Carmina moralia

et satirica

1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

11   12   13   14   15   16   17   18   18a   19   20

21   22   23   24   25

________________________________________________________________

carm. 18a   carm. 19

[De avaritia]

1

ca. 1170

1.

Manus ferens munera

pium facit impium;

nummus iungit federa,

nummus dat consilium;

nummus lenit aspera,

nummus sedat prelium.

nummus in prelatis

est pro iure satis;

nummo locum datis

vos, qui iudicatis.

2.

Nummus ubi loquitur,

fit iuris confusio;

pauper retro pellitur,

quem defendit ratio,

sed dives attrahitur

pretiosus pretio.

hunc iudex adorat,

facit, quod implorat;

pro quo nummus orat,

explet, quod laborat.

3.

Nummus ubi predicat,

labitur iustitia,

et causam, que claudicat,

rectam facit curia,

pauperem diiudicat

veniens pecunia.

sic diiudicatur,

a quo nichil datur;

iure sic privatur,

si nil offeratur.

4.

Sunt potentum digiti

trahentes pecuniam;

tali preda prediti

non dant gratis gratiam,

sed licet illiciti

censum censent veniam.

clericis non morum

cura, sed nummorum,

quorum nescit chorum

chorus angelorum.

5.

«Date, vobis dabitur:

talis est auctoritas»

danti pie loquitur

impiorum pietas;

sed adverse premitur

pauperum adversitas.

quo vult, ducit frena,

cuius bursa plena;

sancta dat crumena,

sancta fit amena.

6.

Hec est causa curie,

quam daturus perficit;

defectu pecunie

causa Codri deficit.

tale fedus hodie

defedat et inficit

nostros ablativos,

qui absorbent vivos,

moti per dativos

movent genitivos.

2

«Responde, qui tanta cupis!» modo Copia dicat.

«Pone modum! que vis dono.» - «Volo plena sit arca.» -

«Plena sit!» - «Adde duas!» - «Addo.» - «Si quattuor essent,

Sufficerent.» - «Sic semper agis: cum plurima dono,

Plus queris, nec plenus eris, donec morieris.»

3

ca. 1170

Gualterius de Castillione

(ca. 1135 - ca. 1179)

1.

Ecce torpet probitas,

virtus sepelitur;

fit iam parca largitas,

parcitas largitur;

verum dicit falsitas,

veritas mentitur.

Refl.

Omnes iura ledunt

et ad res illicitas

licite recedunt.

2.

Regnat avaritia,

regnant et avari;

mente quivis anxia

nititur ditari,

cum sit summa gloria

censu gloriari.

Refl.

Omnes iura ledunt

et ad prava quelibet

impie recedunt.

3.

Multum habet oneris

do das dedi dare;

verbum hoc pre ceteris

norunt ignorare

divites, quos poteris

mari comparare.

Refl.

Omnes iura ledunt

et in rerum numeris

numeros excedunt.

4.

Cunctis est equaliter

insita cupido;

perit fides turpiter,

nullus fidus fido,

nec Iunoni Iupiter

nec Enee Dido.

Refl.

Omnes iura ledunt

et ad mala devia

licite recedunt.

5.

Si recte discernere

velis, non est vita,

quod sic vivit temere

gens hec imperita;

non est enim vivere,

si quis vivit ita.

Refl.

Omnes iura ledunt

et fidem in opere

quolibet excedunt.

4

1.

Amaris stupens casibus

vox exultationis

organa in salicibus

suspendit Babylonis;

captiva est confusionis,

involuta doloribus

Sion cantica leta sonis

permutavit flebilibus.

2.

Propter scelus perfidie,

quo mundus inquinatur,

fluctuantis ecclesie

sic status naufragatur.

gratia prostat et scortatur

foro venalis curie;

iuris libertas ancillatur

obsecundans pecunie.

3.

Hypocrisis, fraus pullulat

et menda falsitatis,

que titulum detitulat

vere simplicitatis.

frigescit ignis caritatis,

fides a cunctis exulat,

aculeus cupiditatis

quos mordet atque stimulat.

