BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Carmina Burana

ca. 1230

 

Carmina amatoria

 

71   72   73    74    75    76   77   78   79   80

81   82   83   84    85    86    87

 

________________________________________________________________

 

 

 

71

 

1a.

Axe Phebus aureo

celsiora lustrat

et nitore roseo

radios illustrat.

 

1b.

Venustata Cybele

facie florente

florem nato Semele

dat Phebo favente.

 

2a.

Aurarum suavium

gratia iuvante

sonat nemus avium

voce modulante.

 

2b.

Philomena querule

Terea retractat,

dum canendo merule

carmina coaptat.

 

3a.

Iam Dionea

leta chorea

sedulo resonat cantibus horum,

 

3b.

Iamque Dione

iocis, agone

relevat, cruciat corda suorum.

 

4a.

Me quoque subtrahit    illa sopori

invigilareque    cogit amori.

 

4b.

Tela Cupidinis    aurea gesto,

igne cremantia    corda molesto.

 

5a.

Quod michi datur,

expaveo,

quodque negatur,

hoc aveo

mente severa.

 

5b.

Que michi cedit,

hanc caveo;

que non obedit,

huic faveo

sumque re vera

 

6.

Infelix, seu peream

seu relever per eam.

que cupit, hanc fugio,

que fugit, hanc cupio;

plus renuo debitum,

plus feror in vetitum;

plus licet illibitum,

plus libet illicitum.

 

7a.

O metuenda

Dione decreta!

o fugienda

venena secreta,

fraude verenda

doloque repleta,

 

7b.

Docta furoris

in estu punire,

quos dat amoris

amara subire,

plena livoris

urentis et ire!

 

8a.

Hinc michi metus

abundat,

hinc ora fletus

inundat,

 

8b.

Hinc michi pallor

in ore

est, quia fallor

amore.

 

 

72

Petrus Blesensis

(ca. 1135 - ca. 1204)

 

1a.

Grates ago Veneri,

que prosperi

michi risus numine

de virgine

mea gratum

et optatum

contulit tropheum.

 

1b.

Dudum militaveram,

nec poteram

hoc frui stipendio;

nunc sentio

me beari,

serenari

vultum Dioneum.

 

2a.

Visu, colloquio,

contactu, basio

frui virgo dederat;

sed aberat

linea posterior

et melior

amori.

quam nisi transiero,

de cetero

sunt, que dantur alia,

materia

furori.

 

2b.

Ad metam propero.

sed fletu tenero

mea me sollicitat,

dum dubitat

solvere virguncula

repagula

pudoris.

flentis bibo lacrimas

dulcissimas;

sic me plus inebrio,

plus haurio

fervoris.

 

3a.

Delibuta lacrimis

oscula plus sapiunt,

blandimentis intimis

mentem plus alliciunt.

ergo magis capior,

et acrior

vis flamme recalescit.

sed dolor Coronidis

se tumidis

exerit singultibus

nec precibus

mitescit.

 

3b.

Preces addo precibus

basiaque basiis;

fletus illa fletibus,

iurgia conviciis,

meque cernit oculo

nunc emulo,

nunc quasi supplicanti;

nam nunc lite dimicat,

nunc supplicat;

dumque prece blandior,

fit surdior

precanti.

 

4a.

Vim nimis audax infero.

hec ungue sevit aspero,

comas vellit,

vim repellit

strenua,

sese plicat

et intricat

genua,

ne ianua

pudoris resolvatur.

 

4b.

Sed tandem ultra milito,

triumphum do proposito.

per amplexus

firmo nexus,

brachia

eius ligo,

pressa figo

basia;

sic regia

Diones reseratur.

 

5a.

Res utrique placuit,

et me minus arguit

mitior amasia,

dans basia

mellita

 

5b.

Et subridens tremulis

semiclausis oculis,

veluti sub anxio

suspirio

sopita.

 

 

73

 

1a.

Clauso Cronos et serato

carcere ver exit,

risu Iovis reserato

faciem detexit

 

1b.

Coma celum rutilante

Cynthius emundat

et terrena mediante

aere fecundat.

 

2a.

Purpurato    flore prato

ver tenet primatum,

ex argenti    renitenti

specie renatum.

 

2b.

