BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Gesta Romanorum

ca. 1300

 

Gesta Romanorum

 

Textus:

Gesta Romanorum (selectio)

ed. R. Nickel, Stuttgart 1991

 

________________________________________________________________

 

 

 

 

CXXXV.

De consciencia nostra que dum angustiatur ad deum

per confessionem et opera meritoria recurramus.

 

Refert Augustinus de civitate dei, quod Lucretia Romana nobilissima moribus, que erat uxor Collatini, et cum ille Collatinus Sextum nomine filium imperatoris Tarquinii ad castrum suum invitasset, Sextus est statim captus in amore pulcherrime Lucretie. Tempus aptum, quo imperator et Collatinus de Roma simul recederent, observans, et ad predictum castrum reversus ibi pernoctavit et nocte illa non ut hospes sed ut hostis cubiculum Lucretie clam ingressus, manu sinistra opprimens pectus ejus, dextra vero gladium tenens se proiecit dicens: «Sine mora michi consencias vel morieris.» Illa vero nullo modo consentire volebat dixitque Sextus: «Nisi michi consencias servum jugulatum nudum corpori tuo nudo eciam te jugulato sociabo, ut per orbem fama currat, Lucretiam ob stupri causam cum servo in cubiculo jugulatam.» Illa vero timens de tali infamia coacta concessit.

Sextus vero completa libidine recessit; ipsa vero multum dolens patrem et maritum, fratres et imperatorem vocavit per litteras, quos omnes presentes sic alloquitur dicens: «Sextus domum meam intravit hostis pro hospite. Scias tu, o Collatine, vestimenta viri alieni in lecto tuo fuisse. Verumptamen licet corpus sit violatum, animus tamen est innocens. Ideo a culpa me absolve, a poena tamen non liberabor.» Statim cum gladio occultato sub clamide propria manu se transfixit. Quo facto amici ejus gladio illo accepto jurant per sanguinem Lucretie omnem progeniem Tarquinii de Roma ejicere et exstirpare, quod et fecerunt, Sextum vero auctorem criminis interfecerunt miserabiliter.

 

Moralisacio. Carissimi, Lucretia nobilis domina est anima a deo per baptismum lota et deo conjuncta. Sextus est diabolus, qui nititur minis et muneribus animam violare. Domum ejus intrat, quando peccato consentit cor tuum, quod est domus anime; pectus ejus opprimit, quando homo totaliter consentit, et sic eam violat, quando manum per consensum actu complet.

Post hec Lucretia scilicet anima dolens vocat patrem et maritum; sic et tu, carissime, debes vocare patrem i. e. confessorem, maritum i. e. Christum per opera misericordie et amicos i. e. sanctos cum bona devocione et ostendere vitam tuam per veram contricionem et confessionem, quid et quantum contra deum deliquisti, et tunc gladio penitencie te ipsum occide i. e. vicia et peccata exstirpa, et sic corpus deferatur Rome i. e. sancte ecclesie ad ostendendum, in alia forma publice vel occulte, quantum deum offendisti. Tunc diabolus et omnes sui sequaces erunt expulsi et recedent confusi, et tu remanebis salvus in bona vita. Quod nobis.