BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Pax Westphalica

1648

 

Instrumentum Pacis Osnabrugensis

(Instrumentum Caesareum-Suecicum)

 

Dispositio

 

______________________________________________________________________________

 

 

 

IPO   Articulus XVII

 

 

 

 

1   Pacem hoc modo conclusam promittunt Caesarei et Regii Ordinumque Imperii Legati et Plenipotentiarii respective ab Imperatore et Regina Sueciae, Sacrique Imperii Romani Electoribus, Principibus et Statibus ad formam hic mutuo placitam ratihabitum iri, seseque infallibiliter praestituros, ut solennia ratihabitionum instrumenta intra spatium octo septimanarum a die subscriptionis computandarum, hic Osnabrugis praesententur et reciproce riteque commutentur.

 

IPM   § 111

Pacem hoc modo conclusam promittunt Caesarei et Regii, Ordinumque Imperii Legati et Plenipotentiarii respective ab Imperatore et Christianissimo Rege Sacrique Imperii Romani Electoribus, Principibus et Statibus, ad formam hic mutuo placitam ratihabitum iri, seseque infallibiliter praestituros, ut solemnia Ratihabitionum Instrumenta intra spacium octo septimanarum a die subscriptionis computandarum Monasterii praesententur, et reciproce riteque commutentur.

2   Pro maiori etiam horum omnium et singulorum pactorum firmitudine et securitate sit haec Transactio perpetua lex et pragmatica Imperii sanctio, imposterum aeque ac aliae leges et Constitutiones fundamentales Imperii, nominatim proximo Imperii Recessui ipsique Capitulationi Caesareae inserenda, obligans non minus absentes quam praesentes, ecclesiasticos aeque ac politicos, sive Status Imperii sint, sive non, eoque tam Caesareis procerumque Consiliariis et officialibus, quam Tribunalium omnium Iudicibus et Assessoribus tanquam Regula, quam perpetuo sequantur, praescripta.

 

IPM   § 112

Pro maiori etiam horum omnium et singulorum pactorum firmitudine et securitate sit haec Transactio perpetua Lex et Pragmatica Imperii Sanctio, imposterum aeque ac aliae leges et Constitutiones fundamentales Imperii, nominatim proximo Imperii Recessui, ipsique Capitulationi Caesareae inserenda, obligans non minus absentes, quam praesentes, Ecclesiasticos aeque ac Politicos, sive Status Imperii sint, sive non, eaque tam Caesareis Procerumque Consiliariis et Officialibus, quam Tribunalium omnium Iudicibus et Assessoribus tanquam Regula, quam perpetuo sequantur, praescripta.

3   Contra hanc Transactionem ullumve eius articulum aut clausulam nulla iura Canonica vel civilia, communia vel specialia, Consiliorum decreta, privilegia, indulta, edicta, commissiones, inhibitiones, mandata, decreta, rescripta, litispendentiae, quocunque tempore latae sententiae, res iudicatae, Capitulationes Caesareae et aliae, religiosorum ordinum regulae aut exemptiones sive praeteriti, sive futuri temporis protestationes, contradictiones, appellationes, investiturae, transactiones, iuramenta, renunciationes, pacta seu dedititia seu alia, multo minus edictum Anni millesimi sexcentesimi vicesimi noni, vel transactio Pragensis cum suis appendicibus, aut concordata cum Pontificibus, aut interimistica Anni millesimi quingentesimi quadragesimi octavi, ullave alia statuta sive politica sive ecclesiastica decreta, dispensationes, absolutiones, vel ullae aliae, quocunque nomine aut praetextu excogitari poterint, exceptiones unquam allegentur, audiantur aut admittantur, nec uspiam contra hanc transactionem in petitorio aut possessorio seu inhibitorii, seu alii processus vel commissiones unquam decernantur.