Iam odora    Rheam Flora

chlamyde vestivit,

que ridenti    et florenti

specie lascivit.

 

3a.

Vernant veris ad amena

thyma, rose, lilia.

 

3b.

His alludit philomena,

merops et luscinia.

 

4a.

Satyros hoc excitat

et Dryadum choreas,

redivivis incitat

hoc ignibus Napeas.

 

4b.

Hoc Cupido concitus,

hoc amor innovatur,

hoc ego sollicitus,

hoc michi me furatur.

 

5.

Ignem alo tacitum,

amo, nec ad placitum,

ut qui contra libitum

cupio prohibitum.

votis Venus meritum

rite facit irritum,

trudit in interitum,

quem rebar emeritum.

 

6a.

Si quis amans per amare mereri    posset amari,

posset Amor michi velle mederi    dando beari.

 

6b.

Quot faciles    michi cerno medelas    posse parari,

tot steriles    ibi perdo querelas    absque levari.

 

7a.

Imminet exitus    igne vigente,

morte medullitus    ossa tenente.

 

7b.

Quod caro predicat    hec macilenta

hoc sibi vendicat    usque perempta.

 

8a.

Dum mala sentio,    summa malorum,

pectora saucia,    plena furorum,

pellere semina    nitor amorum.

 

8b.

Ast Venus artibus    usa nefandis,

dum bene palliat    aspera blandis,

unguibus attrahit    omnia pandis.

 

9.

Parce dato pia,    Cypris, agone,

et quia vincimur,    arma repone,

et quibus es Venus,    esto Dione!

 

 

74

 

1.

Letabundus rediit

avium concentus,

ver iocundum prodiit;

gaudeat iuventus,

nova ferens gaudia!

modo vernant omnia;

Phebus serenatur;

redolens temperiem

novo flore faciem

Flora renovatur.

 

2.

Risu Iovis pellitur

torpor hiemalis,

altius extollitur

cursus estivalis

solis, beneficio

. . . . . . . . . .

recipit teporem.

sic ad instar temporis

nostri Venus pectoris

reficit ardorem.

 

3.

Estum vitant Dryades

colle sub umbroso;

prodeunt Oreades

cetu glorioso;

Satyrorum contio

psallit cum tripudio

Tempe per amena;

his alludens concinit,

cum iocundi meminit

veris, philomena.

 

4.

Estas ab exilio

redit exoptata,

picto ridet gremio

tellus purpurata.

miti cum susurrio

suo domicilio

gryllus delectatur.

hoc canoro, iubilo,

multiformi sibilo

nemus gloriatur.

 

5.

Applaudamus igitur

rerum novitati!

felix, qui diligitur

voti compos grati,

dono letus Veneris,

cuius ara teneris

floribus odorat.

miser e contrario,

qui sublato bravio

sine spe laborat.

 

 

75

 

1.

Omittamus studia,

dulce est desipere,

et carpamus dulcia

iuventutis tenere!

res est apra senectuti

seriis intendere,

. . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . .

Refl.

Velox etas preterit

studio detenta,

lascivire suggerit

tenera iuventa.

 

2.

Ver etatis labitur,

hiems nostra properat,

vita damnum patitur,

cura carnem macerat.

sanguis aret, hebet pectus,

minuuntur gaudia,

nos deterret iam senectus

morborum familia.

Refl.

Velox etas preterit

studio detenta,

lascivire suggerit

tenera iuventa.

 

3.

Imitemur superos!

digna est sententia,

et amoris teneros

iam venantur retia.

voto nostro serviamus!

mos est iste numinum.

ad plateas descendamus

et choreas virginum!

Refl.

Velox etas preterit

studio detenta,

lascivire suggerit

tenera iuventa.

 

4.

Ibi, que fit facilis,

est videndi copia,

ibi fulget mobilis

membrorum lascivia.

dum puelle se movendo

gestibus lasciviunt,

asto videns, et videndo

me michi subripiunt.

Refl.

Velox etas preterit

studio detenta,

lascivire suggerit

tenera iuventa.

 

 

76

 

1.

Dum caupona verterem    vino debachatus,

secus templum Veneris    eram hospitatus.

solus ibam, prospere    vestibus ornatus,

plenum ferens loculum    ad sinistrum latus.

