Ludus de Antichristo

Pars II   Ludus de adventu

et interitu Antichristi

____________________________________________________________

Statim ingreditur Antichristus sub aliis indutus loricam comitantibus eum

Ypocrisi a dextris et Heresi a sinistris, ad quas ipse cantat:

[Antichristus]

Mei regni venit hora,

per vos ergo sine mora

fiat, ut conscendam regni solium.

Me mundus adoret et non alium.

155

Vos ad (hoc) aptas cognovi,

vos ad hoc hucusque fovi.

Ecce labor vester et industria

nunc ad hoc sunt mihi necessaria.

En Christum gentes honorant

160

venerantur et adorant.

Eius ergo delete memoriam

in me suam transferentes gloriam.

Ad Ypocrisin:

In te pono fundamentum.

Ad Heresim:

Per te fiet incrementum.

Ad Ypocrisin:

165

Tu favorem laicorum exstrue.

Ad Heresim:

Tu doctrinam clericorum destrue.

Tunc ille:

[Ypocrisis et Heresis]

Per nos mundus tibi credet, nomen Christi tibi cedet.

Ypocrisis:

[Ypocrisis]

Nam per me fa[f.4d]vorem dabunt laici.

Heresis:

[Heresis]

170

Et per me Christum negabunt clerici.

Tunc precedent eum ipso paulatim sequente.

Et postquam venerint ante sedem regis Jerosolime Ypocrisis insusurret ypocritis

annuntians eis adventum Antichristi. Qui statim occurrunt sibi cantantes:

[Ypocrite]

Sacra religio    iam diu titubavit.

Matrem ecclesiam    vanitas occupavit.

Ut quid perditio    per viros faleratos?

Deus non diligit    seculares prelatos.

175

Ascende culmina    regie potestatis.

Per te reliquie    mutentur vetustatis.

Tunc Antichristus:

[Antichristus]

Quomodo fiet hoc?    Ego sum vir ignotus.

Tunc ipsi:

[Ypocrite]

Nostro consilio    mundus favebit totus.

Nos occupavimus    favorem laicorum.

180

Nunc per te corruat    doctrina clericorum.

Nostris auxiliis    hunc tronum occupabis:

tu tuis meritis    cetera consummabis.

Tunc Antichristus veniens ante sedem regis Jerosolime cantat ad ypocritas:

[Antichristus]

Quem sub ecclesie    gremio concepistis,

longis conatibus    me tandem genuistis.

185

Ascendam igitur    et regna subiugabo,

deponam vetera,    nova iura dictabo.

Tunc exuentes ei superiora indumenta ascendunt expositis gladiis

et deponentes regem Jerosolimis coronant Antichristum cantantes:

[Ypocrite]

Firmetur manus tua et exaltetur d(extera) t(ua).

Tunc rex Jerosolimis ascendit ad regem Teotonicorum solus cantans:

[Rex Jerosolimis]

Deceptus fueram    per speciem bonorum.

Ecce destituor    fraude simulatorum.

Regni fastigia    putabam beata,

190

si essent talium    [f.5a] edictis ordinata.

Romani culminis    dum esses advocatus,

sub honore viguit    ecclesie status.

Nunc tue patens est    malum discessionis.

Viget pestifere    lex superstitionis.

Interim ypocrite conducunt Antichristum in templum domini ponentes ibi tronum suum. Ecclesia vero que ibi remanserat multis contumeliis et verberibus affecta redibit ad sedem Apostolici.

Tunc Antichristus dirigit nuntios suos ad singulos reges, et primo ad regem Grecorum dicens:

[Antichristus]

195

Scitis divinitus    ad hoc me vobis datum,

ut per omnes habeam    terras principatum.

Ad hoc idoneos    ministros vos elegi,

per quos totus mundus    subdatur nostre legi.

Hinc primo terminos    Grecorum occupate.

200

Grecos terroribus    aut bello subiugate.

Qui venientes ad regem Grecorum cantant coram eo:

[Nuntii]

Rex, tibi salus sit    a nostro salvatore,

(rege) regum et totius    orbis rectore.