5

ca. 1150

1.

Flete

Flenda

perhorrete

perhorrenda

lugete

lugenda

pavete

pavenda

dolete

dolenda!

2.

Etates

Currunt

anni

labuntur

vitium

remanet

peccata

crescunt

tyranni

statuuntur.

3.

Virtus

Cessat

ecclesia

calcatur

clerus

ambit

Mammon

regnat

simonia

dominatur.

4.

Pontifices

Errant

reges

turbantur

proceres

turbant

sacraria

sordent

leges

violantur.

5.

Abbas

Inflatur

possessa

vastat

prebendam

minuit

contio

declamitat

fessa

astat.

6.

Militibus

Gaudet

laude

inescatur

monachos

horret

mundalia

colit

fraude

insidiatur.

7.

Subiecti

Dissiliunt

stulti

gaudent

gnari

merent

contemptus

attollitur

inulti

audent.

8.

Ordo

Languet

pudicitia

sordescit

pietas

refugit

doctrina

rarescit

sophia

hebescit.

9.

Insons

Plectitur

pupillus

artatur

humilis

teritur

viduata

premitur

pusillus

spoliatur.

10.

Ingenuus

Servit

servus

honoratur

parasitus

tonat

scurra

imperitat

protervus

domniatur.

11.

Elluo

Prestat

periurus

ditatur

raptor

viget

fallax

excellit

Epicurus

decoratur.

12.

Delicie

Enervant

fastus

turget

inimicitie

exercentur

tumor

furit

astus

urget.

13.

Blandimenta

Suadent

mine

adduntur

rabies

sevit

usura

tractatur

rapine

aguntur.

14.

Idcirco

Cedimur

pesti

incidimus

detrimentum

patimur

grave

languescimus

mesti

imus.

15.

Aër

Tabet

languores

adaugentur

incendia

consumunt

mucro

sevit

timores

habentur.

16.

Aurum

Fallit

censores

falluntur

pravi

presunt

iusti

desunt

meliores

rapiuntur.

17.

Giraldus

Prefuit

mores

ornavit

deflendus

ruit

ovile

orbavit

dolores

cumulavit.

18.

Omnipotens

Audi

penis

tollatur

hostis

fugiat

paradisus

pateat

amenis

foveatur.

6

Florebat olim studium,

nunc vertitur in tedium;

iam scire diu viguit,

sed ludere prevaluit.

iam pueris astutia

contingit ante tempora,

qui per malivolentiam

excludunt sapientiam.

sed retro actis seculis

vix licuit discipulis

tandem nonagenarium

quiescere post studium.

at nunc decennes pueri

decusso iugo liberi

se nunc magistros iactitant,

ceci cecos precipitant,

implumes aves volitant,

brunelli chordas incitant,

boves in aula salitant,

stive precones militant.

in taberna Gregorius

iam disputat inglorius;

severitas Ieronymi

partem causatur obuli;

Augustinus de segete,

Benedictus de vegete

sunt colloquentes clanculo

et ad macellum sedulo.

Mariam gravat sessio,

nec Marthe placet actio;

iam Lie venter sterilis,

Rachel lippescit oculis.

Catonis iam rigiditas

convertitur ad ganeas,

et castitas Lucretie

turpi servit lascivie.

quod prior etas respuit,

iam nunc latius claruit;

iam calidum in frigidum

et humidum in aridum,

virtus migrat in vitium,

opus transit in otium;

nunc cuncte res a debita

exorbitantur semita.

vir prudens hoc consideret,

cor mundet et exoneret,

ne frustra dicat «Domine!»

in ultimo examine;

quem iudex tunc arguerit,

appellare non poterit.

7

I.

Postquam nobilitas servilia cepit amare,

Cepit nobilitas cum servis degenerare.

II.

Nobilitas, quam non probitas regit atque tuetur,

Lapsa iacet nullique placet, quia nulla videtur.

III.

Nobilitas hominis mens est, deitatis imago.

Nobilitas hominis virtutum clara propago.