 

2.

Almi templi ianua    servabatur plene;

ingredi non poteram,    ut optavi bene.

intus erat sonitus    dulcis cantilene;

estimabam, plurime    quod essent Sirene.

 

3.

Cum custode ianue    parum requievi;

erat virgo nobilis,    pulchra, statu brevi.

secum dans colloquia    in sermone levi

tandem desiderium    intrandi explevi.

 

4.

In ingressu ianue    sedens invitatus

ab hac pulchra virgine    sum interrogatus:

«unde es, o iuvenis,    hucce applicatus?»

cui dixi: «domina,    vestri comitatus.»

 

5.

«Que est causa, dicito,    huc tui adventus?

qualis ad hec litora    appulit te ventus?

duxit te necessitas    et tua iuventus?»

dixi: «necessario    venio detentus.

 

6.

Intus et exterius    asto vulneratus

a sagitta Veneris;    ex quo fui natus,

telum fero pectore    nondum medicatus.

cursu veni tacito,    quo sim liberatus.

 

7.

Incessanter rogo te,    virgo tu beata,

ut hec verba Veneri    nunties legata.»

ipsa, mota precibus,    fortiter rogata,

nuntiavit Veneri    verba destinata:

 

8.

«Secretorum omnium    salus o divina,

que es dulcis prepotens    amoris regina,

egrum quendam iuvenem    tua medicina

procurare studeas,    obsecro, festina!»

 

9.

Iussu sacre Veneris    ductus in conclavi,

cernens eius speciem    fortiter expavi.

flexis tandem genibus    ipsam salutavi,

«salve,» dicens, «inclita    Venus, quam optavi!»

 

10.

«Quis es,» inquit, «iuvenis,    qui tam bene faris?

quid venisti, dicito!    quomodo vocaris?

es tu forte iuvenis    ille dictus Paris?

ista de quo retulit,    cur sic infirmaris?»

 

11.

«Venus clementissima,    felix creatura,

cerno, quod preterita    noscis et futura.

ipse sum miserrimus,    res iam peritura,

quem sanare poteris    tua levi cura.»

 

12.

«Bene»,» inquit, «veneris,    noster o dilecte

iuvenis! Aptissime    sodes nostre secte.

si tu das denarios    monete electe,

dabitur consilium    salutis perfecte.»

 

13.

«Ecce,» dixi, «loculus    extat nummis plenus.

totum quippe tribuam    tibi, sacra Venus.

si tu das consilium,    ut sat sim serenus,

tuum in perpetuum    venerabor genus.»

 

14.

Ambo iunctis manibus    ivimus mature,

ubi stabant plurime    belle creature.

omnes erant similes,    unius nature

et unius habitus    atque vestiture.

 

15.

Nobis propinquantibus    omnes surrexere.

quas ut salutavimus,    responsum dedere:

«bene vos veneritis!    velitis sedere!»

Venus inquit: «aliud    volumus explere.»

 

16.

Innuens his omnibus    iubet ire cito.

pariter remansimus    in loco munito

solis quiescentibus;    strato redimito

plura pertractavimus    sermone polito.

 

17.

Exuit se vestibus    genitrix Amoris,

carnes ut ostenderet    nivei decoris.

sternens eam lectulo    fere decem horis

mitigavi rabiem    febrici doloris.

 

18.

Postmodum transivimus    ire balneatum

in hortanum balneum    Iovi consecratum.

huius aqua balnei me    sensi purgatum

omnibus languoribus    beneque piatum.

 

19.

Ultra modum debilis,    balneo afflictus,

fame validissima    steteram astrictus.

versus contra Venerem    «quasi derelictus,»

dixi «vellem edere,    siquis inest victus!»

 

20.

Perdices et anseres    ducte sunt coquine,

plura volatilia,    grues et galline;

pro placentis ductus est    modius farine.

preparatis omnibus    pransus sum festine.

 

21.

Tribus, reor, mensibus    secum sum moratus,

plenum ferens loculum    fui vir ornatus;

recedens a Venere    sum nunc allevatus

nummis atque vestibus;    sum sic pauperatus.

 

22.