 

IPM   § 113

Contra hanc Transactionem ullumve eius Articulum aut clausulam nulla Iura Canonica vel Civilia, communia vel specialia, Consiliorum Decreta, Privilegia, Indulta, Edicta, Commissiones, Inhibitiones, Mandata, Decreta, Rescripta, Litispendentiae, quocunque tempore latae Sententiae, res Iudicatae, Capitulationes Caesareae, et aliae Religiosorum Ordinum Regulae aut Exemptiones, sive praeteriti, sive futuri temporis Protestationes, Contradictiones, Appellationes, Investiturae, Transactiones, Iuramenta, Renonciationes, Pacta seu dedititia seu alia, multo minus Edictum Anni 1629, vel Transactio Pragensis cum suis appendicibus [1635], aut Concordata cum Pontificibus aut interimistica Anno 1548, ullave alia Statuta, sive Politica sive Ecclesiastica, Decreta, Dispensationes, Absolutiones, vel ullae aliae, quocunque nomine aut praetextu excogitari poterint, exceptiones unquam allegentur, audiantur aut admittantur, nec uspiam contra hanc Transactionem in petitorio aut possessorio, seu inhibitorii seu alii Processus vel commissiones unquam decernantur.

4   Qui vero huic Transactioni vel paci publicae consilio vel ope contravenerit, vel executioni aut restitutioni repugnaverit, vel etiam legitimo modo supraconvento et sine excessu facta restitutione sine legitima causae cognitione et ordinaria iuris executione restitutum de novo gravare tentaverit, sive Clericus sive Laicus fuerit, poenam fractae pacis ipso iure et facto incurrat, contraque eum iuxta constitutiones Imperii restitutio et praestatio cum pleno effectu decernatur et demandetur.

 

IPM   § 114

Qui vero huic Transactioni vel Paci publicae, consilio vel ope contravenerit, vel executioni aut restitutioni repugnaverit, vel etiam legitimo modo supra convento et sine excessu facta restitutione, sine legitima causae cognitione et ordinaria Iuris executione, restitutum de novo gravare tentaverit, sive Clericus sive Laicus fuerit, poenam fractae Pacis ipso iure et facto incurrat, contraque eum iuxta Constitutiones Imperii restitutio et praestatio cum pleno effectu decernatur et demandetur.

5   Pax vero conclusa nihilominus in suo robore permaneat, teneanturque omnes huius transactionis consortes universas et singulas huius pacis leges contra quemcunque sine religionis distinctione tueri et protegere, et si quid eorum a quocunque violari contigerit, laesus laedentem, imprimis quidem a via facti dehortetur, causa ipsa vel amicabili compositioni vel iuris disceptationi submissa.

 

IPM   § 115

Pax vero conclusa nihilominus in suo robore permaneat, teneanturque omnes huius Transactionis consortes universas et singulas huius Pacis leges contra quemcunque sine Religionis distinctione tueri et protegere, et si quid eorum a quocunque violari contigerit, laesus laedentem inprimis quidem a via facti dehortetur, causa ipsa vel amicabili compositioni, vel iuris disceptationi submissa.

6   Veruntamen si neutro horum modorum intra spatium trium annorum terminetur controversia, teneantur omnes et singuli huius transactionis consortes, iunctis cum parte laesa consiliis viribusque arma sumere ad repellendam iniuriam a passo moniti, quod nec amicitiae nec iuris via locum invenerit, salva tamen de caetero uniuscuiusque iurisdictione, iustitiaeque iuxta cuiusque Principis aut Status leges et constitutiones competenti administratione.

 

IPM   § 116

1   Veruntamen si neutro horum modorum intra spacium trium annorum terminetur controversia, teneantur omnes et singuli huius Transactionis consortes, iunctis cum parte laesa consiliis viribusque arma sumere ad repellendam iniuriam a passo moniti, quod nec amicitiae, nec iuris via locum invenerit, salva tamen de caetero uniuscuiusque iurisdictione iustitiaeque iuxta cuiusque Principis aut Status leges et Constitutiones competenti administratione.