Nobilitas hominis mentem frenare furentem.

Nobilitas hominis humilem relevare iacentem.

Nobilitas hominis nature iura tenere.

Nobilitas hominis nisi turpia nulla timere.

IV.

Nobilis est ille, quem virtus nobilitavit;

Degener est ille, quem virtus nulla beavit.

8

ca. 1170

Gualterius de Castillione

(ca. 1135 - ca. 1179)

1.

Licet eger cum egrotis

et ignotus cum ignotis

fungar tamen vice cotis,

ius usurpans sacerdotis.

flete, Sion filie!

presides ecclesie

imitantur hodie

Christum a remotis.

2.

Si privata degens vita

vel sacerdos vel levita

sibi dari vult petita,

hac incedit via trita:

previa fit pactio

Simonis auspicio,

cui succedit datio:

sic fit Giezita.

3.

Iacet ordo clericalis

in respectu laicalis,

sponsa Christi fit mercalis,

generosa generalis;

veneunt altaria,

venit eucharistia,

cum sit nugatoria

gratia venalis.

4.

Donum Dei non donatur,

nisi gratis conferatur;

quod qui vendit vel mercatur,

lepra Syri vulneratur.

quem sic ambit ambitus,

idolorum servitus,

templo sancti Spiritus

non compaginatur.

5.

Si quis tenet hunc tenorem,

frustra dicit se pastorem

nec se regit ut rectorem,

renum mersus in ardorem.

hec est enim alia

sanguisuge filia,

quam venalis curia

duxit in uxorem.

6.

In diebus iuventutis

timent annos senectutis,

ne fortuna destitutis

desit eis splendor cutis.

et dum querunt medium,

vergunt in contrarium;

fallit enim vitium

specie virtutis.

7.

Ut iam loquar inamenum:

sanctum chrisma datur venum,

iuvenantur corda senum

nec refrenant motus renum.

senes et decrepiti

quasi modo geniti

nectaris illiciti

hauriunt venenum.

8.

Ergo nemo vivit purus,

castitatis perit murus,

commendatur Epicurus

nec spectatur moriturus.

grata sunt convivia;

auro vel pecunia

cuncta facit pervia

pontifex futurus.

9

1.

Iudas gehennam meruit,

quod Christum semel vendidit;

vos autem michi dicite:

qui septies cotidie

corpus vendunt dominicum,

quod superat supplicium?

2.

Perpendite subtiliter:

cum vendant missam viliter

et peccent in alterutrum

sumendo plus vel modicum,

quod anhelant ad munera,

finis est avaritia.

3.

Petrus damnato Simone

gravi sub anathemate

docuit, ut fidelibus

non esset locus amplius

in donis spiritalibus

emptis a venditoribus.

4.

Multi nunc damnant Simonem

Magum magis quam demonem,

heredes autem Simonis

suis fovent blanditiis.

Simon nondum est mortuus,

si vivit in heredibus.

5.

Quamvis cogente Abraham

Ephron sumens pecuniam

agrum sepulcro vendidit,

Ephran vocari meruit;

nunc Ephranitas dicere

multos potestis simile.

10

Ecce sonat in aperto

vox clamantis in deserto:

nos desertum, nos deserti,

nos de pena sumus certi.

nullus fere vitam querit,

et sic omne vivens perit.

omnes quidem sumus rei,

nullus imitator Dei,

nullus vult portare crucem,

nullus Christum sequi ducem.

quis est verax, quis est bonus,

vel quis Dei portat onus?

ut in uno claudam plura:

mors extendit sua iura.

iam mors regnat in prelatis:

nolunt sanctum dare gratis,

quod promittunt sub ingressu,

sancte mentis in excessu;

postquam sedent iam securi,

contradicunt sancto iuri.

rose fiunt saliunca,

domus Dei fit spelunca.

sunt latrones, non latores,

legis Dei destructores.

Simon sedens inter eos

dat magnates esse reos.