Terreat vos, iuvenes,    istud quod auditis!

dum sagittam Veneris    penes vos sentitis,

mei este memores!    vos, quocumque itis,

liberi poteritis    esse, si velitis.

 

 

77

 

1.

Si linguis angelicis    loquar et humanis,

non valeret exprimi    palma, nec in annis,

per quam recte preferor    cunctis Christianis,

tamen invidentibus    emulis profanis.

 

2.

Pange, lingua, igitur    causas et causatum!

nomen tamen domine    serva palliatum,

ut non sit in populo    illud divulgatum,

quod secretum gentibus    extat et celatum.

 

3.

In virgulto florido    stabam et ameno,

vertens hec in pectore:    «quid facturus ero?

dubito, quod semina    in harena sero;

mundi florem diligens    ecce iam despero.

 

4.

Si despero, merito    nullus admiretur;

nam per quandam vetulam    rosa prohibetur,

ut non amet aliquem    atque non ametur.

quam Pluto subripere,    flagito, dignetur!»

 

5.

Cumque meo animo    verterem predicta,

optans, anum raperet    fulminis sagitta,

ecce, retrospiciens    sata post relicta,

audias, quid viderim,    dum morarer ita:

 

6.

Vidi florem floridum,    vidi florum florem,

vidi rosam Madii    cunctis pulchriorem,

vidi stellam splendidam,    cunctis clariorem,

per quam ego degeram    lapsus in amorem.

 

7.

Cum vidissem itaque,    quod semper optavi,

tunc ineffabiliter    mecum exultavi,

surgensque velociter    ad hanc properavi,

hisque retro poplite    flexo salutavi:

 

8.

«Ave, formosissima,    gemma pretiosa,

ave, decus virginum,    virgo gloriosa,

ave, lumen luminum,    ave, mundi rosa,

Blanziflour et Helena,    Venus generosa!»

 

9.

Tunc respondit inquiens    stella matutina:

«ille, qui terrestria    regit et divina,

dans in herba violas    et rosas in spina,

tibi salus, gloria    sit et medicina!»

 

10.

Cui dixi: «dulcissima!    cor michi fatetur,

quod meus fert animus,    ut per te salvetur.

nam a quodam didici,    sicut perhibetur,

quod ille, qui percutit,    melius medetur.»

 

11.

«Mea sic ledentia    iam fuisse tela

dicis? nego; sed tamen    posita querela

vulnus atque vulneris    causas nunc revela,

ut te sanem postmodum    gracili medela!»

 

12.

«Vulnera cur detegam,    que sunt manifesta?

estas quinta periit,    properat en sexta,

quod te in tripudio    quadam die festa

vidi; cunctis speculum    eras et fenestra.

 

13.

Cum vidissem itaque,    cepi tunc mirari,

dicens: «ecce mulier    digna venerari!

hec excedit virgines    cunctas absque pari,

hec est clara facie,    hec est vultus clari!»

 

14.

Visus tuus splendidus    erat et amenus,

tamquam aer lucidus    nitens et serenus;

unde dixi sepius:    «Deus, Deus meus!

estne illa Helena    vel est dea Venus?»

 

15.

Aurea mirifice    coma dependebat,

tamquam massa nivea    gula candescebat,

pectus erat gracile;    cunctis innuebat,

quod super aromata    cuncta redolebat.

 

16.

In iocunda facie    stelle radiabant,

eboris materiam    dentes vendicabant,

plus, quam dicam, speciem    membra geminabant:

quidni, si hec omnium    mentem alligabant?

 

17.

Forma tua fulgida    tunc me catenavit,

michi mentem, animum    et cor immutavit.

tibi loqui spiritus    ilico speravit;

posse spem veruntamen    numquam roboravit.

 

18.

Ergo meus animus    recte vulneratur.

ecce, vita graviter    michi novercatur.

quis umquam, quis aliquo    tantum molestatur,

quam qui sperat aliquid    et spe defraudatur?

 

19.

Telum semper pectore    clausum portitavi,

milies et milies    inde suspiravi,

dicens: «rerum conditor,    quid in te peccavi?

omnium amantium    pondera portavi.

 

20.

Fugit a me bibere,    cibus et dormire,

medicinam nequeo    malis invenire.

Christe, non me desinas    taliter perire,

sed dignare misero    digne subvenire!»

