| |
|
- L i b e r
K a l i l a e e t D i m n a e
P r o l o g u s p r i m u s
- ______________________________________
- I. Husrois, Persarum [rex], qui dicitur Ansornanus, filius Caidat,
discens quod aput Indos erat quidam liber conscriptus ab intelligentibus
et sapientibus viris, habens parabolas utiles illis qui in solacio conversantur
tam magnis quam parvis, tam dominantibus quam hiis qui sub dominio sunt,
- et ipse est liber Kyliles et Dimnes - et quod erat ille liber absconsus
in secretis imperatoris et factus erat de parabolis utilibus que in ipso
libro conscripta erant, precepit inveniri quendam sapientem et scientem
linguam Indorum. Et adduxerunt ad eum virum sapientem et omni doctrina
plenum, arte medicum, cuius nomen Pericce. Qui veniens in conspectum imperatoris
genu flexo adoravit eum et erigens se stabat intentus. Dicit ergo ei imperator:
"Audivi de sapiencia et sciencia tua et intellexi de libro qui est apud
Indos" et annunciavit ei, omnia de libro isto et desiderium suum quod de
eo haberet et indicavit ei ut iret ad inquirendum librum illum et precepit
ei, dicens: "Diligentissime studeas ad inveniendum librum ipsum et alios
libros quos non habet imperium nostrum". Et fecit ei dari pecuniam sufficientem
et dixit ei: "Si expendideris hanc pecuniam et fuerit tibi alia pecunia
necessaria, scribe nobis tantummodo, et desiderium nostrum invenies". II.
Perveniens igitur Pericce aput Indiam et circuiens portas imperatoris et
magnatum et sapientum ibat unoquoque die, eos salutans et eis notificans
peregrinacionem suam et quod ipse venerat pro doctrina eorum rogabatque
eos ad auxilium suum et occultabat sapienciam suam et quasi discipulus
ab eis docebatur causamque sui adventus diligenter inquirebat in secreto.
III. Et per multa ibidem tempora conversans et large expendens multos
acquisivit amicos de magnatibus et ideotis et de omni arte et invenit inter
eos quendam virum fidelem, sapientem, intelligencia et omni doctrina plenum;
et certus de fidelitate sua et valde confisus et quia sufficiens erat ad
desiderium suum et servicium complendum, recommendavit se sibi et ministerio
suo et incepit cum eo simul comedere et bibere et expensas large et habundanter
facere.
Quadam die dixit amico suo: "Frater, volo tibi pandere meum secretum
et pro qua causa in istis partibus veni; et ne irascaris, si tibi nunquam
manifestavi, sed percipere potuisti, quia sapiens et intelligens homo ex
signis et sermonibus et exemplis cognoscit que intus gerit homo." IV.
Audiens hoc Indus dixit ei: "Etsi tam diu non patefecisti mihi secreta
tua pro quibus venisti, tamen ego percepi, licet nihil mihi dixeris, et
in amore tuo fervens pro nimia sciencia, doctrina et intelligencia tua.
Et quia hoc incepisti, ego pandam tibi secreta pro quibus advenisti: accessisti
enim ad partes istas ad rapiendum honoratos thezauros nostros [et] ad deferendum
eos imperatori tuo. V. Sed ego videns continenciam tuam qualiterque
secreta tua bene celasti, magis ac magis desideravi amiciciam tuam. Et
neminem vidi constancie tue et intelligencie similem qui tam bene abscondat
secreta sua, maxime in alieno loco et extraneo imperio et populo ignorante
cor tuum, quia vir intelligens cognoscitur octo virtutum signis: primo
mansuetudine et paciencia, secundo cognoscere bonum esse suum et observare,
tercio esse subiectum imperatoribus et sequi eorum voluntatem, quarto scire
et pacienter conservare secreta amici sui, quinto sapienter conversari
in portis imperatoris [et] cum bonis verbis et veris blandiciis obviare
omnibus qui sunt circa imperatorem, sexto secreta sua et aliorum occultare,
septimo intendere lingue sue et non loqui vanum verbum, octavo non respondere
in conventu de quibus non est interrogatus. Et has octo virtutes habenti
bona annunciantur et erit absque omni nocumento et decet talem adiuvari
in omnibus suis voluntatibus. Et hec octo virtutes in te adimplete sunt
et oro deum ut auxilietur tibi in causa quam amas et petis. Sed tamen quod
petitur in magno timore me posuit, quia periculosum est, sed inquiramus
dei auxilium". VI. Intelligens hec Pericce quod omnia que habebat
in corde revelata sunt Indo et quod amicicie sue adversus eum fraudulente
non erant et quod amicus eius non est contra eum indignatus nec malum verbum
protulit, sed ut frater benivole respondit cum paciencia, fiduciam habuit
ad suum servicium percomplendum, et nihil tamen amico respondit.
