Ἰλίου Ἅλωσις

Textus:

Oppian, Colluthus, Tryphiodorus

with an english translation

ed. W. A. Mair, London: Heinemann, 1928

____________________________________________________________

Ἰλίου Ἅλωσις

Equus Troianus (Pithos, Mykonos, 670 a. Chr. n.)

Τέρμα πολυκμήτοιο μεταχρόνιον πολέμοιο

καὶ λόχον, Ἀργείης ἱππήλατον ἔργον Ἀθήνης,

αὐτίκα μοι σπεύδοντι πολὺν διὰ μῦθον ἀνεῖσα

ἔννεπε, Καλλιόπεια, καὶ ἀρχαίην ἔριν ἀνδρῶν

5

κεκριμένου πολέμοιο ταχείηι λῦσον ἀοιδῆι.

ἤδη μὲν δεκάτοιο κυλινδομένου λυκάβαντος

γηραλέη τετάνυστο φόνων ἀκόρητος Ἐνυὼ

Τρωσί τε καὶ Δαναοῖσιν· ἐναιρομένων δ᾽ ἄρα φωτῶν

δούρατα κεκμήκει, ξιφέων δ᾽ ἔθνηισκον ἀπειλαί,

10

σβέννυτο θωρήκων ἐνοπή, μινύθεσκε δ᾽ ἑλικτὴ

ἁρμονίη ῥηχθεῖσα φερεσσακέων τελαμώνων,

ἀσπίδες οὐκ ἀνέχοντο μένειν ἔτι δοῦπον ἀκόντων,

λύετο καμπύλα τόξα, κατέρρεον ὠκέες ἰοί.

ἵπποι δ᾽ οἱ μὲν ἄνευθεν ἀεργηλῆς ἐπὶ φάτνης

15

οἰκτρὰ κάτω μύοντες ὁμόζυγας ἔστενον ἵππους,

οἱ δ᾽ αὐτοὺς ποθέοντες ὀλωλότας ἡνιοχῆας.

κεῖτο δὲ Πηλείδης μὲν ἔχων ἅμα νεκρὸν ἑταῖρον,

Ἀντιλόχωι δ᾽ ἐπὶ παιδὶ γέρων ὠδύρετο Νέστωρ,

Αἴας δ᾽ αὐτοφόνωι βριαρὸν δέμας ἕλκεϊ λύσας

20

φάσγανον ἐχθρὸν ἔλουσε μεμηνότος αἵματος ὄμβρωι.

Τρωσὶ δὲ λωβητῆρσιν ἐφ᾽ Ἕκτορος ἑλκυθμοῖσι

μυρομένοις οὐ μοῦνον ἔην ἐπιδήμιον ἄλγος,

ἀλλὰ καὶ ἀλλοθρόοις ἐπὶ πένθεσι κωκύοντες

δάκρυσιν ἠμείβοντο πολυγλώσσων ἐπικούρων.

25

κλαῖον μὲν Λύκιοι Σαρπηδόνα, τόν ποτε μήτηρ

ἐς Τροίην μὲν ἔπεμψεν ἀγαλλομένη Διὸς εὐνῆι,

δουρὶ δὲ Πατρόκλοιο Μενοιτιάδαο πεσόντα

αἵματι δακρύσας ἐχύθη πατρώιος ἀήρ.

καὶ δολίην ὑπὸ νύκτα κακῶι πεπεδημένον ὕπνωι

30

Ῥῆσον μὲν Θρήικες ἐκώκυον· ἡ δ᾽ ἐπὶ πότμωι

Μέμνονος οὐρανίην νεφέλην ἀνεδήσατο μήτηρ

φέγγος ὑποκλέψασα κατηφέος ἤματος Ἠώς.

αἱ δ᾽ ἀπὸ Θερμώδοντος ἀρηιφίλοιο γυναῖκες

κοπτόμεναι περίκυκλον ἀθηλέος ὄμφακα μαζοῦ

35

παρθένον ὠδύροντο δαΐφρονα Πενθεσίλειαν,

ἥτε πολυξείνοιο χορὸν πολέμοιο μολοῦσα

θηλείης ὑπὸ χειρὸς ἀπεσκέδασεν νέφος ἀνδρῶν

νῆας ἐς ἀγχιάλους· μελίηι δέ ἑ μοῦνος ὑποστὰς

καὶ κτάνε καὶ σύλησε καὶ ἐκτερέιξεν Ἀχιλλεύς.

40

εἱστήκει δ᾽ ἔτι πᾶσα θεοδμήτων ὑπὸ πύργων

Ἴλιος ἀκλινέεσσιν ἐπεμβεβαυῖα θεμέθλοις,

ἀμβολίηι δ᾽ ἤσχαλλε δυσαχθέι λαὸς Ἀχαιῶν.

καί νύ κεν ὑστατίοισιν ἐποκνήσασα πόνοισιν

ἀκάματός περ ἐοῦσα μάτην ἵδρωσεν Ἀθήνη,

45

εἰ μὴ Δηιφόβοιο γαμοκλόπον ὕβριν ἐάσας

Ἰλιόθεν Δαναοῖσιν ἐπὶ ξένος ἤλυθε μάντις,

οἷα δέ που μογέοντι χαριζόμενος Μενελάωι

ὀψιτέλεστον ὄλεθρον ἑῆι μαντεύσατο πάτρηι.

