De coloribus et artibus Romanorum

Liber II

____________________________________________________________

INCIPIT

LIBER SECUNDUS METRICUS,

ET PRIMO

XV.

De colore auripigmento simili.

Sic facile similem poteris servare colorem

Auripigmento; memori tu mente teneto.

Hinc piscis magni fel multum congruit arti,

Marmorea cujus petra liquor excipiatur,

Cui vetus et paucum tamen admiscebis acetum,

Fellis et hinc albam tum cum pinguedine cretam.

Reddet splendentem commixtio tanta colorem.

XVI.

De cupro ellis pinguedine deaurato.

Si velut auratum fellis pinguedine cuprum

Condere curabis sic hoc implere valebis.

Cultello rasum splendens hoc effice tactum.

Ursi dente; quidem calamo post sperge liquorem

Fellis; et hoc eque tamen apponatur ubique.

Appones alium post equo tramite. Rursum

Huic alium junges; vice tamen undique duces

Equali calamum, ne qua divisio cuprum

Ne quis monticulus vel ne tumor efferat ullus.

XVII.

De viridi colore quomodo fieri possit

ad quae volueris depingere.

Sic poteris viridem tibi pictor habere colorem.

Cum foliis albam morellae contere cretam;

Haec in marmorea pariter quoque contere petra,

Usus ad pennae liquidum dum fiat utrumque.

Et post hunc succum pincello sume probandum.

Hinc quascunque cupis scripturas conde colore,

Ne cretae nimium ponas tamen ante caveto.

XVIII.

De vitro viridi quomodo fieri debeat

ad vasa fictilia depingenda.

His rebus vitri patet effectus preciosi:

Igni combustum sulphur, quaerasque cupellum,

Atque teras horum splendens cum pulvere vitrum;

Hoc cures solo liquidum tibi reddere gummo.

Attamen inde litam post ignibus injice testam,

Assumet viridem quoniam pictura colorem,

Exterior testae cum coeperit ipsa rubere.

XIX.

De vitro albo, ad vasa fictilia depingenda.

Album picturis vitrum sic attenuabis

Candens permixtum cum sulphure contere vitrum

His simul attritis, postquam fuerint quasi pulvis

Exterius spissam depinges undique testam.

Injice post ipsam fornacis ab igne coquendam.

Cum simul ipsa rubet, sibi cum pictura coheret,

Extrahe. Sic etiam pinges hinc vascula quaedam,

Ars velut in primo notat insinuata libello.

XX.

De vitro nigro ad vasa fictilia depingenda.

Sic etiam nigrum pingendi transfer in usum.

Qui terra capitur cum gummo contere lazur;

Et sic perspicuum frangens in marmore vitrum,

Ipsi miscebis, rursumque terendo parabis.

Haec quoque caeruleam sumet commixtio formam

Quam tamen in nigrum vertet vis ignia vitrum.

XXI.

De vitro quod nimium viret.

Sic etiam nimium tu virens effice vitrum.

Accipies assi subtilia fragmina cupri,

Quae tamen ejusdem post cum rubigine mittes;

Rursus et admixto splendenti contere vitro,

Protinus hinc pictam fornacibus injice testam.

Postquam lucentem dabit ipsi flamma colorem,

Accipe. Non pulcram capiet nisi frigida formam,

Nam dum fit vitrum nimis fervere, coloris

Huic auffert propriam flammae violentia formam.