Et adiurans Indus dixit ad eum: "O amice, multa tibi circumposui ligamina
ad rapiendum a te verbum, sed ex cogitacione tua percepi maiora et de manifestis
et de absconsis; eciam multum mihi placet intelligencia et doctrina quam
dedit tibi deus. Et sapiens quando sapienter dedit secretum suum, ille
cui dicitur recipere debet peticionem eius et assimilabitur homini domum
suam edificanti supra firmissimam petram que est mons inmobilis. + Nihil
enim est in mundo melius pura dilectione, et qui eam habet dignus est ut
eam communicet cum amico suo usque ad mortem et nihil debet ei occultare.
Et prima virtus doctrine est observare secreta; et celantur quando duobus
manifestantur, et si tribus, omnibus patefiunt et nemo occultare ea potest
sicut nubes que est dissoluta. Attamen letor et gaudeo in amicicia tua
et ea que a me secrete petis necessarium est nemini dicere; nam si alicui
manifestata fuerint, maxima mihi est perdicio, et tunc nec sapiencie nec
divicie salvare me poterunt, quoniam imperator noster ferox, iracundus
et crudelis est, affligens homines pro minima re, quanto magis pro hac".
VII. Respondit Pericce philosopho: "Multum alte laudaverunt sapientes
occultantem secreta amici sui, eciamsi essent dampnosa, dolosa et perniciosa.
Ita ego confido et spero a te adimpleri servicium meum, pandens secretum
meum tibi, licet cum pena et periculo hec a me sustineas. Attamen cognosco
quod per me illesus permaneas. Cave tantummodo a concivibus tuis, quoniam
ego recedo et tu permanes. Et inter nos nullus tercius est nisi deus et
me recedente eris sine timore". Audiens hoc Indus statim tradidit omnia
que ab amico suo petebantur. Recipiens ergo Pericce exemplare presentem
librum et inclitos alios et perficiens tempus sufficiens in periculo et
vigilancia et expendens propter hoc magnum thesaurum et affligens corpus
suum, timore eciam imperatoris perterritus, et desiderium domini sui et
suum sicut voluit percomplevit. Deinde significavit Ansornano imperatori
suo quantum periculum sustinuit et quantum aurum ultra quod sibi dederat
expendidit et quomodo servicium suum perfecerat.
Audiens hoc imperator Ansornanus gavisus est gaudio magno et statim
misit ei aurum quod ipse sibi mutuaverat et scribit celeriter venire
ad eum, ne forte longitudine viarum aliquod sinistrum ei contingat et ipse
separetur a desiderio suo, et egit gracias deo qui monstravit sibi lucrum
librorum Indorum et ei promisit honores et retribuciones maximas et officium
logotheti pro periculo quod sustinuit. VIII. Legens autem Pericce
literas Ansornani et unicuique reddens quod sibi fuerat mutuatum,
iter arripuit et applicans Persidi suum adventum imperatori nunciavit.