οἱ δὲ βαρυζήλοιο θεοπροπίηις Ἑλένοιο

50

αὐτίκα μηκεδανοῖο μόθου τέλος ἠρτύναντο.

καὶ Σκῦρον μὲν ἔβαινε λιπὼν εὐπάρθενον ἄστυ

υἱὸς Ἀχιλλῆος καὶ ἐπαινῆς Δηιδαμείης·

μήπω δ᾽ εὐφυέεσσιν ἰουλίζων κροτάφοισιν

ἀλκὴν πατρὸς ἔφαινε νέος περ ἐὼν πολεμιστής.

55

ἦλθε δὲ καὶ Δαναοῖσιν ἑὸν βρέτας ἁγνὸν ἄγουσα

ληιστὴ μὲν ἐοῦσα, φίλοις δ᾽ ἐπίκουρος Ἀθήνη.

ἤδη καὶ βουλῆισι θεῆς ὑποεργὸς Ἐπειὸς

Τροίης ἐχθρὸν ἄγαλμα πελώριον ἵππον ἐποίει.

καὶ δὴ τέμνετο δοῦρα καὶ ἐς πεδίον κατέβαινεν

60

Ἴδης ἐξ αὐτῆς, ὁπόθεν καὶ πρόσθε Φέρεκλος

νῆας Ἀλεξάνδρωι τεκτήνατο, πήματος ἀρχήν.

ποίει δ᾽ εὐρυτάτηις μὲν ἐπὶ πλευρῆις ἀραρυῖαν

γαστέρα κοιλήνας, ὁπόσον νεὸς ἀμφιελίσσης

ὀρθὸν ἐπὶ στάθμην μέγεθος τορνώσατο τέκτων.

65

αὐχένα δὲ γλαφυροῖσιν ἐπὶ στήθεσσιν ἔπηξε

ξανθῶι πορφυρόπεζαν ἐπιρρήνας τρίχα χρυσῶι·

ἡ δ᾽ ἐπικυμαίνουσα μετήορος αὐχένι κυρτῶι

ἐκ κορυφῆς λοφόεντι κατεσφρηγίζετο δεσμῶι.

ὀφθαλμοὺς δ᾽ ἐνέθηκε λιθώπεας ἐν δυσὶ κύκλοις

70

γλαυκῆς βηρύλλοιο καὶ αἱμαλέης ἀμεθύσσου·

τῶν δ᾽ ἐπιμισγομένων διδύμης ἀμαρύγματι χροιῆς

γλαυκῶν φοινίσσοντο λίθων ἑλίκεσσιν ὀπωπαί.

ἀργυφέους δ᾽ ἐχάραξεν ἐπὶ γναθμοῖσιν ὀδόντας

ἄκρα δακεῖν σπεύδοντας ἐυστρέπτοιο χαλινοῦ·

75

καὶ στόματος μεγάλοιο λαθὼν ἀνέωιξε κελεύθους

ἀνδράσι κευθομένοισι παλίρροον ἆσθμα φυλάσσων,

καὶ διὰ μυκτήρων φυσίζοος ἔρρεεν ἀήρ.

οὔατα δ᾽ ἀκροτάτοισιν ἐπὶ κροτάφοισιν ἄρηρεν

ὀρθὰ μάλ᾽, αἰὲν ἑτοῖμα μένειν σάλπιγγος ἀκουήν.

80

νῶτα δ᾽ ὁμοῦ λαγόνεσσι συνήρμοσε καὶ ῥάχιν ὑγρήν,

ἰσχία δὲ γλουτοῖσιν ὀλισθηροῖσι συνῆψε.

σύρετο δὲ πρυμνοῖσιν ἐπ᾽ ἴχνεσιν ἔκλυτος οὐρὴ

ἄμπελος ὣς γναμπτοῖσι καθελκομένη θυσάνοισιν.

οἱ δὲ πόδες βαλίοισιν ἐπερχόμενοι γονάτεσσιν

85

εὔπτερον ὥσπερ ἔμελλον ἐπὶ δρόμον ὁπλίζεσθαι,

οὕτως ἠπείγοντο· μένειν δ᾽ ἐκέλευεν ἀνάγκη.

οὐ μὲν ὑπὸ κνήμηισιν ἀχαλκέες ἔξεχον ὁπλαί,

μαρμαρέης δ᾽ ἑλίκεσσι κατεσφήκωντο χελώνης

ἁπτόμεναι πεδίοιο μόγις κρατερώνυχι χαλκῶι.

90

κληιστὴν δ᾽ ἐνέθηκε θύρην καὶ κλίμακα τυκτήν,

ἡ μὲν ὅπως ἀίδηλος ἐπὶ πλευρῆις ἀραρυῖα

ἔνθα καὶ ἔνθα φέρηισι λόχον κλυτόπωλον Ἀχαιῶν,

ἡ δ᾽ ἵνα λυομένη τε καὶ ἔμπεδον εἰς ἓν ἰοῦσα

εἴη σφιν καθύπερθεν ὁδὸς καὶ νέρθεν ὀροῦσαι.

