BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Pax Westphalica

1648

 

Instrumentum Pacis Monasteriensis

(Instrumentum Caesareum-Gallicum)

 

Praeambulum

 

______________________________________________________________________________

 

 

 

In Nomine

Sacrosanctae et

Individuae Trinitatis,

Amen.

 

[Praeambulum]

 

IPM

 

 

IPO

 

Notum sit universis et singulis, quorum interest aut quomodolibet interesse potest; Postquam a multis annis orta in Imperio Romano dissidia motusque Civiles eo usque increverunt, ut non modo universam Germaniam, sed et aliquot finitima Regna, potissimum vero Galliam ita involverint, ut diuturnum et acre exinde natum sit bellum: Primo quidem inter Serenissimum et Potentissimum Principem ac Dominum, Dominum Ferdinandum II. Electum Romanorum Imperatorem, semper Augustum, Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae Regem, Archi-Ducem Austriae, Ducem Burgundiae, Brabantiae, Styriae, Carinthiae, Carniolae, Marchionem Moraviae, Ducem Luxemburgiae, Superioris ac Inferioris Silesiae, Wurtembergae et Teckae, Principem Sueviae, Comitem Habsburgi, Tyrolis, Kyburgi et Gorisiae, Marchionem Sacri Romani Imperii, Burgoviae, ac Superioris et Inferioris Lusatiae, Dominum Marchiae Sclavonicae, Portus Naonis et Salinarum, inclitae memoriae, cum suis Foederatis et Adhaerentibus ex una: et Serenissimum ac Potentissimum Principem ac Dominum, Dominum Ludovicum XIII., Galliarum et Navarrae Regem Christianissimum, inclitae memoriae ejusque Foederatos et Adhaerentes ex altera parte. Deinde post eorum e vita decessum, inter Serenissimum et Potentissimum Principem et Dominum, Dominum Ferdinandum III. Electum Romanorum Imperatorem semper Augustum, Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae Regem, Archi-Ducem Austriae, Ducem Burgundiae, Brabantiae, Styriae, Carinthiae, Carniolae, Marchionem Moraviae, Ducem Luxemburgiae, Superioris ac Inferioris Silesiae, Wurtembergae et Teckae, Principem Sueviae, Comitem Habsburgi, Tyrolis, Kyburgi et Goritiae, Marchionem Sacri Romani Imperii, Burgoviae, ac Superioris et Inferioris Lusatiae, Dominum Marchiae Sclavonicae, Portus Naonis et Salinarum, cum suis Foederatis et Adhaerentibus ex una; et Serenissimum ac Potentissimum Principem ac Dominum, Dominum Ludovicum XIV., Galliarum et Navarrae Regem Christianissimum, ejusque Foederatos et Adhaerentes ex altera parte; unde multa sanguinis Christiani effusio, cum plurimarum Provinciarum desolatione secuta est. Tandem Divina bonitate factum esse, ut annitente Serenissima Republica Veneta, cuius Consilia difficillimis Christiani Orbis temporibus publicae saluti et quieti nunquam defuere, utrinque de Pace universali suscepta sit cogitatio, in eumque finem ex mutua partium conventione, Hamburgi die 25ª stylo novo, vel die 15. stylo veteri Decembris, Anno Domini Millesimo sexcentesimo quadragesimo primo inita, constituta sit dies undecima stylo novo vel prima stylo veteri mensis Julii, Anno Domini 1643 congressui Plenipotentiariorum Monasterii et Osnabrugis Westphalorum instituendo: Comparentes igitur statuto tempore et loco utrinque legitime constituti Legati Plenipotentiarii, a parte quidem Imperatoris Illustrissimi et Excellentissimi Domini, Dominus Maximilianus, Comes a Trautmansdorff et Weinsberg, Baro in Gleichenberg, Neostadii ad Cocrum, Negau, Burgau et Tozenback, Dominus in Teinitz, Eques Aurei Velleris, Consiliarius Secretus et Camerarius Sacrae Caesareae Majestatis, ejusque Aulae Supremus Praefectus, Dominus Joannes Ludovicus Comes a Nassau, Catzenelembogen, Vianden et Dietz, Dominus in Beilstein, Consiliarius Secretus Imperatoris et Eques Aurei Velleris; Dominus Isaacus Volmar, J. V. D. Serenissimi Domini Archiducis Ferdinandi Caroli Consiliarius, ejusque Camerae Praeses. A parte vero Regis Christianissimi, Celsissimus Princeps, Dominus Henricus d’Orleans, Dux de Longueville, et d’Estouteville, Princeps et Supremus Comes de Neufchastel, Comes de Dunois et de Tancarville, Conestabilis haereditarius Normanniae, ejusdemque Provinciae Gubernator et locum tenens Generalis, Centum Cataphractorum Equitum Dux et Ordinum Regiorum Eques etc. Illustrissimi item et Excellentissimi Domini, Dominus Claudius de Mesmes, Comes d’ Avaux, dictorum Ordinum Commendator, unus ex Praefectis Aerarii Regii et Regni Gallici Minister. Et Dominus Abel Servien, Comes de la Roche, des Aubiers, etiam unus ex Regni Gallici Ministris, Interventu et opera Illustrissimi et Excellentissimi Legati Senatorisque Veneti, Domini Aloisii Contareni, Equitis, qui Mediatoris munere procul a partium studio totos pene quinque annos impigre perfunctus est, post invocatum Divini Numinis auxilium, mutuasque Plenipotentiariorum tabulas (quarum appographa sub finem huius Instrumenti de verbo ad verbum inserta sunt) rite commutatas, praesentibus, suffragantibus, et consentientibus Sacri Romani Imperii Electoribus, Principibus, ac Statibus, ad Divini Numinis gloriam et Christianae Reipublicae salutem, in mutuas Pacis et amicitiae leges consenserunt et convenerunt tenore sequenti.