Simon prefert malos bonis,

Simon totus est in donis,

Simon regnat apud Austrum,

Simon frangit omne claustrum.

cum non datur, Simon stridet,

sed si detur, Simon ridet;

Simon aufert, Simon donat,

hunc expellit, hunc coronat,

hunc circumdat gravi peste,

illum nuptiali veste;

illi donat diadema,

qui nunc erat anathema.

iam se Simon non abscondit,

res permiscet et confundit.

iste Simon confundatur,

cui tantum posse datur!

Simon Petrus hunc elusit

et ab alto iusum trusit;

dum superbit motus penna,

datus fuit in gehenna.

quisquis eum imitatur,

cum eodem puniatur

et sepultus in infernum

penas luat in eternum! Amen.

11

Versus de nummo

In terra summus   rex est hoc tempore Nummus.

Nummum mirantur   reges et ei famulantur.

Nummo venalis   favet ordo pontificalis.

Nummus in abbatum   cameris retinet dominatum.

Nummum nigrorum   veneratur turba priorum.

Nummus magnorum   fit iudex conciliorum.

Nummus bella gerit,   nec si vult, pax sibi deerit.

Nummus agit lites,   quia vult deponere dites.

Erigit ad plenum   de stercore Nummus egenum.

Omnia Nummus emit   venditque, dat et data demit.

Nummus adulatur,   Nummus post blanda minatur.

Nummus mentitur,   Nummus verax reperitur.

Nummms periuros   miseros facit et perituros.

Nummus avarorum   deus est et spes cupidorum.

Nummus in errorem   mulierum ducit amorem.

Nummus venales   dominas facit imperiales.

Nummus raptores   facit ipsos nobiliores.

Nummus habet plures   quam celum sidera fures.

Si Nummus placitat,   cito cuncta pericula vitat.

Si Nummus vicit,   dominus cum iudice dicit:

«Nummus ludebat,   agnum niveum capiebat.»

Nummus, rex magnus,   dixit: «Niger est meus agnus».

Nummus fautores   habet astantes seniores.

Si Nummus loquitur,   pauper tacet; hoc bene scitur.

Nummus merores   reprimit relevatque labores.

Nummus corda necat   sapientum, lumina cecat.

Nummus, ut est certum,   stultum docet esse disertum.

Nummus habet medicos,   fictos acquirit amicos.

In Nummi mensa   sunt splendida fercula densa.

Nummus laudatos   pisces comedit piperatos.

Francorum vinum   Nummus bibit atque marinum.

Nummus famosas   vestes gerit et pretiosas.

Nummo splendorem   dant vestes exteriorem.

Nummus eos gestat   lapides, quos India prestat.

Nummus dulce putat,   quod eum gens tota salutat.

Nummus et invadit   et que vult oppida tradit.

Nummus adoratur,   quia virtutes operatur:

Hic egros sanat,   secat, urit et aspera planat,

Vile facit carum,   quod dulce est, reddit amarum

Et facit audire   surdum claudumque salire.

De Nummo quedam   maiora prioribus edam:

Vidi cantantem   Nummum, missam celebrantem;

Nummus cantabat,   Nummus responsa parabat;

Vidi, quod flebat,   dum sermonem faciebat,

Et subridebat,   populum quia decipiebat.

Nullus honoratur   sine Nummo, nullus amatur.

Quem genus infamat,   Nummus: «Probus est homo!» clamat.

Ecce patet cuique,   quod Nummus regnat ubique.

Sed quia consumi   poterit cito gloria Nummi,

Ex hac esse schola   non vult Sapientia sola.

12

1.

Procurans odium   effectu proprio

vix detrahentium   gaudet intentio.

nexus est cordium   ipsa detractio:

sic per contrarium   ab hoste nescio

fit hic provisio;

in hoc amantium   felix condicio.

2.

Insultus talium   prodesse sentio,

tollendi tedium   fulsit occasio;

suspendunt gaudium   pravo consilio,

sed desiderium   auget dilatio:

tali remedio

de spinis hostium   uvas vindemio.

13

I.

Invidus invidia comburitur intus et extra.

II.

