BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Venantius Fortunatus

ca. 530 - ca. 600

 

Carmina miscellanea

 

Liber VIII

 

――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――――

 

 

 

I.   ad diversos ex nomine suo

II.   de itinere suo

III.   de virginitate

IV.   ad virgines

V.   ad domnam Radegundem

VI.   ad eandem de violis

VII.   ad eandem de floribus super altare

VIII.   ad eandem pro floribus transmissis

IX.   ad eandem cum se reclauderet

X.   ad eandem cum rediret

XI.   ad Gregorium episcopum pro infirmitate sua

XII.   ad eundem pro causa abbatissae

XIII.   ad eundem ex nomine Iustinae

XIV.   ad eundem salutatoria

XV.   ad eundem de eadem re

XVI.   ad eundem de re qua supra

XVII.   ad eundem de ipsa re

XVIII.   ad eundem de eadem re

XIX.   ad eundem pro villa praestita

XX.   ad eundem precatoria pro ipsa re

XXI.   ad eundem pro pellibus

 

―――――――

 

 

IV

Ad virgines

Inter apostolicas acies sacrosque prophetas

proxima martyribus praemia virgo tenet.

splendida sidereo circumdata lumine pergens

iungitur angelicis casta puella choris.

5

fruge pudicitiae caeli dotanda talento

aeterni regis ducitur in thalamis.

pulchra corona caput triplici diademate cingit

et gemmae exornant pectora colla comam.

induitur teneris superaddita purpura membris

10

et candore nivis fulgida palla tegit.

floribus aeternis oculos rosa lilia pascunt,

et paradisiacus naribus intrat odor.

unde magis, dulcis, hortamur ut ista requiras

quae dedit Eugeniae Christus et alma Theclae.

15

virgo dei, fructus caeli, victoria mundi

ut semper regnes, has pete regis opes.

sunt ibi chrysolithis fabricata palatia gemmis

atque zmaragdineo ianua poste viret.

limina sardonychum variato lumine florent

20

et hyacintheus circuit ordo domum.

aurea tecta micant, plebs aurea fulget in aula

et cum rege pio turba corusca nitet.

ille puellarum locus est, quae lucis amore

hic servant domino corpore mente fidem.

25

despice quod terrae est, et clara sedebis in astris,

Christi ut sponsa placens regna superna colas.

praesens vita nimis fugitivo tempore transit:

virginis integritas glorificanda manet.

paupertas te parva rogat cum divite Christo,

30

ut venias nostro dulcis alumna sinu,

quo patris auxilium domino obtentura preceris

atque tibi caelis regna beata pares,

ut pariter sanctae merearis iuncta Mariae

gaudia perpetuo concelebrare choro.

35

has quaecumque piis manibus susceperis arras

non nuptura homini, sed sis amata dei.

 

 

V

Ad domnam Radegundem

Regali de stirpe potens Radegundis in orbe,

altera cui caelis regna tenenda manent,

despiciens mundum meruisti adquirere Christum ,

et dum clausa lates, hinc super astra vides.

5

gaudia terreni conculcas noxia regni,

ut placeas regi laeta favente polo.

nunc angusta tenes, quo caelos largior intres:

diffundens lacrimas gaudia vera metes.

et corpus crucias, animam ieiunia pascunt,

10

solo quam dominus servat amore suus.

 

 

VI

Ad eandem de violis

Tempora si solito mihi candida lilia ferrent

aut speciosa foret suave rubore rosa,

haec ego rure legens aut caespite pauperis horti

misissem magnis munera parva libens.

5

Sed quia prima mihi desunt, vel solvo secunda:

profert qui vicias ferret amore rosas.

Inter odoriferas tamen has quas misimus herbas

purpureae violae nobile germen habent.

Respirant pariter regali murice tinctae

10

et saturat foliis hinc odor, inde decor.

Haequod utrumque gerunt pariter habeatis utraque,

et sit mercis odor flore perenne decus.

 

 

VII

Ad eandem de floribus super altare

Frigoris hiberni glacie constringitur orbis

totaque lux agri flore carente perit.

tempore vernali, dominus quo Tartara vicit,

surgit aperta suis laetior herba comis.

5

inde viri postes et pulpita floribus ornant,

hinc mulier roseo conplet odore sinum.

at vos non vobis, sed Christo fertis odores,

has quoque primitias ad pia templa datis.

texistis variis altaria festa coronis,

10

pingitur ut filis floribus ara novis.

aureus ordo crocis, violis hinc blatteus exit,

coccinus hinc rubricat, lactens inde nivet.

stat prasino venetus: pugnant et flore colores,

inque loco pacis herbida bella putas.

15

haec candore placet, rutilo micat illa decore;

suavius haec redolet, pulchrius illa rubet.

sic specie varia florum sibi germina certant,

ut color hic gemmas, tura revincat odor.

vos quoque quae struitis haec, Agnes cum Radegunde,

20

floribus aeternis vester anhelet odor.

 

 

VIII

Item ad eandem pro floribus transmissis

O regina potens, aurum cui et purpura vile est,

floribus ex parvis te veneratur amans.

et si non res est, color est tamen ipse per herbas:

purpura per violas, aurea forma crocus.

5

dives amore dei vitasti praemia mundi:

illas contemnens has retinebis opes.

suscipe missa tibi variorum munera florum,

ad quos te potuis vita beata vocat.

quae modo te crucias, recreanda in luce futura,

10

aspicis hinc qualis te retinebit ager.

per ramos fragiles quos nunc praebemus olentes

perpende hinc quantus te refovebit odor.

haec cui debentur precor ut, cum veneris illuc,

meque tuis meritis dextera blanda trahat.

15

quamvis te exspectet paradisi gratia florum,

isti vos cupiunt iam revidere foris.

et licet egregio videantur odore placere,

plus ornant proprias te redeunte comas.

 

 

IX

Ad eandem cum se reclauderet

Mens fecunda deo, Radegundis, vita sororum,

quae ut foveas animam membra domando cremas:

annua vota colens hodie claudenda recurris:

errabunt animi te repetendo mei.

5

lumina quam citius nostris abscondis ocellis!

nam sine te nimium nube premente gravor.

omnibus exclusis uno retineberis antro:

nos magis includis, quos facis esse foris.

et licet huc lateas brevibus fugitiva diebus,

10

longior hic mensis quam celer annus erit.

tempora subducis, ceu non videaris amanti,

cum vos dum cerno boc mihi credo parum.

sed tamen ex voto tecum veniemus in unum

et sequor huc animo quo vetat ire locus.

15

hoc precor, incolumem referant te gaudia paschae,

et nobis pariter lux geminata redit.