Γνῶμαι

___________________________________________________________________________________

Γνῶμαι Κασσίας

Cod. Laur. 87, 16. Fol. 353. sqq.

――――――

353

Φύσις πονηρὰ χρηστὸν ἦθος οὐ τίκτει.

Κρεῖσσον ἀληθῶς ἐπιφυλλὶς δικαίου

ἤπερ τρυγητὸς ἀσεβῶν παρανόμων.

Δεινὸν τὸν μωρὸν γνώσεως συμμετέχειν·

5

ἂν δὲ καὶ δόξης, δεινότατὸν εἰς ἅπαν·

ἂν δὲ καὶ νέος καὶ μωρὸς καὶ δυνάστης,

παπαῖ καὶ ἰού, φεῦ καὶ οὐαὶ καὶ πόποι.

Κρεῖσσον τῶι μωρῶι πάμπαν μὴ γεγεννῆσθαι

ἢ γεννηθέντα τῆι γῆι μὴ βηματίσαι,

10

ἀλλὰ συντόμως Ἅιδηι παραπεμψθῆναι.

Κρεῖσσον ἡττᾶσθαι τοῦ νικᾶν ἀπεικότως.

Κρεῖσσον ὀλίγον καλὸν ἐξ εὐνομίας

ἢ τὸ πολλοστὸν ἀπὸ παρανομίας.

Κακοῖς συνεῖναι πάμπαν οὐκ ἐξισχύει

15

ὁ κεκτημένος μισοπόνηρον γνώμην.

Ἐνεργείαι μὲν τῶν πονηρῶν δαιμόνων,

τῆι τοῦ θεοῦ δὲ πάντως παραχωρήσει

κακοποιοῦσιν οἱ κακοὶ τοὺς βελτίους

πρὸς τὸ δειχθῆναι τούτους εὐριζοτέρους.

20

Μωροῖς φρόνιμος συνδιάγειν οὐ σθένει·

ἀτονήσει γὰρ τῆι τούτων ἀντιθέσει,

ἢ πῶς τὴν τούτων θρασύτητα νικήσοι;

Αἱρετώτερον φρονίμοις συμπτωχεύειν

ἤπερ συμπλουτεῖν μωροῖς καὶ ἀπαιδεύτοις.

25

καὶ μοὶ δοίη γε Χριστός συγκάκουχεῖσθαι

φρονίμοις ἀνδράσι τε καὶ σοφωτάτοις

ἤπερ συνευφραίνεσθαι μωροῖς ἀλόγοις.

Τῆς λ<αθροβού>λ<ου> κρείττῶν ἀγάπης μάχη·

φυλάττεται γὰρ πᾶς τις ἐκ τῆς δευτέρας,

30

εἰς δὲ τὴν πρώτην πλανηθεὶς † * σι *.

353v

Πᾶν τὸ βιασθὲν τάχος ἐκκλίνει πάλιν,

τὸ δ᾽ αὖ φυσικὸν καὶ μόνιμον ὑπάρχει.

Τῶν Ἀρμενίων τὸ δεινότατον γένος

ὕπουλόν ἐστι καὶ φαυλῶδες εἰς ἄγαν,

35

μανιῶδες τε καὶ τρεπτὸν καὶ βασκαῖνον,

πεφυσιωμένον πάμπλειστα καὶ δόλου πλῆρες·

εἶπέ τις οοφὸς περὶ τούτων εἰκότως·

Ἀρμένιοι φαῦλοι μέν, κἂν ἀδοξῶσι,

φαυλότεροι δὲ γίνονται δοξασθέντες,

40

πλουτήσαντες δὲ φαυλότατοι καθόλου,

ὑπερπλουτισθέντες <δὲ> καὶ τιμηθέντες

φαυλεπιφαυλότατοι δείκνυνται πᾶσι.

Γυνὴ μοχθηρὰ καὶ φίλεργος καὶ οώφρων

τὴν δυστυχίαν νενίκηκε προδήλως·

45

γυνὴ δὲ νωθρὰ καὶ μίσεργος καὶ φαύλη

τὴν κακὴν ὄντως ἐπεσπάσατο μοῖραν.