Qui sicut scripturis    mundo fuit promissus,

descendit de celis    ab arce patris missus.

205

Ille semper idem    manens in deitate

ad vitam sua nos    invitat pietate.

Hic se vult a cunctis    ut deum venerari

et a toto mundo    se iubet adorari.

Huius edicti formam    si tu preteribis,

210

in ore gladii    cum tuis interibis.

Quibus ille:

[Rex Grecorum]

Libenter exhibeo    regi famulatum,

quem tanto dicitis    honore sublimatum.

Honor est et gloria    tali obedire.

Huic tota mente    desidero servire.

Et hoc iterans venit ad presentiam Antichristi et stans [f.5b] coram eo cantat:

[Rex Grecorum]

215

Tibi profiteor    decus imperiale.

Quo tibi serviam    ius postulo regale.

Et flexo genu offert ei coronam. Tunc Antichristus depingens primam litteram nominis sui regi et omnibus suis in fronte et coronam ei in capite reponens cantat:

[Antichristus]

Vive per gratiam    et suscipe honorem,

dum me recognoscis    cunctorum creatorem.

Tunc ille revertitur ad sedem suam.

Iterum Antichristus dirigit ypocritas ad regem Francorum cum muneribus dicens:

[Antichristus]

Hec munera regi    Francorum offeretis,

220

quem cum suis ad nos    per illa convertetis.

Hi nostro ritui    formam adinvenere,

nostro adventui    viam preparavere.

Horum subtilitas    nobis elaboravit

tronum conscendere,    quem virtus occupavit.

Tunc ypocrite acceptis muneribus vadunt ad regem Francorum et stantes coram eo cantant:

[Ypocrite]

Rex tibi salus sit etc.,

ultimam clausulam ista commutantes:

225

Sed de tui regni    certus devotione

rependit tibi vicem    voluntatis bone.

Tunc rex acceptis muneribus cantat:

[Rex Francorum]

Libenter exhibeo etc.

Et hoc iterans venit ad presentiam Antichristi et flexo genu offert ei coronam cantans:

[Rex Francorum]

Tibi profiteor etc.

Antichristus eo suscepto in osculum signans eum et

suos in frontibus et imponens ei coronam cantat:

[Antichristus]

Vive per gratiam etc.

Tunc iterum dirigit ypocritas ad regemTeotonicorum cantans:

[Antichristus]

Excellens est in armis    vis Teotonicorum,

sicut testantur experti    robur eorum.

[f.5c] Regem muneribus    est opus mitigari.

230

Est cum Teotonicis    incautum preliari.

Hi secum pugnantibus    sunt pessima pestis.

Hos nobis subicite    donis si potestis.

Tunc ypocrite acceptis muneribus transeunt ad regem cantantes coram eo:

[Ypocrite]

Rex tibi salus sit etc.,

ultimum versum iterum isto commutantes:

Et his te honorans    muneribus absentem

amicum cernere    desiderat presentem.

Tunc rex Teotonicorum cantat:

[Rex Teotonicorum]

235

Fraudis versutias    compellor experiri,

per quas nequitia    vestra solet mentiri.

Sub forma veritas    virtutis putabatur;

ostendit falsitas,    quod forma mentiatur.

Per vos corrupta est    fides Christianorum,

240

per me conteretur    regnum simulatorum.

Plena sunt fraudibus    munera deceptoris.

Iniquus corruet    per gladium ultoris.

Secum pecunia    sit in perditionem.

Gravem iniuria    exspectat ultionem.

Tunc ypocrite confusi redeunt et stantes coram Antichristo c(antant):

[Ypocrite]

245

O regni gloria,    caput totius mundi,

offensam aspice    populi furibundi.

Certe predictum est    per fidem antiquorum,

quod tu subities    cervices superborum.

Si virtute tua    totus orbis subsistit,

250

qua vi Teotonicus    furor tibi resistit?

Tuam Germania    blasphemat dicionem,

extollit cornua    contra religionem.

Respice (maximam)    nostram confusionem,

in ea iudica    tuam offensionem.