Et vocans eum imperator benignissime recepit, dicens ei: "Gaude, serve
bone et fidelis, quia dabimus tibi quod promisimus et amplius pro periculo
quod sustinuisti". Et precepit eum quiescere diebus septem et post septem
dies fecit vocari omnes magnates suos et totum populum suum et Pericce
cum eis et precepit aperiri libros quos adduxerat Pericce et iussit coram
omnibus legi. Audientes autem omnes et mirantes sapienciam et intelligenciam
ac doctrinam quam per linguas animalium irracionabilium et volatilium loquebantur,
egerunt gracias deo qui concessit tantam sapienciam ac doctrinam imperatori
et ipsis, et dederunt laudem imperatori qui providit eis habere talem sensum;
similiter laudaverunt Pericce pro periculis et angustiis quas pro omnibus
sustinuit. Itaque precepit imperator omnia vestiaria sua aperire et de
margaritis et iacinctis et de lapidibus preciosis et de universo
auro et de pannis imperialibus [et] cum iureiurando precepit eidem Pericce
accipere quantum vellet. IX. Igitur Pericce + adorans et multum
orans gracias egit, dicens: "O gloriosissime imperator, deus in presenti
seculo donavit tibi maximam gloriam quam tibi concedat in futuro; sed ego
servus tuus non curo de diviciis huius seculi; sufficit mihi honor quem
impendis. Sed ut tibi complaceam, unam de vestibus tuis recipiam, ut in
ea glorificer in tota generacione mea". Et propter honorem domini sui de
vestimentis imperialibus unum tantum accepit et gracias agens dixit: "O
imperator, in eternum vive! Recepi dona vestra dignissima et ego, licet
parvus servus, tamen fide magnus affectuose oro et rogo omnipotentem deum
ut in sanitate et prosperitate semper vivere valeatis. Tantum unam peto
peticionem que maxima mihi erit et gloriosa; exaudiatis, si placet".
Dicit ei imperator: "Pete quid vis, quia acceptabilis est peticio tua usque
ad [dimidiam] partem regni nostri pro periculis que in servicio nostro
sustinuisti". Dicit ergo ei Pericce: "O imperator, in eternum vive! + Supplico
ut precipiatis Percencencari, filio Pastichimat, qui sapiens et philosophus
est, ut designet me in tabula et scribat omnia que mihi acciderunt et que
sustinui in terra aliena et ponat tabulam designacionis mee inter tabulas
Kililes et Dimnes, ut sim signatus in vita mea et post mortem meam erit
memoria mea in omni generacione, ubicumque legetur liber iste usque
in sempiternum". Hec audiens imperator et omnes magnates qui cum ipso
erant, que dicta fuerant a Pericce, mirati sunt omnes intelligenciam et
altissimam suam prudenciam, quia quesivit perseverantem gloriam in hoc
seculo. Dicit ei imperator: "Peticio tua adimpleri debet, quia dignus es".
Et statim fecit vocari Percencencari. Quo veniente dicit ei imperator:
"Tu cognovisti pacienciam quam erga nos habuit Pericce et quanta pericula
et labores sustinuit in deducendis libris. Nos tamen voluimus eum remunerare
de diviciis secularibus, et noluit, sed peciit pro merito sui periculi
ut designetur et rememoretur in ea tabula ubi debent designari Kililes
et Dimnes. Et ita precipimus ut in principio huius libri deducas in
memoriam omnia facta eius ab inicio usque ad finem, et laudare eum secundum
suam virtutem et eris particeps laudis eius, et ducas in memoriam maiestatem
meam. Hoc facto faciemus coadunare magistratum et universum populum nostrum,
ut legatur coram omnibus, et cognoscent tunc omnes sapienciam tuam et bonam
nostram voluntatem quam habuimus in Pericce". X. Audiens hec omnia
Pericce adoravit imperatorem et recessit. Et incepit Percencercari designare
tabulam et scribere omnia que Pericce fecerat in civitate sua, de disciplina
et curiositate et vita sua usque ad illa tempora quibus missus fuerat ab
imperatore ad Indiam et quecumque contigerant ei in imperatoris servicio,
et iuxta virtutem suam laudavit eum sicut illum qui vilipendit presencia
mundana et optavit futura. Et perficiens omnia significavit imperatori.
Imperator autem convocans ante se omnes magnates et sapientes et totum
populum et presente Pericce a Percencencari lecta sunt omnia que scripta
erant. Omnibus audientibus et hiis omnibus completis valde letatus est
imperator et omnes qui cum ipso erant, et mirati sunt de sapiencia Percencencari
qualiter secundum ordinem laudavit facta Pericce et de hoc multum eum laudaverunt.
Post hoc imperator fecit Percencencari divitem ultra modum. + Pericce autem
adorans imperatorem dixit: "O imperator, dives donator, in eternum vive!
Et me honorando vestrum nomen glorificastis, et quia precepistis ut nomen
meum designaretur in hoc libro, designet vos deus in libro suo. Et cum
gaudio et leticia vivatis in hoc seculo et in futuro quod ipse vobis prestare
dignetur qui semper vivit et regnat per omnia secula seculorum Amen". Sicque
gracias agens Percencencari osculatus est manus eius et caput et abiit.
|
|