|
-
de verbo
- verbum quid est?
- pars orationis cum tempore et persona sine casu aut agere
aliquid aut pati aut neutrum significans.
- verbo quot accidunt?
- septem.
- quae?
- qualitas coniugatio genus numerus figura tempus persona.
- qualitas verborum
in quo est?
- in modis et in formis.
- modi qui sunt?
- indicativus, ut lego,
imperativus, ut lege, optativus, ut utinam legerem, coniunctivus, ut cum
legam, infinitivus, ut legere, inpersonalis, ut legitur.
- formae verborum
quot sunt?
- quattuor.
- quae?
- perfecta, ut lego, meditativa, ut lecturio,
frequentativa, ut lectito, inchoativa, ut fervesco calesco.
- coniugationes
verborum quot sunt?
- tres.
- quae?
- prima secunda tertia.
- prima quae est?
- quae
indicativo modo tempore praesenti numero singulari secunda persona verbo
activo et neutrali a productam habet ante novissimam litteram, passivo
communi et deponenti ante novissimam syllabam, ut amo amas, amor amaris; et
futurum tempus eiusdem modi in bo et in bor syllabam mittit, ut amo amabo,
amor amabor.
- secunda quae est?
- quae indicativo modo tempore praesenti numero
singulari secunda persona verbo activo et neutrali e productam habet ante
novissimam litteram, passivo communi et deponenti ante novissimam syllabam,
ut doceo doces, doceor doceris; et futurum tempus eiusdem modi in bo et in
bor syllabam mittit, ut doceo docebo, doceor docebor.
- tertia quae est?
- quae
indicativo modo tempore praesenti numero singulari secunda persona verbo
activo et neutrali i correptam vel i productam habet ante novissimam
litteram, passivo communi et deponenti pro i littera e correptam vel i
productam habet ante novissimam syllabam, ut lego legis, legor legeris,
audio audis, audior audiris; et futurum tempus eiusdem modi in am et in ar
syllabam mittit, ut lego legam, legor legar, audio audiam, audior audiar.
haec in imperativo et in infinitivo statim discerni possunt, utrum i littera
correpta sit an producta. nam correpta i littera in e convertitur; producta
si fuerit, non mutatur.
- quando tertia coniugatio futurum tempus non in am
tantum sed etiam in bo mittit?
- interdum, cum i litteram non correptam
habuerit sed productam, ut eo is ibo, queo quis quibo.
- genera verborum quot
sunt?
- quinque.
- quae?
- activa passiva neutra deponentia communia.
- activa quae
sunt?
- quae in o desinunt et accepta r littera faciunt ex se passiva, ut lego
legor.
- passiva quae sunt?
- quae in r desinunt et ea dempta redeunt in activa,
ut legor lego.
- neutra quae sunt?
- quae in o desinunt, ut activa, sed accepta
r littera latina non sunt, ut sto curro: stor curror non dicimus.
- deponentia
quae sunt?
- quae in r desinunt, ut passiva, sed ea dempta latina non sunt, ut
luctor loquor.
- communia quae sunt?
- quae in r desinunt, ut deponentia, sed in
duas formas cadunt, patientis et agentis, ut osculor criminor: dicimus enim
osculor te et osculor a te, criminor te et criminor a te.
- numeri verborum
quot sunt?
- duo.
- qui?
- singularis, ut lego, pluralis, ut legimus.
- figurae
verborum quot sunt?
- duae.
- quae?
- simplex, ut lego, conposita, ut neglego.
- tempora verborum quot sunt?
- tria.
- quae?
- praesens, ut lego, praeteritum, ut
legi, futurum, ut legam.
- quot sunt tempora in declinatione verborum?
- quinque.
- quae?
- praesens, ut lego, praetedtum inperfectum, ut legebam,
praeteritum perfectum, ut legi, praeteritum plusquamperfectum, ut legeram,
futurum, ut legam.
- personae verborum quot sunt?
- tres.
- quae?
- prima, ut lego,
secunda, ut legis, tertia, ut legit.
-
da declinationem verbi activi.
- lego verbum activum indicativo modo dictum
temporis praesentis numeri singularis figurae simplicis personae primae
coniugationis tertiae correptae, quod declinabitur sic: lego legis legit, et
pluraliter legimus legitis legunt.
eodem modo tempore praeterito imperfecto
legebam legebas legebat, et pluraliter legebamus legebatis legebant.
eodem
modo tempore praeterito perfecto legi legisti legit, et pluraliter legimus
legistis legerunt vel legere.
eodem modo tempore praeterito plusquamperfecto
legeram legeras legerat, et pluraliter legeramus legeratis legerant. eodem
modo tempore futuro legam leges leget, et pluraliter legemus legetis
legent.
imperativo modo tempore praesenti ad secumdam et tertiam personam
lege vel legas legat, et pluraliter legamus legite vel legatis legant.
eodem
modo tempore futuro legito vel legas legito vel legat, et pluraliter legamus
legitote vel legatis legant vel legunto vel leguntote.