255

Tuam potentiam    iniuria testatur,

cuius imperio    ruinam comminatur.

Tunc Antichristus:

[Antichristus]

Consummabo vere    gentem perditionis

pro tanto scandalo    sancte religionis.

Ecce superbiam    [f.5d] humane potestatis

260

teret potentia    divine maiestatis.

Tunc dirigit singulos nuntios ad reges dicens eis:

[Antichristus]

Ite congregantes    facultates regnorum.

Conculcent impetu    furorem superborum.

Nuntii vero venientes coram regibus c(antant):

[Nuntii]

Ecce noster dominus    et deus deorum

per nos exercitum    convocavit suorum.

265

Ut per hos Teotonicum    condempnet furorem,

in bello martyrum    consignabit cruorem.

Tunc reges conveniunt ante tronum Antichristi. Quibus ille:

[Antichristus]

Consummabo vere etc.

Ite Germanie    terminos invadetis,

superbum populum    cum rege conteretis.

Tunc omnes cantant:

[Reges]

Deus nobiscum est,    quos tuetur potenter.

270

Pro fide igitur    pugnemus confidenter.

Et disponentes acies suas in occursum Teotonicorum congrediuntur cum eis, et superatur exercitus Antichristi. Tunc rex Teotonicorum rediens et sedens in trono suo cantat:

[Rex Teotonicorum]

Sanguine patrie    honor est retinendus,

virtute patrie    est hostis expellendus.

Jus dolo perditum    est sanguine venale.

Sic retinebimus    decus imperiale.

Tunc ypocrite adducunt claudum coram Antichristo, quo sanato rex Teotonicorum hesitabit in fide. Tunc iterum adducunt leprosum, et illo sanato rex plus dubitabit. Ad ultimum important feretrum, in quo iacebit quidam simulans se in prelio occisum. Iubet itaque Antichristus ut surgat dicens:

[Antichristus]

275

Signa semper querunt    rudes et infideles.

Surge velociter,    quis sim ego reveles.

Tunc ille de feretro cantat:

[Simulator]

Tu sapientia    superne veritatis

[f.6a] virtus invicta es    divine maiestatis.

Et ypocrite secum c(antant):

[Ypocrite]

Tu sapientia etc.

Tunc rex Teotonicorum videns signum seducitur dicens:

[Rex Teotonicorum]

Nostro nos impetu    semper periclitamur,

280

adversus dominum    incauti preliamur.

In huius nomine    mortui suscitantur

et claudi ambulant    (et) leprosi mundantur.

Illius igitur    gloriam veneremur.

. . . . . . . . . . . . . .    . . . . . . . . . . . . . .

Tunc rex ascendit ad Antichristum hoc idem cantans.

Cum autem venerit coram eo, flexo genu offert ei coronam c(antans):

[Rex Teotonicorum]

Tibi profiteor etc.

Tunc Antichristus signans eum et suos in frontibus et imponens ei coronam c(antat):

[Antichristus]

Vive per gratiam etc.

Tunc committit sibi expeditionem ad gentes dicens:

[Antichristus]

285

Vobis credentibus    convertimur ad gentes.

Et dato sibi gladio c(antat):

[Antichristus]

Per te disponimus    has fieri credentes.

Tunc rex veniens ad tronum Gentilitatis et mittens legatum ad regem Babylonis qui cantat coram eo:

[Rex Babylonis]

Potestas domini    maneat in eternum,

que adoranda quasi    numen sempiternum

condempnat penitus    culturam idolorum.

290

Precipit abici    ritus simulacrorum.

Tunc Gentilitas ad legatum:

[Gentilitas]

Finxit invidia    hanc singularitatem,

ut unam coleret    homo divinitatem.

Ille iure deus    cupidus estimatur,

qui spretis ceteris    vult, ut solus colatur.

295

Nos ergo sequimur    ritum antiquitatis,

diis discrimina    reddimus deitatis.

Tunc nuntius:

[Nuntius]

Unus est dominus,    quem iure veneramur,

qui solus deus est.