 

Notum sit universis et singulis, quorum interest aut quomodolibet interesse potest. Postquam a multis annis orta in Imperio Romano dissidia, motusque civiles eo usque increverant, ut non modo universam Germaniam, sed et aliquot finitima Regna, potissimum vero Sueciam, Galliamque ita involverint, ut diuturnum et acre exinde natum sit bellum; primo quidem inter Serenissimum et Potentissimum Principem ac Dominum, Dominum Ferdinandum Secundum, Electum Romanorum Imperatorem semper Augustum, Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae etc. Regem, Archi-Ducem Austriae, Ducem Burgundiae, Brabantiae, Styriae, Carinthiae, Carniolae, Marchionem Moraviae, Ducem Luxemburgiae, Superioris ac Inferioris Silesiae, Wurtembergae et Teckae, Principem Sueviae, Comitem Habspurgi, Tyrolis, Kyburgi et Goritiae, Landgravium Alastiae, Marchionem Sacri Romani Imperii Burgoviae ac Superioris et Inferioris Lusatiae, Dominum Marchiae Sclavonicae, Portus Naonis, et Salinarum inclytae memoriae, cum suis foederatis et adhaerentibus ex una: et Serenissimum ac Potetissimum Principem ac Dominum, Dominum Gustavum Adolphum, Suecorum, Gothorum et Vandalorum Regem, Magnum Principem Finlandiae, Ducem Esthoniae et Careliae Ingriaeque Dominum inclytae recordationis et Regnum Sueciae, ejusque Foederatos et adhaerentes ex altera parte: Deinde post eorum e vita decessum, inter Serenissimum et Potentissimum Principem ac Dominum, Dominum Ferdinandum Tertium, Electum Romanorum Imperatorem Semper Augustum, Germaniae, Hungariae, Bohemiae, Dalmatiae, Croatiae, Sclavoniae etc. Regem, Archiducem Austriae, Ducem Burgundiae, Brabantiae, Styriae, Carinthiae, Carniolae, Marchionem Moraviae, Ducem Luxemburgiae, Superioris ac Inferioris Silesiae, Wurtembergae et Teckae, Principem Sueviae, Comitem Habspurgi, Tyrolis, Kyburgi et Gorritiae, Landgravium Alsatiae, Marchionem Sacri Romani Imperii, Burgoviae ac Superioris et Inferioris Lusatiae, Dominum Marchiae Slavonicae, Portus Naonis et Salinarum cum suis Foederatis et adhaerentibus ex una: Et Serenissimam ac Potentissimam Principem ac Dominam, Dominam Christinam, Suecorum, Gothorum, Vandalorumque Reginam, Magnam Principem Finlandiae, Ducem Esthoniae et Careliae, Ingriaeque Dominam, Regnumque Sueciae et ejus Foederatos et adhaerentes ex altera parte: unde multa Christiani sanguinis effusio, cum plurimarum provinciarum desolatione secuta est: Tandem Divina bonitate factum esse, ut utrinque de pace universali suscepta sit cogitatio, in eumque finem ex mutua partium conventione Hamburgi die vigesima quinta Stylo novo, vel die decima quinta Stylo veteri Decembris Anno Domini Millesimo Sexcentesimo quadragesimo primo inita, constituta sit dies undecima Stylo novo, vel prima Stylo veteri Mensis Julii, Anno Domini Millesimo Sexcentesimo quadragesimo tertio, Congressui Plenipotentiariorum Osnabrugis et Monasterii Westphalorum instituendo; comparentes igitur statuto tempore et loco utrinque legitime constituti Legati Plenipotentiarii, a parte quidem Imperatoris, Illustrissimi et Excellentissimi Domini, Dominus Maximilianus Comes a Trautmansdorff et Weinsberg, Baro in Gleichenberg, Neostadii ad Cocrum, Negau, Borgau et Tozenbach, Dominus in Teinitz, Eques Aurei Velleris, Consiliarius Secretus et Camerarius Sacrae Caesareae Majestatis Eiusque aulae Supremus praefectus, Nec non Dominus Joannes Maximilianus Comes a Lamberg, Liber Baro in Ortteneck et Ottenstein, Dominus in Stockaren et Ammerang, Burgravius in Steyr etc. Sac rae Caesareae Majestatis Camerarius, et Dominus Joannes a Crane, Juris Utriusque Licentiatus, Comes Palatinus, Consiliarii Imperiales Aulici: a parte vero Reginae Sueciae Illustrissimi et Excellentissimi Domini, Dominus Joannes Oxenstirna Axelii, Comes Moreae Australis, Liber Baro in Kymitho et Nynääs, Dominus in Fiholm, Alhult, Horningsholm, Süderbo et Lidöö, Regni Sueciae Senator et Consiliarius Cancellariae; et Dominus Joannes Adler Salvius, Dominus in Adlersberg, Harsefeld, Wildenbruch et Tulinge, Regni Sueciae Senator, Regiae Majestatis Consiliarius Secretus et Aulae Cancellarius, post invocatum Divini Numinis auxilium, mutuasque Plenipotentiarum tabulas (quarum apographa sub finem huius instrumenti de verbo ad verbum inserta sunt) rite commutatas, praesentibus, suffragantibus et consentientibus Sacri Romani Imperii Electoribus, Principibus ac Statibus ad Divini Numinis gloriam et Christianae Reipublicae salutem in mutuaes pacis et amicitae leges consenserunt et convenerunt tenore sequenti: