Come sperulas    tue eliciunt,

cordi sedulas    flammas adiciunt;

hebet animus,    vires deficiunt:

subveni!

Refl.

Amor improbus    omnia superat.

subveni!

3.

Odor roseus    spirat a labiis;

speciosior    pre cunctis finis,

melle dulcior,    pulchrior liliis,

subveni!

Refl.

Amor improbus    omnia superat.

subveni!

4.

Decor prevalet    candori etheris.

ad pretorium    presentor Veneris.

ecce pereo,    si non subveneris!

subveni!

Refl.

Amor improbus    omnia superat.

subveni!

115a

Edile vrowe min,

gnade mane ih dich!

din wunnechlicher schin

vil gar verderbet mich.

sůze, erchenne dich!

din lip der ist mir ze wunnechlich.

Refl.

Nach im ist mir not;

sůze vrowe, gnade, alde ih pin tot!

116

1.

Sic mea fata canendo solor,

ut nece proxima facit olor.

blandus heret meo corde dolor,

roseus effugit ore color.

cura crescente,

labore vigente,

vigore labente

miser morior;

tam male pectora multat amor.

a morior,

a morior,

a morior,

dum, quod amem, cogor et non amor!

2.

Felicitate Iovem supero,

si me dignetur, quam desidero,

si sua labra semel novero;

una cum illa si dormiero,

mortem subire,

placenter obire

vitamque finire

statim potero,

tanta si gaudia non rupero.

a potero,

a potero,

a potero,

prima si gaudia concepero!

117

1.

Lingua mendax et dolosa,

lingua procax, venenosa,

lingua digna detruncari

et in igne concremari,

2.

Que me dicit deceptorem

et non fidum amatorem,

quam amabam, dimisisse

et ad alteram transisse!

3.

Sciat deus, sciant dei:

non sum reus huius rei!

sciant dei, sciat deus:

huius rei non sum reus!

4.

Unde iuro Musas novem,

quod et maius est, per Iovem,

qui pro Dane sumpsit auri,

in Europa formam tauri;

5.

Iuro Phebum, iuro Martem,

qui amoris sciant artem;

iuro quoque te, Cupido,

arcum cuius reformido;

6.

Arcum iuro cum sagittis,

quas frequenter in me mittis:

sine fraude, sine dolo

fedus hoc servare volo!

7.

Volo fedus observare!

et ad hec dicemus, quare:

inter choros puellarum

nichil vidi tam preclarum.

8.

Inter quas appares ita

ut in auro margarita.

humeri, pectus et venter

sunt formata tam decenter;

9.

Frons et gula, labra, mentum

dant amoris alimentum;

crines eius adamavi,

quoniam fuere flavi.

10.

Ergo dum nox erit dies,

et dum labor erit quies,

et dum aqua erit ignis,

et dum silva sine lignis,

11.

Et dum mare sine velis,

et dum Parthus sine telis,

cara michi semper eris:

nisi fallar, non falleris!

118

1.

Doleo, quod nimium

patior exilium.

pereat hoc studium,

si m'en iré,

si non reddit gaudium,

cui tant abé!

2.

Tua pulchra facies

me fey planser milies;

pectus habet glacies.

a remender

statim vivus fierem

per un baser!

3.

Prohdolor, quid faciam?

ut quid novi Franciam?

perdo amicitiam

de la gentil?

miser corde fugiam

de cest pays?

4.

Cum venray in mon pays,

altri drud i avra bris.

† podyra mi lassa dis.

me miserum!

suffero par sue amor

supplicium.

5.

Dies, nox et omnia

michi sunt contraria.

virginum colloquia

me fay planszer.

† oy suvenz suspirer plu

me fay temer.

6.

O sodales, ludite!

vos qui scitis, dicite;

michi mesto parcite:

grand ey dolur!

attamen consulite

per vostre honur!

7.

Amia, pro vostre honur

doleo, suspir et plur;

par tut semplant ey dolur

grande d'amer.

fugio nunc; socii,

laissiez m'aler!

119

1.

Dulce solum    natalis patrie,

domus ioci,    thalamus gratie,

vos relinquam    aut cras aut hodie,

periturus    amoris rabie.

2.

Vale tellus,    valete socii,

quos benigno    favore colui,

et me dulcis    consortem studii

deplangite,    qui vobis perii!

3.

Igne novo    Veneris saucia

mens, que prius    non novit talia,

nunc fatetur    vera proverbia:

«ubi amor,    ibi miseria.»

4.