Ῥανίδα τύχης εἰκότως αἱρετέον

ἢ κάλλος μορφῆς ἄγαν ἐξηιρημένον.

Χάριν κεκτῆσθαι κρεῖττον παρὰ κυρίου

50

ἤπερ ἀχαρίτωτον κάλλος καὶ πλοῦτον.

Κάλλος πέφυκεν εὔχροια πρὸ τῶν ὅλων,

ἔπειτα μερῶν καὶ μελῶν συμμετρία.

Φῦλον γυναικῶν ὑπερισχύει πάντων·

καὶ μάρτυς Ἔσδρας μετὰ τῆς ἀληθείας.

55

Κακὸν ἡ γυνὴ κἂν ὡραία τῶι κάλλει·

τὸ γὰρ κάλλος κέκτηται παραμυθίαν·

εἰ δ᾽ αὖ δυσειδὴς καὶ κακότροπος εἴη,

διπλοῦν τὸ κακὸν παραμυθίας ἄτερ.

Μέτριον κακὸν γυνὴ φαιδρὰ τῆι θέαι,

60

ὅμως παρηγόρημα τὸ κάλλος ἔχει·

εἰ δ᾽ αὖ καὶ γυνὴ καὶ δύσμορφος ὑπάρχοι,

φεῦ τῆς συμφορᾶς, φεῦ κακῆς εἱμαρμένης.

Ῥάιδιόν ἐστι τὸ κακὸν τοῦ βελτίου·

τὸ γὰρ ἀγαθὸν ἔοικεν ἀναφόρωι,

65

τὸ δ᾽ αὖ πονηρὸν οἷον τῶι κατηφόρωι·

καὶ πᾶς τις οἶδε, πόσον κατωφορίζειν

εὐκοπώτερον ἤπερ ἀναφορίζειν.

Ποθεῖς ἐπαίνους· ἐπαινετέα πρᾶττε!

Ὁ πλοῦτὸν ἔχων καὶ μὴ διδοὺς ἐτέρωι,

70

ἐν οἷς εὐτυχεῖ, δυστυχεῖ δηλονότι

εἰς ψυχικὸν φυλάττων ὄλεθρον τοῦτον,

ὁ δ᾽ αὖ πενίαν εὐχαριστίαι φέρων

δυστυχῶν εὐτύχησεν εἰς τὸν αἰῶνα.

Τῆς αὐτῆς περὶ μοναχῶν.

Μοναχός ἐστιν ἐαuτὸν μόνον ἔχων.

75

Μοναχός ἐστι μονολόγιστος βίος.

Μοναχὸς ἔχων βιωτικὰς φροντίδας

οὗτος πολλοστός, οὐ μοναχὸς κεκλήσθω.

Μοναχοῦ βίος κουφότερος ὀρνέου.

Μοναχοῦ βίος περιεργίας ἄνευ.

80

Μοναχοῦ βίος εἰρηνικὸς διόλου.

Μοναχοῦ βίος ἀτάραχος καθάπαξ.

Μοναχοῦ βίος ἡσύχιος διόλου.

Μοναχός ἐστι πεπαιδευμένη γλῶττα.

Μοναχός ἐοτι μὴ πλανώμενον ὄμμα.

85

Μοναχός ἐστι νοῦς κατεστηριγμένος.

Μοναχός ἐστιν ἀπαράνοικτος θύρα.

Μοναχός ἐστι στηριγμὸς ἀστηρίκτων.

Μοναχός ἐστι καθίστορον βιβλίον

δεικνύον ὁμοῦ τοὺς τύπους καὶ διδάσκον.

90

Βίος μοναστοῦ λύχνος φαίνων τοῖς πᾶσι.

Βίος <μονα>στοῦ ὁδηγὸς πλανωμένων.

Βίος μοναστοῦ φυγαδευτὴς δαιμόνων.

Βίος μοναστοῦ θερα<π>ευτὴς ἀγγέλων.

Βίος μοναστοῦ πρός δόξαν θεοῦ μόνου.

95

Τάξις ἀρίστη τοῦ παντὸς ἀρχομένου

<καὶ> τελειοῦντος πᾶν ἔργον τε καὶ ῥῆμα

θεὸν ποιεῖσθαι τὴν ἀρχὴν καὶ τὸ τέλος.