 

21.

Has et plures numero    pertuli iacturas,

nec ullum solacium    munit meas curas,

ni quod sepe sepius    per noctes obscuras

per imaginarias    tecum sum figuras.

 

22.

Rosa, videns igitur,    quam sim vulneratus,

quot et quantos tulerim    per te cruciatus,

dicens «placet!» itaque    fac, ut sim sanatus,

per te sim incolumis    et vivificatus!

 

23.

Quod quidem si feceris,    in te gloriabor,

tamquam cedrus Libani    florens exaltabor.

sed si, quod non vereor,    in te defraudabor,

patiar naufragium vet periclitabor.»

 

24.

Inquit rosa fulgida:    «multa subportasti,

nec ignota penitus    michi revelasti.

sed que pro te tulerim,    numquam somniasti;

plura sunt, que sustuli,    quam que recitasti.

 

25.

Sed omitto penitus    recitationem,

volens talem sumere    satisfactionem,

que prestabit gaudium    et sanationem

et medelam conferet    melle dulciorem.

 

26.

Dicas ergo, iuvenis,    quod in mente geris!

an argentum postulas,    per quod tu diteris,

pretioso lapide    an quod tu orneris?

nam si esse poterit,    dabo, quicquid queris.»

 

27.

«Non est id, quod postulo,    lapis nec argentum,

immo prebens omnibus    maius nutrimentum,

dans impossibilibus    facilem eventum

et quod mestis gaudium    donat luculentum.»

 

28.

«Quicquid velis, talia    nequeo prescire;

tuis tamen precibus    opto consentire.

ergo, quicquid habeo,    sedulus inquire,

sumens, si, quod appetis,    potes invenire!»

 

29.

Quid plus? collo virginis    brachia iactavi,

mille dedi basia,    mille reportavi,

atque sepe sepius    dicens affirmavi:

«certe, certe istud est    id, quod anhelavi!»

 

30.

Quis ignorat, amodo    cuncta que secuntur?

dolor et suspiria    procul repelluntur,

paradisi gaudia    nobis inducuntur,

cuncteque delicie    simul apponuntur.

 

31.

Hic amplexus gaudium    est centuplicatum,

hic mecum et domine    pullulat optatum,

hic amantum bravium    est a me portatum,

hic est meum igitur    nomen exaltatum.

 

32.

Quisquis amat, itaque    mei recordetur

nec diffidat illico,    licet amaretur!

illi nempe aliqua    dies ostendetur,

qua penarum gloriam    post adipiscetur.

 

33.

Ex amaris equidem    grata generantur,

non sine laboribus    maxima parantur,

dulce mel qui appetunt,    sepe stimulantur;

sperent ergo melius,    qui plus amarantur!

 

 

78

 

1.

Anni novi rediit novitas,

hiemis cedit asperitas,

breves dies prolongantur,

elementa temperantur

subintrante Ianuario.

mens estu languet vario

propter puellam, quam diligo.

 

2.

Prudens est multumque formosa,

pulchrior lilio vel rosa;

gracili coartatur statura,

prestantior omni creatura;

placet plus Francie regina.

michi mors est iam vicina,

nisi sanet me flos de spina.

 

3.

Venus me telo vulneravit

aureo, quod cor penetravit,

Cupido faces instillavit,

Amor amorem inspiravit

iuvencule, pro qua volo mori.

non iungar cariori,

licet accrescat dolor dolori.

 

4.

Illius captus sum amore,

cuius flos adhuc est in flore.

dulcis fit labor in hoc labore,

osculum si sumat os ab ore.

non tactu sanabor labiorum,

nisi cor unum fiat duorum

et idem velle. vale, flos florum!

 

 

79

 

1.

Estivali sub fervore,

quando cuncta sunt in flore,

totus eram in ardore.

sub olive me decore,

estu fessum et sudore,

detinebat mora.

 

2.

Erat arbor hec in prato

quovis flore picturato,

herba, fonte, situ grato,

sed et umbra, flatu dato.

stilo non pinxisset Plato

loca gratiora.

 

3.

Subest fons vivacis vene,

adest cantus philomene

Naiadumque cantilene.

paradisus hic est pene;

non sunt loca, scio plene,

his iocundiora.