Invidus alterius rebus macrescit opimis.

Invidia Siculi non invenere tyranni

Maius tormentum. qui non moderabitur ire,

Infectum volet esse, dolor quod suaserit aut mens.

 Horatius, Ep. 1, 2, 57-60

III.

Invidiosus ego, non invidus esse laboro.

IV.

Iustius invidia nichil est, que protinus ipsos

Corripit auctores excruciatque suos.

V.

Invidiam nimio cultu vitare memento.

 Dist. Caton. 2, 13, 1

14

1.

O varium

Fortune lubricum,

dans dubium

tribunal iudicum,

non modicum

paras huic premium,

quem colere

tua vult gratia

et petere

rote sublimia,

dans dubia

tamen, prepostere

de stercore

pauperem erigens,

de rhetore

consulem eligens.

2.

Edificat

Fortuna, diruit;

nunc abdicat,

quos prius coluit;

quos noluit,

iterum vendicat

hec opera

sibi contraria,

dans munera

nimis labilia;

mobilia

sunt Sortis federa,

que debiles

ditans nobilitat

et nobiles

premens debilitat.

3.

Quid Dario

regnasse profuit?

Pompeïo

quid Roma tribuit?

Succubuit?

uterque gladio.

eligere

media tutius

quam petere

rote sublimius

et gravius

a summo ruere:

fit gravior

lapsus a prosperis

et durior

ab ipsis asperis.

4.

Subsidio

Fortune labilis

cur prelio

Troia tunc nobilis,

nunc flebilis

ruit incendio?

quis sanguinis

Romani gratiam,

quis nominis

Greci facundiam,

quis gloriam

fregit Carthaginis?

Sors lubrica,

que dedit, abstulit;

hec unica

que fovit, perculit.

5.

Nil gratius

Fortune gratia,

nil dulcius

est inter dulcia

quam gloria,

si staret longius.

sed labitur

ut olus marcidum

et sequitur

agrum nunc floridum,

quem aridum

cras cernes. igitur

improprium

non edo canticum:

o varium

Fortune lubricum.

15

1.

Celum, non animum

mutat stabilitas,

firmans id optimum,

quod mentis firmitas

vovet - cum animi

tamen iudicio;

nam si turpissimi

voti consilio

vis scelus imprimi

facto nefario,

debet hec perimi

facta promissio.

2.

Non erat stabilis

gradus, qui cecidit,

pes eius labilis

domus, que occidit.

hinc tu considera,

quid agi censceas,

dum res est libera;

sic sta, ne iaceas;

prius delibera,

quod factum subeas,

ne die postera

sero peniteas.

3.

Facti dimidium

habet, qui ceperit,

ceptum negotium

si non omiserit,

non tantum deditus

circa principia,

nedum sollicitus

pro finis gloria;

nam rerum exitus

librat industria,

subit introitus

preceps incuria.

4.

Coronat militem

finis, non prelium;

dat hoc ancipitem

metam, is bravium;

iste quod tribuit,

dictat stabilitas;

istud quod metuit,

inducit levitas;

nam palmam annuit

mentis integritas,

quam dari respuit

vaga mobilitas.

5.

Mutat cum Proteo

figuram levitas,

assumit ideo

formas incognitas;

vultum constantia

conservans intimum,

alpha principia

et o novissimum

flectens fit media,

dans finem optimum,

mutans in varia

celum, non animum.

16

1.

Fortune plango vulnera

stillantibus ocellis,

quod sua michi munera

subtrahit rebellis.

verum est, quod legitur

fronte capillata,

sed plerumque sequitur

Occasio calvata.

2.

In Fortune solio

sederam elatus,

prosperitatis vario

flore coronatus;

quicquid enim florui

felix et beatus,

nunc a summo corrui

gloria privatus.

3.

Fortune rota volvitur:

descendo minoratus;

alter in altum tollitur;

nimis exaltatus

rex sedet in vertice -

caveat ruinam!

nam sub axe legimus

Hecubam reginam.

17

1.

