Silvarum libri V

Liber tertius

_______________________________________________________

II

Propempticon Maecio Celeri

‹Di quibus audaces amor est servare carinas

saevaque ventosi mulcere pericula ponti,

sternite molle fretum placidumque advertite votis

concilium, et lenis non obstrepat unda precanti:

5

grande tuo rarumque damus, Neptune, profundo

depositum; iuvenis dubio committitur alto

Maecius atque animae partem super aequora nostrae

maiorem transferre parat. proferte benigna

sidera et antemnae gemino considite cornu,

10

Oebalii fratres; vobis pontusque polusque

luceat; Iliacae longe nimbosa sororis

astra fugate, precor, totoque excludite caelo.

vos quoque caeruleum ponti, Nereides, agmen,

quis honor et regni cessit fortuna secundi,

15

(dicere quae magni fas sit mihi sidera ponti),

surgite de vitreis spumosae Doridos antris

Baianosque sinus et feta tepentibus undis

litora tranquillo certatim ambite natatu,

quaerentes ubi celsa ratis, quam scandere gaudet

20

nobilis Ausoniae Celer armipotentis alumnus.

nec quaerenda diu; modo nam trans aequora terris

prima Dicarcheis Pharium gravis intulit annum,

prima salutavit Capreas et margine dextro

sparsit Tyrrhenae Mareotica vina Minervae.

25

huius utrumque latus molli praecingite gyro,

partitaeque vices vos stuppea tendite mali

vincula, vos summis adnectite sipara velis,

vos Zephyris aperite sinus; pars transtra reponat,

pars demittat aquis curvae moderamina puppis;

30

sint quibus exploret primos gravis artemo flatus,

quaeque secuturam religent post terga phaselon

uncaque summersae penitus retinacula vellant;

temperet haec aestus pelagusque inclinet ad ortus:

officio careat glaucarum nulla sororum.

35

hinc multo Proteus geminoque hinc corpore Triton

praenatet, et subitis qui perdidit inguina monstris

Glaucus, adhuc patriis quotiens adlabitur oris

litoream blanda feriens Anthedona cauda.

tu tamen ante omnes diva cum matre, Palaemon,

40

annue, si vestras amor est mihi pandere Thebas,

nec cano degeneri Phoebeum Amphiona plectro.

et pater Aeolio frangit qui carcere ventos,

cui varii flatus omnisque per aequora mundi

spiritus atque hiemes nimbosaque nubila parent,

45

artius obiecto Borean Eurumque Notumque

monte premat: soli Zephyro sit copia caeli,

solus agat puppes summasque supernatet undas

assiduus pelago; donec tua turbine nullo

laeta Paraetoniis adsignet carbasa ripis.›

50

Audimur. vocat ipse ratem nautasque morantes

increpat. ecce meum timido iam frigore pectus

labitur et nequeo, quamvis movet ominis horror,

claudere suspensos oculorum in margine fletus.

iamque ratem terris divisit fune soluto

55

navita et angustum deiecit in aequora pontem.

saevus et e puppi longo clamore magister

dissipat amplexus atque oscula fida revellit,

nec longum cara licet in cervice morari.

attamen in terras e plebe novissimus omni

60

ibo, nec egrediar nisi iam carina.

Quis rude et abscissum miseris animantibus aequor

fecit iter, solidaeque pios telluris alumnos

expulit in fluctus pelagoque immisit hianti,

audax ingenii? nec enim temeraria virtus

65

illa magis, summae gelidum quae Pelion Ossae

iunxit anhelantemque iugis bis pressit Olympum.

usque adeone parum lentas transire paludes

stagnaque et angustos summittere pontibus amnes?

imus in abruptum gentilesque undique terras

70

fugimus exigua clausi trabe et aëre nudo.

inde furor ventis indignataeque procellae

et caeli fremitus et fulmina plura Tonanti.

ante rates pigro torpebant aequora somno,

nec spumare Thetis nec spargere nubila fluctus

75

audebant. visis tumuerunt puppibus undae,

inque hominem surrexit hiems. tunc nubila Plias

Oleniumque pecus, solito tunc peior Orion.

Iusta queror. fugit ecce vagas ratis acta per undas

paulatim minor et longe servantia vincit

80

lumina, tot gracili ligno complexa timores,

quaeque super reliquos te, nostri pignus amoris

portatura, Celer. quos nunc ego pectore somnos

quosve queam perferre dies? quis cuncta paventi

nuntius an facili te praetermiserit unda

85

Lucani rabida ora maris, num torta Charybdis

fluctuet aut Siculi populatrix virgo profundi,

quos tibi currenti praeceps gerat Hadria mores,

quae pax Carpathio, quali te subvehat aura

Doris Agenorei furtis blandita iuvenci?

90

sed merui questus. quid enim te castra petente

non vel ad ignotos ibam comes impiger Indos

Cimmeriumque chaos? starem prope bellica regis

signa mei, seu tela manu seu frena teneres,

armatis seu iura dares; operumque tuorum

95

etsi non socius, certe mirator adessem.

si quondam magno Phoenix reverendus Achilli

litus ad Iliacum Thymbraeaque Pergama venit

imbellis tumidoque nihil iuratus Atridae,

cur nobis ignavus amor? sed pectore fido

100

numquam abero longisque sequar tua carbasa votis.

Isi, Phoroneis olim stabulata sub antris,

nunc regina Phari numenque Orientis anheli,

excipe multisono puppem Mareotida sistro;

ac iuvenem egregium, Latius cui ductor Eoa

105

signa Palaestinasque dedit frenare cohortes,

ipsa manu placida per limina festa sacrosque

duc portus urbesque tuas. te praeside noscat

unde paludosi fecunda licentia Nili,

cur vada desidant et ripa coerceat undas

110

Cecropio stagnata luto, cur invida Memphis,

curve Therapnaei lasciviat ora Canopi,

cur servet Pharias Lethaeus ianitor aras,

vilia cur magnos aequent animalia divos;

quae sibi praesternat vivax altaria Phoenix,

115

quos dignetur agros aut quo se gurgite Nili

mergat adoratus trepidis pastoribus Apis.

duc et ad Emathios manes ubi belliger urbis

conditor Hyblaeo perfusus nectare durat,

anguiferamque domum blando qua mersa veneno

120

Actias Ausonias fugit Cleopatra catenas.

usque et in Assyrias sedes mandataque castra

prosequere et Marti iuvenem, dea, trade Latino.

nec novus hospes erit: puer his sudavit in arvis

notus adhuc tantum maioris lumine clavi,

125

iam tamen et turmas facili praevertere gyro

fortis et Eoas iaculo damnare sagittas.

Ergo erit illa dies, qua te maiora daturus

Caesar ab emerito iubeat discedere bello,

at nos hoc iterum stantes in litore vastos

130

cernemus fluctus aliasque rogabimus auras.

o tum quantus ego aut quanta votiva movebo

plectra lyra, cum me magna cervice ligatum

attolles umeris atque in mea pectora primum

incumbes e puppe novus, servataque reddes

135

colloquia inque vicem medios narrabimus annos;

tu rapidum Euphraten et regia Bactra sacrasque

antiquae Babylonis opes et Zeuma, Latinae

pacis iter, qua dulce nemus florentis Idymes,

qua pretiosa Tyros rubeat, qua purpura suco

140

Sidoniis iterata cadis, ubi germine primum

candida felices sudent opobalsama virgae;

ast ego, devictis dederim quae busta Pelasgis

quaeve laboratas claudat mihi pagina Thebas.