 

4.

Hic dum placet delectari

delectatque iocundari

et ab estu relevari,

cerno forma singolari

pastorellam sine pari

colligentem mora.

 

5.

In amorem vise cedo;

fecit Venus hoc, ut credo.

«ades!» inquam, «non sum predo,

nichil tollo, nichil ledo.

me meaque tibi dedo,

pulchrior quam Flora!»

 

6.

Que respondit verbo brevi:

«ludos viri non assuevi.

sunt parentes michi sevi;

mater longioris evi

irascetur pro re levi.

parce nunc in hora!»

 

 

80

 

1a.

Estivali gaudio

tellus renovatur,

militandi studio

Venus excitatur.

gaudet chorus iuvenum,

dum turba frequens avium

garritu modulatur.

Refl.

Quanta sunt gaudia

amanti et amato,

sine fellis macula

dilecte sociato!

iam revernant omnia

nobis delectabilia,

hiems eradicatur.

 

1b.

Ornantur prata floribus

varii coloris,

quorum delectatio

causa fit amoris.

gaudet chorus iuvenum,

dum turba frequens avium

garritu modulatur.

Refl.

Quanta sunt gaudia

amanti et amato,

sine fellis macula

dilecte sociato!

iam revernant omnia

nobis delectabilia,

hiems eradicatur.

 

2a.

In calore vivido

nunc reformantur omnia,

hiemali tedio

que viluere languida.

tellus ferens gramina

decoratur floribus,

et vestiuntur nemora

frondosis arboribus.

Refl.

Quanta sunt gaudia

amanti et amato,

sine fellis macula

dilecte sociato!

iam revernant omnia

nobis delectabilia,

hiems eradicatur.

 

2b.

Amorum officiis

hec arrident tempora,

geminatis sociis

restaurantur federa.

festa colit Veneris

puellaris curia,

propinat Amor teneris

amaris miscens dulcia.

Refl.

Quanta sunt gaudia

amanti et amato,

sine fellis macula

dilecte sociato!

iam revernant omnia

nobis delectabilia,

hiems eradicatur.

 

 

81

 

1.

Solis iubar nituit,

nuntians in mundum,

quod nobis emicuit

tempus letabundum.

ver, quod nunc apparuit,

dans solum fecundum,

salutari meruit

per carmen iocundum.

Refl.

Ergo nostra contio

psallat cum tripudio

dulci melodia!

 

2.

Fugiente penitus

hiemis algore

spirat ether tacitus

estu gratiore.

discendente celitus

salutari rore

fecundatur funditus

tellus ex humore.

Refl.

Ergo nostra contio

psallat cum tripudio

dulci melodia!

 

3.

Sol extinctus fuerat,

modo renitescit;

frigus invaluerat,

sed modo tepescit;

nix, que nos obruerat,

ex estu liquescit;

qui prius aruerat,

campus revirescit.

Refl.

Ergo nostra contio

psallat cum tripudio

dulci melodia!

 

4.

Philomena stridula

voce modulatur;

floridum alaudula

tempus salutatur.

anus, licet vetula,

mire petulatur;

lascivit iuvencula,

cum sic recreatur.

Refl.

Ergo nostra contio

psallat cum tripudio

dulci melodia!

 

 

82

 

1.

Frigus hinc est horridum,

tempus adest floridum.

veris ab instantia

tellus iam fit gravida;

in partum inde solvitur,

dum florere cernitur.

Refl.

O o o a i a e !

amor † insolabile!

clerus scit diligere

virginem plus milite!

 

2.

Sol tellurem recreat,

ne fetus eius pereat;

ab aeris temperantia

rerum fit materia,

unde muitiplicia

generantur semina.

Refl.

O o o a i a e !

amor † insolabile!

clerus scit diligere

virginem plus milite!

 

3.

Mons vestitur floribus

et sonat a volucribus;

in silvis aves concinunt

dulciterque garriunt;

nec philomena desinit,

iacturam suam meminit.

Refl.

O o o a i a e !

amor † insolabile!

clerus scit diligere

virginem plus milite!

 

4.

Ridet terre facies

colores per multiplices.

nunc audite, virgines:

non amant recte milites!

miles caret viribus

nature et virtutibus!