O Fortuna,

velut luna

statu variabilis,

semper crescis

aut decrescis;

vita detestabilis

nunc obdurat

et tunc curat

ludo mentis aciem,

egestatem,

potestatem

dissolvit ut glaciem.

2.

Sors immanis

et inanis,

rota tu volubilis,

status malus,

vana salus

semper dissolubilis,

obumbrata

et velata

michi quoque niteris;

nunc per ludum

dorsum nudum

fero tui sceleris.

3.

Sors salutis

et virtutis

michi nunc contraria,

est affectus

et defectus

semper in angaria.

hac in hora

sine mora

corde pulsum tangite;

quod per sortem

sternit fortem,

mecum omnes plangite!

18

I.

O Fortuna levis! cui vis das munera que vis,

Et cui vis que vis auferet hora brevis.

II.

Passibus ambiguis Fortuna volubilis errat

Et manet in nullo certa tenaxque loco;

Sed modo leta manet, modo vultus sumit acerbos,

Et tantum constans in levitate manet.

Ovid. Trist. 5, 8, 15-18

III.

Dat Fortuna bonum, sed non durabile donum;

Attollit pronum, faciens de rege colonum.

IV.

Quos vult Sors ditat, quos non vult, sub pede tritat.

V.

Qui petit alta nimis, retro lapsus ponitur imis.

18a

Regnabo; regno;    regnavi; sum sine regno.

19

ca. 1170

Gualterius de Castillione

(ca. 1135 - ca. 1179)

1.

Fas et nefas ambulant

pene passu pari;

prodigus non redimit

vitium avari;

virtus temperantia

quadam singulari

debet medium

ad utrumque vitium

caute contemplari.

2.

Si legisse memoras

ethicam Catonis,

in qua scriptum legitur:

«ambula cum bonis»,

cum ad dandi gloriam

animum disponis,

supra cetera

primum hoc considera,

quis sit dignus donis.

3.

Vultu licet hilari,

verbo licet blando

sis equalis omnibus;

unum tamen mando:

si vis recte gloriam

promereri dando,

primum videas

granum inter paleas,

cui des et quando.

4.

Dare non ut convenit

non est a virtute,

bonum est secundum quid,

sed non absolute;

digne dare poteris

et mereri tute

famam muneris,

si me prius noveris

intus et in cute.

5.

Si prudenter triticum

paleis emundas,

famam emis munere;

sed caveto, dum das,

largitatis oleum

male non effundas.

in te glorior:

cum sim Codro Codrior,

omnibus habundas.

20

I.

Est modus in verbis, duo sunt contraria verba:

«Do das» et «teneo» contendunt lite superba.

Per «do das» largi conantur semper amari,

Set «teneo tenui» miseri potiuntur avari.

II.

Sicut in omne quod est mensuram ponere prodest,

Sic sine mensura non stabit regia cura.

III.

Virtus est medium vitiorum utrimque reductum,

Et mala sunt vicina bonis; errore sub illo

Virtus pro vitio crimina sepe tulit.

 Horatius, Ep. 1,18,9

 Ovidius, Remedia 323/24

IV.

Dum stultus vitat vitia, in contraria currit;

Fallit enim vitium specie virtutis et umbra.

 Horatius, Sat. 1, 2, 24

 Juvenalis 14, 109

21

Philippus Cancellarius

(ca. 1170 - 1236)

1.

Veritas veritatum,

via, vita, veritas,

per veritatis semitas

eliminans peccatum!

te verbum incarnatum

clamant fides, spes, caritas,

tu prime pacis statum

reformas post reatum,

tu post carnis delicias

das gratias,

ut facias

beatum.

o quam mira potentia,

quam regia

vox principis,

cum egrotanti precipis:

«surge, tolle grabatum!»

2.

Omnia sub peccato

clausit Ade meritum;

dum pronior in vetitum

non paruit mandato,

de statu tam beato

nos dedit in interitum;

de morsu venenato

fel inhesit palato

per hoc culpe dispendium

in vitium

nascentium

translato.

mortis amare poculum

in seculum

transfunditur,

nil cui dulce bibitur

de vase vitiato.

