Carmina

Carmen LXI

[carmen nuptiale Viniae et Manlii.]

_________________________________________________________

metrum: Glyconeus et Pherecrateus

Collis o Heliconii

cultor, Uraniae genus,

qui rapis teneram ad virum

virginem, o Hymenaee Hymen,

5

o Hymen Hymenaee;

cinge tempora floribus

suave olentis amaraci,

flammeum cape, laetus huc

huc veni niveo gerens

10

luteum pede soccum,

excitusque hilari die

nuptialia concinens

voce carmina tinnula

pelle humum pedibus, manu

15

pineam quate taedam!

namque Vinia Manlio,

qualis Idalium colens

venit ad Phrygium Venus

iudicem, bona cum bona

20

nubet alite virgo,

floridis velut enitens

myrtus Asia ramulis,

quos Hamadryades deae

ludicrum sibi roscido

25

nutriunt umore.

quare age huc aditum ferens,

perge linquere Thespiae

rupis Aonios specus,

nympha quos super irrigat

30

frigerans Aganippe.

ac domum dominam voca

coniugis cupidam novi

mentem amore revinciens,

ut tenax edera huc et huc

35

arborem implicat errans.

vosque item simul, integrae

virgines, quibus advenit

par dies, agite in modum

dicite, «o Hymenaee Hymen,

40

o Hymen Hymenaee»,

ut lubentius, audiens

se citarier ad suum

munus, huc aditum ferat

dux bonae Veneris, boni

45

coniugator amoris.

quis deus magis est ama-

tis petendus amantibus?

quem colent homines magis

caelitum? o Hymenaee Hymen,

50

o Hymen Hymenaee.

te suis tremulus parens

invocat, tibi virgines

zonula soluunt sinus,

te timens cupida novos

55

captat aure maritus.

tu fero iuveni in manus

floridam ipse puellulam

dedis a gremio suae

matris, o Hymenaee Hymen,

60

o Hymen Hymenaee.

nil potest sine te Venus,

fama quod bona comprobet,

commodi capere: at potest

te volente. quis huic deo

65

compararier ausit?

nulla quit sine te domus

liberos dare, nec parens

stirpe nitier: at potest

te volente. quis huic deo

70

compararier ausit?

quae tuis careat sacris,

non queat dare praesides

terra finibus: at queat

te volente. quis huic deo

75

compararier ausit?

claustra pandite ianuae!

virgo adest. viden, ut faces

splendidas quatiunt comas?

. . . . . . . .

80

. . . . . .

. . . . . . . .

. . . . . . . .

tardet ingenuus pudor.

quem tamen magis audiens,

85

flet quod ire necessest.

flere desine. non tibi Au-

runculeia periculumst,

ne qua femina pulcrior

clarum ab Oceano diem

90

viderit venientem.

talis in vario solet

divitis domini hortulo

stare flos hyacinthinus.

sed moraris, abit dies:

95

<prodeas nova nupta.>

prodeas nova nupta, si

iam videtur, et audias

nostra verba. vide, ut faces

aureas quatiunt comas:

100

prodeas nova nupta.

non tuus levis in mala

deditus vir adultera,

probra turpia persequens,

a tuis teneris volet

105

secubare papillis,

lenta quin velut adsitas

vitis implicat arbores,

implicabitur in tuum

complexum. sed abit dies:

110

prodeas nova nupta.

o cubile, quod omnibus

. . . . . . .

. . . . . . .

. . . . . . .

115

candido pede lecti,

quae tuo veniunt ero,

quanta gaudia, quae vaga

nocte, quae medio die

gaudeat! sed abit dies:

120

prodeas nova nupta.

tollite, o pueri, faces:

flammeum video venire.

ite concinite in modum

«io Hymen Hymenaee io,

125

io Hymen Hymenaee.»

ne diu taceat procax

fescennina iocatio,

nec nuces pueris neget

desertum domini audiens

130

concubinus amorem.

da nuces pueris, iners

concubine! satis diu

lusisti nucibus: lubet

iam servire Talasio.

135

concubine, nuces da!

sordebant tibi vilicae,

concubine, hodie atque heri:

nunc tuum cinerarius

tondet os. miser a, miser

140

concubine, nuces da!

diceris male te a tuis

unguentate glabris marite

abstinere: sed abstine!

io Hymen Hymenaee io,

145

io Hymen Hymenaee.

scimus haec tibi quae licent

sola cognita: sed marito

ista non eadem licent.

io Hymen Hymenaee io,

150

io Hymen Hymenaee.

nupta, tu quoque quae tuus

vir petet cave ne neges,

ni petitum aliunde eat.

io Hymen Hymenaee io,

155

io Hymen Hymenaee.

en tibi domus ut potens

et beata viri tui:

quae tibi sine serviat

(io Hymen Hymenaee io,

160

io Hymen Hymenaee),

usque dum tremulum movens

cana tempus anilitas

omnia omnibus adnuit.

io Hymen Hymenaee io,

165

io Hymen Hymenaee.

transfer omine cum bono

limen aureolos pedes,

rasilemque subi forem!

io Hymen Hymenaee io,

170

io Hymen Hymenaee.

adspice intus ut accubans

vir tuus Tyrio in toro

totus immineat tibi.

io Hymen Hymenaee io,

175

io Hymen Hymenaee.

illi non minus ac tibi

pectore uritur intimo

flamma, sed penite magis.

io Hymen Hymenaee io,

180

io Hymen Hymenaee.

mitte brachiolum teres,

praetextate, puellulae:

iam cubile adeat viri.

io Hymen Hymenaee io,

185

io Hymen Hymenaee.

vos bonae senibus viris

cognitae bene feminae,

collocate puellulam.

io Hymen Hymenaee io,

190

io Hymen Hymenaee.

iam licet venias, marite:

uxor in thalamo tibist

ore floridulo nitens,

alba parthenice velut

195

luteumve papaver.

at, marite, (ita me iuvent

caelites!) nihilo minus

pulcer es, neque te Venus

neglegit. sed abit dies:

200

perge, ne remorare!

non diu remoratus es.

iam venis. bona te Venus

iuverit, quoniam palam

quod cupis cupis et bonum

205

non abscondis amorem.

ille pulveris Africei

siderumque micantium

subducat numerum prius,

qui vestri numerare volt

210

multa milia ludi.

ludite, ut lubet, et brevi

liberos date! non decet

tam vetus sine liberis

nomen esse, sed indidem

215

semper ingenerari.

Torquatus volo parvulus

matris e gremio suae

porrigens teneras manus

dulce rideat ad patrem

220

semihiante labello.

sit suo similis patri

Manlio et facile inscieis

noscitetur ab omnibus,

et pudicitiam suae

225

matris indicet ore.

talis illius a bona

matre laus genus approbet,

qualis unica ab optima

matre Telemacho manet

230

fama Penelopeo.

claudite ostia, virgines:

lusimus satis. at, bonei

coniuges, bene vivite et

munere assiduo valentem

235

exercete iuventam!