Et deiciens simulacrum c(antat):

[Nuntius]

Ydolum detestamur.

Statim gentiles [f.5b] concurrunt et preliantur cum exercitu Antichristi, et superatus rex Babylonis ducitur captivus ad Antichristum. Tunc rex genu flexo offert coronam Antichristo d(icens):

[Rex Babylonis]

Tibi profiteor etc.

Tunc Antichristus signans eum et suos in frontibus et imponens coronam ei c(antat):

[Antichristus]

Vive per gratiam etc.

Statim redeunt ad sedes suas omnes cantantes:

[Rex Babylonis et sui]

Omnium rectorem    te solum profitemur.

300

Tibi tota mente    semper obsequemur.

Tunc Antichristus dirigens ypocritas ad Synagogam c(antat):

[Antichristus]

Judeis dicite    Messiam advenisse

et me in gentibus    tributum accepisse.

Judeis dicite:    en ego sum Messyas.

Ego sum promissus    eis per prophetias.

Tunc ypocrite ad Synagogam:

[Ypokrite]

305

Regalis generis    gens es peculiaris,

fidelis populus    ubique predicaris.

Pro tuenda lege    iam dudum exulasti,

procul a patria    Messiam exspectasti.

Hec exspectatio    reddet hereditatem,

310

iocunda novitas    mutabit vetustatem.

Ecce mysterium    tue redemptionis,

rex enim natus est    auctor religionis.

Hic est Emmanuel,    quem testantur scripture,

per cuius gratiam    tu regnabis secure.

315

Erexit humiles    et superbos deiecit,

potenter omnia    sub pedibus subiecit.

Surge Jerusalem,    surge, illuminare,

(et) captiva diu    Synagoga letare.

Tunc Synagoga:

[Synagoga]

Hec consolatio    divine bonitatis

320

laborem respicit    nostre captivitatis.

Eamus igitur    obviam salvatori.

Dignum est reddere    gloriam redemptori.

Tunc Synagoga [f.6c] surgens vadit ad Antichristum et cantat:

[Synagoga]

Ades Emmanuel,    quem semper veneramur,

in cuius gloria    nos quoque gloriamur.

Tunc venientem suscipit Synagogam signans eam et dicens:

[Antichristus]

325

Per me egredere    vectem confusionis.

Tibi restituo    terram promissionis.

In tuo lumine    en gentes ambulabunt

et sub pacis tue    lege leges regnabunt.

Tunc Synagoga redeunte intrant prophete dicentes:

[Prophete]

Verbum patris    habens divinitatem

330

in virgine    sumpsit humanitatem.

Manens deus    effectus est mortalis,

semper deus    factus est temporalis.

Non nature    usu sic restante

hoc factum est    sed deo imperante.

335

Nostram (deus)    sumpsit infirmitatem,

ut infirmis    conferret firmitatem.

Hunc Judei    mortalem cognoverunt,

immortalem    quem esse nescierunt.

Nec sermoni    nec signis credidere.

340

Sub Pilato    Christum crucifixere.

Moriendo    mortem mortificavit,

a Gehenna    credentes liberavit.

Hic surrexit    vere non moriturus.

Regnat semper    in proximo venturus.

345

Hic seculum    per ignem iudicabit,

universos    in carne suscitabit.

A reprobis    salvandos separabit.

Malos dampnans    bonos glorificabit.

Vere scitis    quid scripture loquantur.

350

Enoch vivum    et Heliam testantur.

Tunc Synagoga:

[Synagoga]

Ubinam sunt?

(Helias:)

[Helias]

Illi nos sumus vere,

in quos fines    seclorum devenere.

Iste Enoch    et ego sum Helias,

quos hucusque    servaverat Messias.

355

Qui iam venit    et adhuc [f.6d] est venturus,

per nos primum    Israel redempturus.

Ecce venit    homo perditionis

magne consummans    muros Babylonis.

. . . . . . . . . . . . . .    . . . . . . . . . . .

360

Non est Christus . . . . .    . . . . . . . .