Refl.

O o o a i a e !

amor † insolabile!

clerus scit diligere

virginem plus milite!

 

5.

Thymus et lapathium

inierunt hoc consilium:

«propter formam milites

nobis sunt amabiles.»

«de quibus stulta ratio,

suspensa est solutio.»

Refl.

O o o a i a e !

amor † insolabile!

clerus scit diligere

virginem plus milite!

 

6.

«Sed in curtibus milites

depingunt nostras facies,

cum serico in palliis,

colore et in clipeis.»

«quid prosunt nobis talia,

cum forma perit propria?

Refl.

O o o a i a e !

amor † insolabile!

clerus scit diligere

virginem plus milite!

 

7.

Clerici in frigore

observant nos in semine,

pannorum in velamine,

deinde et in pyxide.»

mox de omni clerico

Amoris fit conclusio.

Refl.

O o o a i a e !

amor † insolabile!

clerus scit diligere

virginem plus milite!

 

 

83

Petrus Blesensis

(ca. 1135 - ca. 1204)

 

1.

Sevit aure spiritus,

et arborum

come fluunt penitus

vi frigorum;

silent cantus nemorum.

nunc torpescit vere solo

fervens amor pecorum;

semper amans sequi nolo

novas vices temporum

bestiali more.

Refl.

Quam dulcia

stipendia

et gaudia

felicia

sunt hec hore

nostre Flore!

 

2.

Nec de longo conqueror

obsequio:

nobili remuneror

stipendio,

leto letor premio.

dum salutat me loquaci

Flora supercilio,

mente satis non capaci

gaudia concipio,

glorior labore.

Refl.

Quam dulcia

stipendia

et gaudia

felicia

sunt hec hore

nostre Flore!

 

3.

Michi sors obsequitur

non aspera:

dum secreta luditur

in camera,

favet Venus prospera.

nudam fovet Floram lectus:

caro candet tenera,

virginale lucet pectus,

parum surgunt ubera

modico tumore.

Refl.

Quam dulcia

stipendia

et gaudia

felicia

sunt hec hore

nostre Flore!

 

4.

Hominem transgredior

et superum

sublimari glorior

ad numerum,

sinum tractans tenerum

cursu vago dum beata

manus it et uberum

regionem pervagata

descendit ad uterum

tactu leviore.

Refl.

Quam dulcia

stipendia

et gaudia

felicia

sunt hec hore

nostre Flore!

 

5.

A tenello tenera

pectusculo

distenduntur latera

pro modulo;

caro carens scrupulo

levem tactum non offendit.

gracilis sub cingulo

umbilicum preextendit

paululum ventriculo

tumescentiore.

Refl.

Quam dulcia

stipendia

et gaudia

felicia

sunt hec hore

nostre Flore!

 

6.

Vota blando stimulat

lenimine

pubes, que vix pullulat

in virgine

tenui lanugine.

crus vestitum moderata

tenerum pinguedine

levigatur occultata

nervorum compagine,

radians candore.

Refl.

Quam dulcia

stipendia

et gaudia

felicia

sunt hec hore

nostre Flore!

 

7.

O si forte Iupiter

hanc videat,

timeo, ne pariter

incaleat

et ad fraudes redeat:

si vel Danes pluens aurum

imbre dulci mulceat,

vel Europes intret taurum,

vel Ledeo candeat

rursus in olore.

Refl.

Quam dulcia

stipendia

et gaudia

felicia

sunt hec hore

nostre Flore!

 

 

84

Petrus Blesensis

(ca. 1135 - ca. 1204)

 

1.

Dum prius inculta

coleret virgulta

estas iam adulta,

hieme sepulta,

vidi

viridi

Phyllidem sub tilia,

vidi

Phyllidi

quevis arridentia.

invideo,

dum video.

sic capi cogit sedulus

me laqueo

virgineo

cordis venator oculus

visa captus virgine.

Refl.

Ha morior!

sed quavis dulcedine

mors dulcior.

sic amanti vivitur,

dum sic amans moritur.

 

2.

Fronte esplicata

exiit in prata,

ceu Dione nata,

Veneris legata.

videns,

invidens

huc spe duce rapior.

ridens

residens

residenti blandior.

sed tremula

virguncula

frondis in modum tremule,

ut primula

discipula

nondum subducta ferule,

tremit ad blanditias.

