BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

C. Valerius Catullus

ca. 87 - 54 a. Chr. n.

 

Carmina

 

Carmen LXVI

[Berenices caesaries.]

 

_________________________________________________________

 

 

 

metrum: distichon dactylicum

 

 

Omnia qui magni dispexit lumina mundi,

qui stellarum ortus comperit atque obitus,

flammeus ut rapidi solis nitor obscuretur,

ut cedant certis sidera temporibus,

5

ut Triviam furtim sub Latmia saxa relegans

dulcis amor guro devocet aërio,

idem me ille Conon caelesti lumine vidit

e Bereniceo vertice caesariem

fulgentem clare, quam multis illa dearum

10

levia protendens bracchia pollicitast,

qua rex tempestate novo | auctus hymenaeo

vastatum finis iverat Assyrios,

dulcia nocturnae portans vestigia rixae,

quam de virgineis gesserat exuviis.

15

estne novis nuptis odio Venus? anne parentum

frustrantur falsis gaudia lacrimulis,

ubertim thalami quas intra limina fundunt?

non, ita me divi, vera gemunt, iuerint!

id mea me multis docuit regina querelis

20

invisente novo proelia torva viro.

an tu non orbum luxti deserta cubile,

sed fratris cari flebile discidium?

quam penitus maestas exedit cura medullas!

ut tibi tunc toto pectore sollicitae

25

sensibus ereptis mens excidit! at <te> ego certe

cognoram a parva virgine magnanimam.

anne bonum oblita 's facinus, quo regium adepta 's

coniugium, quod non fortior ausit alis?

sed tum maesta virum mittens quae verba locuta 's!

30

Iuppiter, ut tristi lumina saepe manu!

quis te mutavit tantus deus? an quod amantes

non longe a caro corpore abesse volunt?

atque ibi me cunctis pro dulci coniuge divis

non sine taurino sanguine pollicita 's,

35

sei reditum tetulisset: is haut in tempore longo

captam Asiam Aegypti finibus addiderat.

quis ego pro factis caelesti reddita coetu

pristina vota novo munere dissoluo.

invita, o regina, tuo de vertice cessi,

40

invita: adiuro teque tuumque caput,

digna ferat quod si quis inaniter adiurarit:

sed qui se ferro postulet esse parem?

ille quoque eversus mons est, quem maximum in oris

progenies Thiae clara supervehitur,

45

cum Medi peperere novum mare, cumque iuventus

per medium classi barbara navit Athon.

quid facient crines, cum ferro talia cedant?

Iuppiter, ut Chalybon omne genus pereat,

et qui principio sub terra quaerere venas

50

institit ac ferri stringere duritiem!

abiunctae paulo ante comae mea fata sorores

lugebant, cum se Memnonis Aethiopis

unigena impellens nutantibus aëra pennis,

optulit Arsinoes Locricos ales equos,

55

isque per aetherias me tollens avolat umbras

et Veneris casto collocat in gremio.

ipsa suum Zephyritis eo famulum legarat

Graiia Canopitis incola litoribus.

inde Venus vario ne solum in lumine caeli

60

ex Ariadneis aurea temporibus

fixa corona foret, sed nos quoque fulgeremus,

devotae flavi verticis exuviae,

uvidulam a fluctu cedentem ad templa deum me

sidus in antiquis diva novum posuit:

65

Virginis et saevi contingens namque Leonis

lumina, Callisto iuncta Lycaoniae,

vertor in occasum, tardum dux ante Booten,

qui vix sero alto mergitur Oceano.

sed quamquam me nocte premunt vestigia divum,

70

lux autem canae Tethyi restituit

(pace tua fari hic liceat, Rhamnusia virgo;

namque ego non ullo vera timore tegam,

nec, si me infestis discerpent sidera dictis,

condita quin veri pectoris evoluam):

75

non his tam laetor rebus, quam me afore semper,

afore me a dominae vertice discrucior,

quicum ego, dum virgo quondam fuit, †omnibus† expers

unguentis, una vilia multa bibi.

nunc vos, optato quom iunxit lumine taeda,

80

non prius unanimis corpora coniugibus

tradite nudantes reiecta veste papillas,

quam iocunda mihi munera libet onyx,

vester onyx, casto colitis quae iura cubili.

sed quae se impuro dedit adulterio,

85

illius a! mala dona levis bibat irrita pulvis:

namque ego ab indignis praemia nulla peto.

sed magis, o nuptae, semper concordia vostras,

semper amor sedes incolat assiduus.

tu vero, regina, tuens cum sidera divam

90

placabis festis luminibus Venerem,

unguinis expertem non siris esse tuam me,

sed potius largis affice muneribus.

sidera corruerint utinam! coma regia fiam:

proximus Hydrochoi fulgeret Oarion!