Tunc tollunt ei velum. Statim Synagoga convertitur ad verba prophetarum dicens:

[Synagoga]

Seducti (nos) sumus    vere per Antichristum,

qui mentitur (esse)    se Judeorum Christum.

Certa indicia    sunt nostre libertatis

Helyas et Enoch    prophete veritatis.

365

Tibi gratias damus,    Adonay rex glorie,

personarum trinitas    eiusdem substantie.

Vere pater deus est,    cuius unigenitus

deus est. Idem deus    est amborum spiritus.

Interim ypocrite venientes ad Antichristum c(antant):

[Ypocrite]

O culmen regium    divine maiestatis,

370

tibi subtrahitur    honor divinitatis.

Intravere senes    doctores vanitatis,

qui blasphemant tue    honorem potestatis.

Judeis predicant    tenore scripturarum

te, rex omnipotens,    caput ypocritarum.

Tunc Antichristus ad ypocritas:

[Antichristus]

375

Cum me totus orbis    studeat adorare,

ius mei nominis    quis audeat negare?

Synagogam et senes    mihi presentate.

Reos conveniam    super hac levitate.

Tunc ministri venientes ad prophetas et Synagogam c(antant):

[Ministri]

Testes mendatii,    precones falsitatis,

380

vos tribunal vocat    divine maiestatis.

Tunc prophete:

[Prophete]

Non seducet    homo iniquitatis

servos Christi,    ministri falsitatis.

Tunc nuntii adducunt prophetas et Synagogam ad Antichristum. Quibus ille:

[Antichristus]

Fert in insaniam    (zelus) proprietatis

vos, quos [f.7a] decipiunt    vultus auctoritatis.

385

Sanctis promissus sum    redemptio futura.

Vere Messias (sum),    ut testatur scriptura.

De me suscipite    formam religionis,

sum infidelibus    lapis offensionis.

Tunc prophete:

[Prophete]

Tu blasphemus    auctor iniquitatis,

390

radix mali,    turbator veritatis.

Antichristus,    seductor pietatis,

vere mendax    sub forma deitatis.

Tunc Antichristus commotus dicit ministris:

[Antichristus]

Ecce blasphemias    mee divinitatis

ulciscatur manus    divine maiestatis.

395

Qui blasphemant    in me divinam pietatem,

divini numinis    gustent severitatem.

Pereant penitus    oves occisionis

pro tanto scandalo    sancte religionis.

Tandem Synagoga c(antat) confessionem istam:

[Synagoga]

Nos erroris penitet,

400

ad fidem convertimur.

Quicquid nobis inferet

persecutor, patimur.

Tunc ministri educunt eos et occidunt. Interim vero dum occiduntur, Ecclesia c(antat):

[Ecclesia]

Fasciculus mirre dilectus meus mihi.

Tunc ministris reversis Antichristus dirigit nuntios suos ad singulos reges c(antans):

[Antichristus]

Reges conveniant    et agmina suorum.

Adorari volo    a gloria regnorum.

405

Cuncta divinitus    manus ima firmavit,

suos divinitas    hostes exterminavit.

Pace conclusa sunt    cuncta iura regnorum,

ad coronam vocat    suos deus deorum.

Tunc omnes reges conveniunt undique cum suis usque ad presentiam Antichristi (cantantes):

[Reges]

Cuncta divinitus etc.

Quibus Antichristus:

[Antichristus]

Ista pre[f.7b]dixerunt    mei predicatores,

410

viri mei nominis    et iuris cultores.

Hec mea gloria,    quam diu predixere,

qua fruentur mecum,    quicunque meruere.

Post eorum casum,    quos vanitas illusit,

pax et securitas    universa conclusit.

Statim fit sonitus super caput Antichristi et eo corruente

et omnibus suis fugientibus Ecclesia cantat:

[Ecclesia]

415

Ecce homo qui non posuit deum adiutorum suum.

Ego autem sicut oliva fructifera in domo dei.

Tunc omnibus redeuntibus ad fidem Ecclesia ipsos suscipiens incipit:

[Ecclesia]

Laudem dicite deo nostro.