<<< Übersicht  <<< vorige Seite  nächste Seite >>>



B  I  B  L  I  O  T  H  E  C  A    A  U  G  U  S  T  A  N  A

 

 

 

 
Mainauer Naturlehre
um 1300

 


 






 




298a
zit der frouden danne. Noch
danne sint sehz hohzit der
abint man vasten sol. wihe-
naht. Pfingsten. Svnegiht
5
Laurenti. vnser frowen mes-
se der erren. vnde och sant Mar-
kes tac. alles daz iar in vier
zit geteilit ist also teilent
och die arzate den naturli-
10
chen tac der vier vnde zwenzic
stunden het in vier teil. vnde
iegliches het sehz stunde.
daz erste daz ist die mittenaht
darzvo horint drie stunden
15
die der vor sint. vnde drie dar
nach. vnde sint fiuhte vnde kalt
daz ander teil. daz ist der sunnen
vf ganc. darzvo horint drie
stunden der vor. vnde drie dernach
20
vnde sint warm vnde fiuhte. daz
dritte teil ist der mittetac
darzvo horint drie stunden
der vor vnde dernach drie. vnde
sint warm vnde durre. daz
25
vierde ist der sunnen vnder-
ganc darzvo horint drie stun-
den die der vor sint vnde drie
dernach. vnde sint kalt vnde
298b
durre. daz mahtu kiesin an dir
re figuren die da betiutetet



naturlichen
tag der an
der mit-
ten naht
ane gat
vnde zvo mitter naht

vz als ein vmbe creis also va-
10
hent die romer den naturli-
chen tac an. also teilit man
dez menschen lebtage in vier.
daz erste ist die kintheit. iu-
gent. manheit. vnde daz alter.
15
also sint och vier winde vnde
het ieglicher zwene anhen-
ge oder zwene knehte. der
erste heizit Boreas. der we-
get von septentrione daz ist von
dez wegenes gerihte. Her. daz
ist von der mitter naht. der
ander heizit eurus bisa oder
niderwint vnde weget von
oriente. der dritte heizit
25
Auster wazzir wint. von
dem mittem tage. der vierde
heizit waltwint oder aberer
wint zephirus von occidente.

298c



dise winde vnde ir anhengende
winde maht dv kiesin an dirre
figuren. wande danne div



zit nach dem manen vnde der
5
sunnen vnde scheiden ist da von
wil ich sagen etwaz von in e dan-
ne ich ivt me von der zit sage
Nu wissest daz etliche meistere
sprechint daz alle sternen irn
10
schin enpfahent von der sun-
nen. so sprechint andere den kein
sterne wan der mane enpfa
hit den schin von der sunnen
also en loikenet nieman daz
15
der mane enpfahet sin lieht
von der sunnen wonde denne
der mane vil niderer ist vnde won-
de er sich och hinderer so kv-
met er etwenne under die svn-
20
nen vnde bedeckit si vns daz vns
298d
dunkit si sie erloeschin vnde
der gebreste der sunnen heis-
set eclipsis solis daz ist ein ge-
breste der sunnen alse div ki-
5
esen maht an dirre figuren



vnde wissest daz in dem
eclipsim
nivt en-
siht in al-
10
lem lande
derselbe eclipsis
en wider fert niemer so der
mane enzvndet wirt so sich
der mane gehindert so verre
15
daz er die rihte gengen der
sunne ist gestellet daz die er-
de der entwichen ist so schi-
net div sunne vf daz ertriche
vnde dez ertriches schatewe drif-
20
fet an den manen daz er swa-
rz wirdet der gebreste heizit
eclipsis lune daz ist ein gebre-
ste dez manen vnde ist werli-
chen ein breste dez maneschi-
25
nes denne der breste den der
sunne widervert. wenne
die sunne verleschit niht so
verleschit der mane. dez manen
 
 
 
<<< Übersicht  <<< vorige Seite  nächste Seite >>>