Carmina

ante 470

___________________________________________________

Carmen XVI

Euchariston ad Faustum Episcopum.

Phoebum et ter ternas decima cum Pallade Musas

Orpheaque et laticem simulatum fontis equini

Ogygiamque chelyn, quae saxa sequacia flectens

cantibus auritos erexit carmine muros,

5

sperne, fidis; magis ille veni nunc spiritus, oro,

pontificem dicture tuum, qui pectora priscae

intrasti Mariae, rapiens cum tympana siccus

Israel appensi per concava gurgitis iret

aggeribus vallatus aquae mediasque per undas

10

pulverulenta tuum clamaret turba triumphum;

quique manum Iudith ferientem colla Olofernis

iuvisti, exciso iacuit cum gutture truncus

et fragilis valido latuit bene sexus in ictu;

expresso vel qui complens de vellere pelvem

15

inficiensque dehinc non tacto vellere terram

firmasti Gedeona, tubis inserte canoris

spiritus (et solo venit victoria cantu);

quique etiam adsumptum pecorosi de grege Iesse

afflasti regem, plaustro cum foederis arcam

20

imponens hostis nullo moderante bubulco

proderet obscaenum turgenti podice morbum;

quique trium quondam puerorum in fauce sonasti,

quos in Chaldaei positos fornace tyranni

roscida combusto madefecit flamma camino;

25

quique volubilibus spatiantem tractibus alvi

complesti Ionam, resonant dum viscera monstri

introrsum psallente cibo vel pondera ventris

ieiuni plenique tamen vate intemerato

ructat cruda fames, quem singultantibus extis

30

esuriens vomuit suspenso belua morsu;

quique duplex quondam venisti in pectus Helisei,

Thesbiten cum forte senem iam flammeus axis

tolleret et scissam linquens pro munere pellem

hispidus ardentes auriga intraret habenas;

35

quique etiam Heliam terris missure secundum

Zachariae iusti linguam placate ligasti,

dum faceret serum rugosa puerpera patrem,

edita significans iusso reticere propheta,

gratia cum fulsit, nosset se ut lex tacituram;

40

quique etiam nascens ex virgine semine nullo,

ante ullum tempus deus atque in tempore Christus,

ad corpus quantum spectat, tu te ipse creasti;

qui visum caecis, gressum quoque reddere claudis,

auditum surdis, mutis laxare loquelam

45

suetus ad hoc etiam venisti, ut mortua membra

lecto, sandapila, tumulo consurgere possint;

quique etiam poenas suscepta in carne tulisti,

sustentans alapas, ludibria, verbera, vepres,

sortem, vincla, crucem, clavos, fei, missile, acetum,

50

postremo mortem, sed surrecturus, adisti,

eripiens quicquid veteris migraverat hostis

in ius per nostrum facinus, cum femina prima

praeceptum solvens culpa nos perpete vinxit;

(qui cum te interitu petiit nec repperit in te

55

quod posset proprium convincere, perdidit omne,

quod lapsu dedit Eva suo; chirographon illum,

quo pervasus homo est, haec compensatio rupit.

expers peccati pro peccatoribus amplum

fis pretium veteremque novus vice faenoris Adam

60

dum moreris de morte rapis. sic mortua mors est,

sic sese insidiis, quas fecerat, ipsa fefellit.

nam dum indiscrete petit insontemque reosque,

egit, ut absolvi possent et crimine nexi);

quique etiam iustos ad tempus surgere tecum

65

iussisti cineres, cum tectis tempore longo

irrupit festina salus infusaque raptim

excussit tumulis solidatas vita favillas, -

da Faustum laudare tuum, da solvere grates,

quas et post debere iuvat. te, magne sacerdos,

70

barbitus hic noster plectro licet impare cantat.

Haec igitur prima est vel causa vel actio laudum,

quod mihi germani, dum lubrica volvitur aetas,

servatus tecum domini per dona probatur

nec fama titubante pudor; te respicit istud

75

quantumcumque bonum; merces debebitur illi,

ille tibi. sit laus, si labi noluit, eius;

nam quod nec potuit, totum ad te iure redundat.

praeterea quod me pridem Reios venientem,

cum Procyon fureret, cum solis torridus ignis

80

flexilibus rimis sitientes scriberet agros,

hospite te nostros excepit protinus aestus

pax, domus, umbra, latex, benedictio, mensa, cubile.

omnibus attamen his sat praestat quod voluisti,

ut sanctae matris sanctum quoque limen adirem.

85

derigui, fateor, mihi conscius atque repente

tinxit adorantem pavido reverentia vultum;

nec secus intremui, quam si me forte Rebeccae

Israel aut Samuel crinitus duceret Annae.

quapropter te vel votis sine fine colentes

90

affectum magnum per carmina parva fatemur.

Seu te flammatae syrtes et inhospita tesqua

seu caeno viridante palus seu nigra recessu

incultum mage saxa tenent, ubi sole remoto

concava longaevas asservant antra tenebras:

95

seu te praeruptis porrecta in rupibus Alpis

succinctos gelido libantem caespite somnos,

anachoreta, tremit (quae quamquam frigora portet,

conceptum Christi numquam domat illa calorem),

qua nunc Helias, nunc te iubet ire Iohannes,

100

nunc duo Macarii, nunc et Paphnutius heros,

nunc Or, nunc Ammon, nunc Sarmata, nunc Hilarion,

nunc vocat in tunica nudus te Antonius illa,

quam fecit palmae foliis manus alma magistri;

seu te Lirinus priscum complexa parentem est,

105

qua tu iam fractus pro magna saepe quiete

discipulis servire venis vixque otia somni,

vix coctos capture cibos abstemius aevum

ducis et insertis pingis ieiunia psalmis,

fratribus insinuans, quantos illa insula plana

110

miserit in caelum montes, quae sancta Caprasi

vita senis iuvenisque Lupi, quae gratia patrem

mansit Honoratum, fuerit quis Maximus ille,

urbem tu cuius monachosque antistes et abbas

bis successor agis, celebrans quoque laudibus illis

115

Eucherii venientis iter, redeuntis Hilari;

seu te commissus populus tenet et minor audet

te medio tumidos maiorum temnere mores;

seu tu sollicitus curas, qua languidus esca

quave peregrinus vivat, quid pascat et illum,

120

lubrica crura cui tenuat sub compede carcer;

seu mage funeribus mentem distractus humandis,

livida defuncti si pauperis ossa virescant,

infastiditum fers ipse ad busta cadaver;

seu te conspicuis gradibus venerabilis arae

125

contionaturum plebs sedula circumsistit,

expositae legis bibat auribus ut medicinam:

quicquid agis, quocumque loci es, semper mihi Faustus,

semper Honoratus, semper quoque Maximus esto.