7   Et nulli omnino Statuum Imperii liceat ius suum vi vel armis persequi, sed si quid controversiae sive iam exortum sit, sive posthac inciderit, unusquisque iure experiatur: Secus faciens reus sit fractae pacis. Quae vero iudicis sententia definita fuerint, sine discrimine Statuum executioni mandentur, prout Imperii leges de exequendis sententiis constituunt.

 

2   Et nulli omnino Statuum Imperii liceat ius suum vi vel armis persequi, sed si quid controversiae sive iam exortum sit, sive posthac inciderit, unusquisque iure experiatur, secus faciens reus sit fractae Pacis. Quae vero iudicis sententia definita fuerint, sine discrimine Statuum executioni mandentur, prout Imperii leges de exequendis sententiis constituunt.

8   Ut etiam pax publica tanto melius conservari possit, redintegrentur Circuli et statim ac undecunque turbarum vel motuum aliqua initia apparent, observentur ea, quae in Constitutionibus Imperii de Pacis publicae executione et conservatione disposita sunt.

 

IPM   § 117

Ut etiam Pax publica tanto melius conservari possit redintegrentur Circuli, et statim ac undecunque turbarum vel motuum aliqua initia apparent, observentur ea, quae in Constitutionibus Imperii de Pacis publicae executione et conservatione disposita sunt.

9   Quoties autem milites quavis occasione aut quocunque tempore per aliorum territoria aut fines aliquis ducere velit, transitus huiusmodi instituatur eius, ad quem transeuntes milites pertinent, sumptu, atque adeo sine maleficio, damno et noxa eorum, quorum per territoria ducuntur ac denique omnino observentur, quae de conservatione pacis publicae Imperii Constitutiones decernunt et ordinant.

 

IPM   § 118

Quoties autem milites quavis occasione, aut quocunque tempore, per aliorum Territoria aut fines aliquis ducere velit, transitus huiusmodi instituatur eius, ad quem transeuntes milites pertinent, sumptu, atque adeo sine maleficio, damno et noxa eorum, quorum per territoria ducuntur, ac denique omnino observentur, quae de conservatione Pacis Publicae Imperii Constitutiones decernunt et ordinant.

10   Hac Pacificatione comprehendantur ex parte Serenissimi Imperatoris omnes suae Maiestatis foederati et adhaerentes, imprimis Rex Catholicus, Domus Austriaca, Sacri Imperii Romani Electores, Principes, interque eos etiam Dux Sabaudiae, caeterique Status, comprehensa libera et immediata Imperii Nobilitate, et Civitates Anseaticae, item Rex Angliae, Rex et Regna Daniae Norvegiaeque cum annexis provinciis, ut et Ducatu Schleswicensi, Rex Poloniae, Dux Lotharingiae, omnesque Principes et Respublicae Italiae Ordinesque foederati Belgii et Helvetiae, Rhetiaeque, Princeps etiam Transylvaniae.

 

IPM   § 119

Sub hoc praesenti Pacis Tractatu comprehendentur illi qui ante permutationem ratificationis, vel inter sex menses postea ab una alteraque parte ex communi consensu nominabuntur, interim tamen utriusque placito comprehenditur Respublica Veneta, uti mediatrix huius Tractatus. Ducibus quoque Sabaudiae, et Mutinae, quod pro Rege Christianissimo in Italia bellum gesserint, et etiam nunc gerant, nullum unquam adferat praeiudicium.

11   Ex Parte vero Serenissimae Reginae Regnique Sueciae omnes eius foederati et adhaerentes, imprimis Rex Christianissimus, tum Electores, Principes Status, libera et immediata Imperii Nobilitate comprehensa et civitates Anseaticae, item Rex Angliae, Rex et Regna Daniae Norvegiaeque cum annexis Provinciis, ut et Ducatu Schleswicensi, Rex Poloniae, Rex et Regnum Lusitaniae, Magnus Dux Muschoviae, Respublica Veneta, foederatum Belgium, Helvetii Rhetique et Princeps Transylvaniae.