optativo modo tempore
praesenti et praeterito inperfecto utinam legerem legeres legeret, et
pluraliter utinam legeremus legeretis legerent.
eodem modo tempore
praeterito perfecto et plusquamperfecto utinam legissem legisses legisset,
et pluraliter utinam legissemus legissetis legissent.
eodem modo tempore
futuro utinam legam legas legat, et pluraliter utinam legamus legatis
legant.
coniunctivo modo tempore praesenti cum legam legas legat, et
pluraliter cum legamus legatis legant.
eodem modo tempore praeterito
inperfecto cum legerem legeres legeret, et pluraliter cum legeremus
legeretis legerent.
eodem modo tempore praeterito perfecto cum legerim
legeris legerit, et pluraliter cum legerimus legeritis legerint.
eodem modo
tempore praeterito plusquamperfecto cum legissem legisses legisset, et
pluraliter cum legissemus legissetis legissent.
eodem modo tempore futuro
cum legero legeris legerit, et pluraliter cum legerimus legeritis legerint.
infinitivo modo numeris et personis tempore praesenti et praeterito
inperfecto legere, praeterito perfecto et plusquamperfecto legisse, futuro
lectum ire vel lecturum esse.
verbo inpersonali tempore praesenti legitur,
praeterito inperfecto legebatur, praeterito perfecto lectum est vel lectum
fuit, praeterito plusquamperfecto lectum erat vel lectum fuerat, futuro
legetur.
gerendi vel participialia verba sunt haec, legendi legendo legendum
lectum lectu. participia trahuntur a verbo activo duo, praesentis temporis
et futuri, praesentis legens, futuri lecturus.
- <da declinationem verbi passivi.>
- legor verbum passivum
indicativo modo dictum temporis praesentis numeri singularis figurae
simplicis personae primae coniugationis tertiae correptae, quod declinabitur
sic: legor legeris vel legere legitur, et pluraliter legimur legimini
leguntur.
eodem modo tempore praeterito inperfecto legebar legebaris vel
legebare legebatur, et pluraliter legebamur legebamini legebantur.
eodem
modo tempore praeterito perfecto lectus sum es est, et pluraliter lecti
sumus estis sunt; et ulteriore modo lectus fui fuisti fuit, et pluraliter
lecti fuimus fuistis fuerunt vel fuere.
eodem modo tempore praeterito
plusquamperfecto lectus eram eras erat, et pluraliter lecti eramus eratis
erant; et ulteriore modo lectus fueram fueras fuerat, et pluraliter lecti
fueramus fueratis fuerant.
eodem modo tempore futuro legar legeris vel
legere legetur, et pluraliter legemur legemini legentur.
imperativo modo
tempore praesenti ad secundam et tertiam personam legere vel legaris
legatur, et pluraliter legamur legimini vel legamini legantur.
eodem modo
tempore futuro legitor vel legaris legitor vel legatur, et pluraliter
legamur legimini vel legiminor legantur vel leguntor.
optativo modo tempore
praesenti et praeterito inperfecto utinam legerer legereris vel legerere
legeretur, et pluraliter utinam legeremur legeremini legerentur.
eodem modo
tempore praeterito perfecto et plusquamperfecto utinam lectus essem esses
esset, et pluraliter utinam lecti essemus essetis essent; et ulteriore modo
utinam lectus fuissem fuisses fuisset, et pluraliter utinam lecti fuissemus
fuissetis fuissent.
eodem modo tempore futuro utinam legar legaris vel
legare legatur, et pluraliter utinam legamur legamini legantur.
coniunctivo
modo tempore praesenti cum legar legaris vel legare legatur, et pluraliter
cum legamur legamini legantur.
eodem modo tempore praeterito inperfecto
cum legerer legereris vel legerere legeretur, et pluraliter cum legeremur
legeremini legerentur.
eodem modo tempore praeterito perfecto cum lectus sim
sis sit, et pluraliter cum lecti simus sitis sint; et ulteriore modo cum
lectus fuerim fueris fuerit, et pluraliter cum lecti fuerimus fueritis
fuerint.
eodem modo tempore praeterito plusquamperfecto cum lectus essem
esses esset, et pluraliter cum lecti essemus essetis essent; et ulteriore
modo cum lectus fuissem fuisses fuisset, et pluraliter cum lecti fuissemus
fuissetis fuissent.
eodem modo tempore futuro cum lectus ero eris erit, et
pluraliter cum lecti erimus eritis erint; et ulteriore modo cum lectus fuero
fueris fuerit, et pluraliter cum lecti fuerimus fueritis fuerint.
infinitivo modo numeris et personis tempore praesenti et praeterito inperfecto
legi, praeterito perfecto et plusquamperfecto lectum esse vel fuisse, futuro
lectum iri.
participia trahuntur a verbo passivo duo, praeteriti temporis et
futuri, praeteriti lectus, futuri legendus. activi verbi regulam neutrale
verbum sequitur, passivi commune et deponens.
|