3.

Spiritus veritatis,

spiritus consilii

modo penam supplicii

non reddit pro peccatis,

ut timor castitatis,

quo revertentur filii,

castiget in prelatis

fermentum vetustatis.

sed quando sponsus veniet,

inveniet,

quid faciet

ingratis.

non huic penam abstulit,

cui distulit,

sed animam

nunc impinguat ad victimam

adeps iniquitatis.

4.

Tarditas prelatorum

iudicem exasperat;

sed his qui solus reserat

medullas animorum,

a fructibus eorum

novit eos et tolerat,

quos extra viam morum

fert impetus errorum.

sed «ecce» clamat «venio

cum gladio

fiagitio

malorum!»

et cum purgabit aream,

tunc paleam

abiciet:

sic erit, quando veniet

ille Sanctus Sanctorum.

5.

Cecidit in preclaris

hominum funiculus;

sed nostre mentis oculus

per vias huius maris

ad vie singularis

metam contendit sedulus.

sed luxus secularis

per ministros altaris

nunc solis vacat opibus

patentibus

hiatibus

avaris.

sic per prelatos mammone

mors anime

concipitur,

dum cunctis male vivitur

ad formam exemplaris.

22

Philippus Cancellarius

(ca. 1170 - 1236)

1.

Homo, quo vigeas

vide!

Dei

fidei

adhereas,

in spe gaudeas,

et in fide

intus ardeas,

foris

luceas,

turturis retorqueas

os ad ascellas.

docens ita

verbo, vita

oris

vomere

de cordibus fidelium

evellas

lolium,

lilium

insere

rose,

ut alium

per hoc corripere

speciose

valeas.

virtuti,

saluti

omnium

studeas,

noxias

delicias

detesteris,

opera

considera,

que si non feceris,

damnaberis.

hac in via

milita

gratie

et premia

cogita

patrie,

et sic tuum

cor in perpetuum

gaudebit.

23

1.

Vide, qui nosti litteras

et bene doces vivere,

quid sit doctrina littere,

de quo et ad quid referas.

diligenter considera,

si sis doctor, quid doceas,

et quod doces, hoc teneas,

ne tua perdant opera

eterna Christi munera.

2.

Vide, qui colis studium

pro Dei ministerio,

ne abutaris studio

suspirans ad dispendium

lucri, nec te participes

coniuge vite vitio;

namque multos invenio,

qui sunt huius participes,

ecclesiarum principes.

3.

Vide, qui debes sumere

religionis gloriam

summi per Dei gratiam,

ne te possit decipere

nec trudat in interitum

Philisteus improvide

– namque prodent te Dalide –

ut non amittas meritum,

Deus, tuorum militum.

24

Iste mundus    furibundus    falsa prestat gaudia,

Quia fluunt    et decurrunt    ceu campi lilia.

Laus mundana,    vita vana    vera tollit premia,

Nam impellit    et submergit    animas in tartara.

Lex carnalis    et mortalis    valde transitoria

Fugit, transit    velut umbra,    que non est corporea.

Quod videmus    vel tenemus    in presenti patria,

Dimittemus    et perdemus    quasi quercus folia.

Fugiamus,    contemnamus    huius vite dulcia,

Ne perdamus    in futuro    pretiosa munera!

Conteramus,    confringamus    carnis desideria,

Ut cum iustis    et electis    in celesti gloria

Gratulari    mereamur    per eterna secula!

Amen.

25

Vivere sub meta    lex precipit atque propheta.

Est velut unda maris    vox, gloria, laus popularis.

Omina sunt hominum tenui pendentia filo.  (Ovidius, Ex Ponto 4, 3, 35)

Qui differt penas,    peccandi laxat habenas.

Nil fieri stulte    credit, qui peccat inulte.

Discit enim citius meminitque libentius illud,  (Horatius, Ep. 2, 2, 262)

Quod quis deridet, quam quod probat et veneratur.  (Horatius, Ep. 2, 2, 263)