Quot sunt apes    in Hyble vallibus,

quot vestitur    Dodona frondibus

et quot natant    pisces equoribus,

tot abundat    amor doloribus.

119a

Semper ad omne quod est    mensuram ponere prodest,

Sic sine mensura    non stabit regia cura.

120

1.

Rumor letalis

me crebro vulnerat

meisque malis

dolores aggerat.

me male multat

vox tui criminis,

que iam resultat

in mundi terminis.

invida Fama

tibi novercatur;

cautius ama,

ne comperiatur!

quod agis, age tenebris

procul a fame palpebris!

letatur amor latebris

cum dulcibus illecebris

et murmure iocoso.

2.

Nulla notavit

te turpis fabula,

dum nos ligavit

amoris copula.

sed frigescente

nostro cupidine

sordes repente

funebri crimine.

Fama letata

novis hymeneis

irrevocata

ruit in plateis.

patet lupanar omnium

pudoris, en, palatium,

nam virginale lilium

marcet a tactu vilium

commercio probroso.

3.

Nunc plango florem

etatis tenere,

nitidiorem

Veneris sidere,

tunc columbinam

mentis dulcedinem

nunc serpentinam

amaritudinem.

verbo rogantes

removes hostili,

munera dantes

foves in cubili.

illos abire precipis,

a quibus nichil accipis;

cecos claudosque recipis,

viros illustres decipis

cum melle venenoso.

120a

Vincit Amor quemque,    sed numquam vincitur ipse.

121

1.

Tange, sodes, citharam    manu letiore,

et cantemus pariter    voce clariore!

factus ab amasia    viduus priore

caleo nunc alia    multo meliore.

clavus clavo retunditur,

amor amore pellitur,

iam nunc prior contemnitur,

quia nova diligitur;

igitur

leto iure psallitur.

2.

Prior trux et arrogans,    humilis secunda;

prior effrons, impudens,    nova verecunda;

prior patet omnibus    meretrix immunda,

hec me solum diligit    mente pudibunda;

prior pecuniosior,

rapacior, versutior,

hec nova curialior,

formosior, nobilior,

letior,

. . . . . . . . . . potior.

3.

Hec, quam modo diligo,    cunctis est amanda,

nulla de nostratibus    ei comparanda.

communiter omnibus    esset collaudanda –

sed tractari refugit; in hoc est damnanda!

mittam eam in ambulis

et castigabo virgulis

et tangam eam stimulis,

ut facio iuvenculis;

vinculis

vinciam, si consulis.

4.

«Non erit, ut arbitror, opus hic tanta vi;

nam cum secum luderem nuper in conclavi,

dixit: "tractas teneram tactu nimis gravi!

tolle, vel suavius utere suavi!"»

exierat de balneo;

nunc operit, quo gaudeo.

non ferreo, sed carneo

calcanda est calcaneo.

ideo

valeas, quam valgo!

121a

Non est crimen amor, quia, si scelus esset amare,

Nollet amore Deus etiam divina ligare.

122

1a.

Expirante primitivo

probitatis fomite

laus expirat, adoptivo

carens laudis capite.

splendor vite singularis,

flos marcescens militaris

vergit in interitum,

dum humane iubar sortis,

rex virtutum, dire morus

fatis solvit debitum.

1b.

Cuius morte Mors regale

decus privat apice,

qua virtutis integrale

robur mutat Anglice,

qua lux orbis tanta luce,

Normannorum tanto duce

destituta deperit,

nubes tristis denigratum,

suo clima desolatum

sole nostrum operit.

2a.

Plange regem, Anglia

nuda patrocinio,

fulcimento Gallia,

virtus domicilio,

probitas preconio,

preside militia,

opum abundantia

hoc casu dativo,

duces amicitia,

pauper vocativo!

2b.

Luge, funde gemitus,

gemina suspiria,

tanti regis obitus

redimens solacia,

miles, querimonia,

cuius lapsu deditus

militum exercitus

flebili iacture

tanti gemit exitus

Mortis . . . iure!

3a.

O Mors ceca, cecitatis

nos premens articulo,

omnis ausa probitatis

derogare titulo,

prelatorum speculo

orbem privans, largitatis

totius igniculo,

3b.

O noverca vite, mori

digna, laudis invida,

. . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . .

proh! preclarum perfida

manu regem acriori

peste rapis morbida!

122a

Marbod Redonensis

(ca. 1035 - 1123)

Vite presentis    si comparo gaudia ventis,

Cum neutrum duret,    nemo reprendere curet!