de ceteris vitiis

Cum barbarismo et soloecismo vitia duodecim numerantur hoc modo:

barbarismus, soloecismus, acyrologia, cacenphaton, pleonasmos, perissologia, macrologia, tautologia, eclipsis, tapinosis, cacosyntheton, amphibolia.

1. barbarismus

2. soloecismus

3. Acyrologia est inpropria dictio, ut

hunc ego si potui tantum sperare dolorem
(Verg. Aen. IV, 419)

«sperare» dixit pro «timere».

4. Cacenphaton est obscena enuntiatio vel in conposita dictione vel in uno verbo, ut

numerum cum navibus aequet
(Verg. Aen. I, 193)
arrige aures Pamphile
(Ter. Andr. V, 4, 30)

5. Pleonasmos est adiectio verbi supervacui ad plenam significationem, ut

sic ore locuta est
(Verg. Aen. I, 614)

pro «sic locuta est».

6. Perissologia est supervacua verborum adiectio sine ulla vi rerum, ut

ibant qua poterant, qua non poterant non ibant.

7. Macrologia est longa sententia res non necessarias conprehendens, ut

legati non inpetrata pace retro, unde venerant, domum reversi sunt.

8. Tautologia est eiusdem dictionis repetitio vitiosa, ut

egomet ipse.

9. Eclipsis est defectus quidam necessariae dictionis, quam desiderata praecisa sententia, ut

haec secum
(Verg. Aen. I, 37)

deest enim loquebatur.

10. Tapinosis est humilitas rei magnae non id agente sententia, ut

penitusque cavernas ingentes uterumque armato milite complent
(Verg. Aen. II, 19)
et
Dulichias vexasse rates
(Verg. Buc. 6, 76)
et
Pelidae stomachum cedere nescii
(Hor. carm. I, 6, 6)

11. Cacosyntheton est vitiosa conpositio dictionum, ut

versaque iuvencum terga fatigamus hasta
(Verg. Aen. IX, 610)

12. Amphibolia est ambiguitas dictionis, quae fit aut per casum accusativum, ut siquis dicat

audio secutorem retiarium superasse

aut per commune verbum, ut siquis dicat

criminatur Cato
vadatur Tullius

nec addat quem vel a quo; aut per distinctionem, ut

vidi statuam auream hastam tenentem.

Fit et per homonyma, ut siquis aciem dicat et non addat oculorum aut exercitus aut ferri. Fit praeterea pluribus modis, quos percensere omnes, ne nimis longum sit, non oportet.