 

IPM   § 119

Sub hoc praesenti Pacis Tractatu comprehendentur illi qui ante permutationem ratificationis, vel inter sex menses postea ab una alteraque parte ex communi consensu nominabuntur, interim tamen utriusque placito comprehenditur Respublica Veneta, uti mediatrix huius Tractatus. Ducibus quoque Sabaudiae, et Mutinae, quod pro Rege Christianissimo in Italia bellum gesserint, et etiam nunc gerant, nullum unquam adferat praeiudicium.

12   In quorum omnium et singulorum fidem maiusque robur tam Caesarei quam Regii Legati, nomine vero omnium Electorum, Principum ac Statuum Imperii ad hunc actum specialiter ab ipso (vigore conclusi die decima tertia Octobris anni inframentionati facti, et ipso die subscriptionis sub sigillo Cancellariae Moguntinae, Legationi Suedicae extraditi) Deputati, nimirum Electoralis Moguntinus, Dominus Nicolaus Georgius de Reigersberg, Eques, Cancellarius: Electoralis Bavaricus, Dominus Iohannes Adolphus Krebs, Consiliarius intimus: Electoralis Saxonicus, Dominus Iohannes Leuber, Consiliarius: Electoralis Brandenburgicus, Dominus Iohannes Comes in Sain et Wittgenstein, Dominus in Homburg et Vallendar, Consiliarius intimus: Nomine Domus Austriacae, Dominus Georgius Ulricus Comes a Wolckenstein, Consiliarius Caesareo-Aulicus: Dominus Cornelius Gobelius, Episcopi Bambergensis Consiliarius: Dominus Sebastianus Wilhelmus Meel, Episcopi Herbipolensis Consiliarius intimus: Dominus Iohannes Ernestus Ducis Bavariae Consiliarius Aulicus: Dominus Wolffgangus Conradus a Tumbshirn, Consiliarius Aulicus Saxonico-Altenburgensis et Coburgensis: Dominus Augustus Carpzovius, Consiliarius Saxonico-Altenburgensis et Coburgensis: Dominus Iohannes Fromhold, Domus Brandenburgicae-Culmbacensis et Onolzbacensis Consiliarius intimus: Dominus Heinricus Langerbeck Iuris Consultus, Domus Brunsvico-Lunaeburgicae lineae Cellensis Consiliarius intimus: Dominus Iacobus Lampadius Iuris Consultus lineae Calenbergensis Consiliarius intimus et Pro-Cancellarius: Nomine Comitum Scamni Wetteraviensis Dominus Matthaeus Wesenbecius Iuris Consultus et Consiliarius: Nomine utriusque Scamni Dominus Marcus Otto Argentoratensis: Dominus Iohannes Jacobus Wolff, Ratisbonensis: Dominus David Gloxinus, Lubecensis: et Dominus Iodocus Christophorus Kress a Kressenstain, Norimbergensis Reipublicae respective Syndici, Senatores, Consiliarii et Advocati, praesens Pacis Instrumentum manibus sigillisque propriis muniverunt et firmarunt, dictique Ordinum Deputati Principalium suorum ratificationes formula conventa termino supra constituto sese extradituros polliciti sunt. Reliquis Statuum Plenipotentiariis liberum relinquendo, velint an nolint nomina sua subsignare, suorumque Principalium ratihabitiones accersere, sed hoc pacto atque lege, ut subscriptione iam nominatorum Deputatorum, reliqui Status omnes et singuli, qui subscriptione et ratihabitione supersedent, tam firmiter ad observantiam et manutenentiam eorum, quae in hoc pacificationis Instrumento continentur, obligati sint, ac si ab ipsis subscriptio fuerit facta et exhibita ratificatio: nec ulla a Directorio Imperii Romani contra subscriptionem a memoratis Deputatis factam, recipiatur aut valeat vel protestatio vel contradictio. Acta sunt haec Osnabrugis Westphalorum Die /Decima/vigesima/ quarta Mensis Octobris, Anno Christi Millesimo Sexcentesimo Quadragesimo octavo.