Refl.

Ha morior!

sed . . . . . . . . . -ias

mors dulcior.

sic amanti vivitur,

dum sic amans moritur.

 

3.

Respondendi metus

trahit hanc ad fletus.

sed raptura letus

Amor indiscretus

meam

in eam,

ut pudoris tangere

queam

lineam,

manum mittit propere.

dum propero,

vim infero

posti minante machina;

nec supero,

nam aspero

defendens ungue limina

obserat introitus.

Refl.

Ha morior!

sed hec michi penitus

mors dulcior.

sic amanti vivitur,

dum sic amans moritur.

 

4.

Tantalus admotum

non amitto potum!

sed ne tamen totum

frustret illa votum,

suo

denuo

iungens collo brachium

ruo,

diruo

tricaturas crurium.

ut virginem

devirginem,

me toti totum insero;

ut cardinem

determinem,

duellum istud refero:

sic in castris milito.

Refl.

Ha morior!

sed . . . . . . . . . -ito

mors dulcior.

sic amanti vivitur,

dum sic amans moritur.

 

 

85

(ca. 1150)

 

1.

Veris dulcis in tempore

florenti stat sub arbore

Iuliana cum sorore.

Dulcis amor!

Refl.

Qui te caret hoc tempore,

fit vilior.

 

2.

Ecce florescunt arbores,

lascive canunt volucres;

inde tepescunt virgines.

Dulcis amor!

Refl.

Qui te caret hoc tempore,

fit vilior.

 

3.

Ecce florescunt lilia,

et virginum dant agmina

summo deorum carmina.

Dulcis amor!

Refl.

Qui te caret hoc tempore,

fit vilior.

 

4.

Si tenerem, quam cupio,

in nemore sub folio,

oscularer cum gaudio.

Dulcis amor!

Refl.

Qui te caret hoc tempore,

fit vilior.

 

 

86

 

1.

Non contrecto,

quam affecto;

ex directo

ad te specto

et annecto

nec deflecto

cilia.

Refl.

Experire, filia,

virilia:

semper sunt senilia

labilia,

sola iuvenilia

stabilia.

hec sunt utensilia

agilia,

facilia,

gracilia,

fragilia,

humilia,

mobilia,

docilia,

habilia,

Cecilia,

et si qua sunt similia.

 

2.

Post fervorem

celi rorem,

post virorem

album florem,

post candorem

dant odorem

lilia.

Refl.

Experire, filia,

virilia:

semper sunt senilia

labilia,

sola iuvenilia

stabilia.

hec sunt utensilia

agilia,

facilia,

gracilia,

fragilia,

humilia,

mobilia,

docilia,

habilia,

Cecilia,

et si qua sunt similia.

 

 

87

 

1.

Amor tenet omnia,

mutat cordis intima,

querit Amor devia.

Amor melle dulcior,

felle fit amarior.

Amor cecus,    † caret pudicitia;

frigidus    et calidus

et tepidus,

Amor audax, pavidus,

est fidus atque perfidus.

 

2.

Tempus est idoneum,

querat Amor socium:

nunc garritus avium.

Amor regit iuvenes,

Amor capit virgines.

ve senectus!    tibi sunt incommoda.

va t'an oy! iuvencula

Theoclea

tenet me gratissima;

tu pestis, dico, pessima.

 

3.

† Frigidus et calidus

numquam tibi socius!

dormit dolens sepius

in natura frigidus;

nichil tibi vilius.

Venus tenet    iuvenes in gaudio;

sana sic coniunctio,

quam diligo,

tuo fit imperio.

quid melius sit, nescio.

 

4.

Amor volat undique;

captus est libidine.

iuvenes iuvencule

que secuntur merito,

si que sine socio.

illa vero    caret omni gloria;

tenet noctis infima

sub intima

cardinis custodia.

sic fit res amarissima.

 

5.

Amor simplex, callidus;

rufus Amor, pallidus;

truculens in omnibus,

Amor est placabilis,

constans et instabilis.

Amor artis    regitur imperio.

ludit Amor lectulo

iam clanculo

noctis in silentio:

fit captus Amor laqueo.