 

IPM   § 120

In quorum omnium et singulorum fidem maiusque robur, tam Caesarei, quam Regii Legati, nomine vero omnium Electorum, Principum ac Statuum Imperii ad hunc actum specialiter ab ipso (vigore conclusi die decima tertia Octobris anni inframentionati facti, et ipsa die subscriptionis sub Sigillo Cancellariae Moguntinae, Legatio Gallico extraditi) Deputati, nimirum Electoralis Moguntinus, Dominus Nicolaus Georgius de Reigersberg, Eques, Cancellarius. Electoralis Bavaricus, Dominus Iohannes Adolphus Krebz, Consiliarius intimus. Electoralis Brandenburgicus, Dominus Iohannes Comes in Sain et Witgenstain, Dominus in Homburg et Vallendar, Consiliarius intimus. Nomine Domus Austriacae, Dominus Georgius Ulricus Comes a Wolckenstain, Consiliarius Caesareo-Aulicus. Dominus Cornelius Gobelius, Episcopi Bambergensis Consiliarius. D. Sebastianus Meel, Episcopi Herbipolensis Consiliarius intimus. D. Iohannes Ernestus, Ducis Bavariae Consiliarius Aulicus. Dominus Wolffgangus Conradus a Tumbshirn, Consiliarius Aulicus Saxonico-Altenburgensis et Coburgensis. Dominus Augustus Carpzovius, Consiliarius Saxonico-Altenburgensis et Coburgensis. Dominus Iohannes Frombhold, Domus Brandenburgicae, Culmbacensis et Onolzbacensis, Consiliarius intimus. Dominus Henricus Langerbeck, Iurisconsultus, Domus Brunsvico-Lunaeburgicae Lineae Cellensis Consiliarius intimus. Dominus Iacobus Lampadius, Iurisconsultus, Lineae Calenbergensis Consiliarius intimus et Pro-Cancellarius. Nomine Comitum Scamni Wetteraviensis, Dominus Matthaeus Wesenbecius, ICtus et Consiliarius. Nomine utriusque Scamni, Dominus Marcus Otto Argentoratensis, Dominus Iohannes Iacobus Wolff, Ratisbonensis, Dominus David Gloxinus, Lubecensis, et Dominus Iodocus Christophorus Kress a Kressenstain, Norimbergensis Reipublicae respective Syndici, Senatores, Consiliarii et Advocati, praesens Pacis Instrumentum manibus sigillisque propriis muniverunt et firmarunt, dictique Ordinum Deputati Principalium suorum Ratificationes formula conventa, termino supra constituto sese extradituros polliciti sunt. Reliquis Statuum Plenipotentiariis liberum relinquendo, velint an nolint nomina sua subsignare, suorumque Principalium ratihabitiones accersere: sed hoc pacto atque lege, ut subscriptione iam nominatorum Deputatorum, reliqui Status omnes et singuli, qui subscriptione et ratihabitione supersedent, tam firmiter ad observantiam et manutenentiam eorum, quae in hoc Pacificationis instrumento continentur, obligati sint, ac si ab ipsis subscriptio fuerit facta et exhibita ratificatio: nec ulla a Directorio Imperii Romani contra subscriptionem a memoratis Deputatis factam recipiatur aut valeat vel Protestatio vel contradictio. Acta sunt haec Monasterii Westphalorum Die vigesima quarta Mensis Octobris Anno Christi Millesimo Sexcentesimo Quadragesimo Octavo.