95

ἀμφὶ δέ μιν λευκοῖο κατ᾽ αὐχένος ἠδὲ γενείων

ἄνθεσι πορφυρέοισι πέριξ ἔζωσεν ἱμάντων

καὶ σκολιῆις ἑλίκεσσιν ἀναγκαίοιο χαλινοῦ

κολλήσας ἐλέφαντι καὶ ἀργυροδίνεϊ χαλκῶι.

αὐτὰρ ἐπειδὴ πάντα κάμεν μενεδήιον ἵππον,

100

κύκλον ἐυκνήμιδα ποδῶν ὑπέθηκεν ἑκάστωι

ἑλκόμενος πεδίοισιν ὅπως πειθήνιος εἴη

μηδὲ βιαζομένοισι δυσέμβατον οἶμον ὁδεύηι.

ὣς ὁ μὲν ἐξήστραπτε φόβωι καὶ κάλλεϊ πολλῶι

εὐρύς θ᾽ ὑψηλός τε· τὸν οὐδέ κεν ἀρνήσαιτο,

105

εἴ μιν ζωὸν ἔτετμεν, ἐλαυνέμεν ἵππιος Ἄρης.

ἀμφὶ δέ μιν μέγα τεῖχος ἐλήλατο, μή τις Ἀχαιῶν

πρίν μιν ἐσαθρήσειε, δόλον δ᾽ ἀνάπυστον ἀνάψηι.

οἱ δὲ Μυκηναίης Ἀγαμέμνονος ἐγγύθι νηὸς

λαῶν ὀρνυμένων ὅμαδον καὶ κῦμα φυγόντες

110

ἐς βουλὴν βασιλῆες ἀολλίσθησαν Ἀχαιῶν.

ἡ δὲ τανυφθόγγοιο δέμας κήρυκος ἑλοῦσα

συμφράδμων Ὀδυσῆι παρίστατο θοῦρις Ἀθήνη

ἀνδρὸς ἐπιχρίουσα μελίχροϊ νέκταρι φωνήν.

αὐτὰρ ὁ δαιμονίηισι νόον βουλῆισιν ἑλίσσων

115

πρῶτα μὲν εἱστήκει κενεόφρονι φωτὶ ἐοικὼς

ὄμματος ἀτρέπτοιο βολὴν ἐπὶ γαῖαν ἐρείσας,

ἄφνω δ᾽ ἀενάων ἐπέων ὠδῖνας ἀνοίξας

δεινὸν ἀνεβρόντησε καὶ ἠερίης ἅτε πηγῆς

ἐξέχεεν μέγα λαῖτμα μελισταγέος νιφετοῖο·

120

ὦ φίλοι, ἤδη μὲν κρύφιος λόχος ἐκτετέλεσται

χερσὶ μὲν ἀνδρομέηισιν, ἀτὰρ βουλῆισιν Ἀθήνης.

ὑμεῖς δ᾽, οἵτε μάλιστα πεποίθατε κάρτεϊ χειρῶν,

πρόφρονες ἀλκήεντι νόωι καὶ τλήμονι θυμῶι

σπέσθε μοι· οὐ γὰρ ἔοικε πολὺν χρόνον ἐνθάδ᾽ ἐόντας

125

μοχθίζειν ἀτέλεστα καὶ ἀχρέα γηράσκοντας,

ἀλλὰ χρὴ ζώοντας ἀοίδιμον ἔργον ἀνύσσαι

ἢ θανάτωι βροτόεντι κακοκλεὲς αἶσχος ἀλύξαι.

ἡμῖν θαλπωραὶ προφερέστεραι ἤπερ ἐκείνοις,

εἰ μήπω στρουθοῖο καὶ ἀρχαίοιο δράκοντος

130

καὶ καλῆς πλατάνοιο καὶ ὠκυμόροις ἐπὶ τέκνοις

μητέρος ἑλκομένης ἁπαλῶν τ᾽ ἐλάθεσθε νεοσσῶν.

εἰ δὲ θεοπροπίηισι γέρων ἀνεβάλλετο Κάλχας,

ἀλλὰ καὶ ὣς Ἑλένοιο μετήλυδος ὀμφητῆρος

μαντοσύναι καλέουσιν ἑτοιμοτάτην ἐπὶ νίκην.

135

τούνεκά μοι πείθεσθε, καὶ ἱππείην ἐπὶ νηδὺν

θαρσαλέοι σπεύδωμεν, ὅπως αὐτάγρετον ἄλγος

Τρῶες ἀταρβήτοιο θεῆς ἀπατήνορα τέχνην

Ἴλιον εἰσανάγωσιν ἑὸν κακὸν ἀμφαγαπῶντες.

οἱ δ᾽ ἄλλοι πρυμναῖα μεθίετε πείσματα νηῶν

140

πῦρ ἴδιον πλεκτῆισιν ἐνὶ κλισίηισι βαλόντες·

Ἰλιάδος δὲ λιπόντες ἐρημαίην χθονὸς ἀκτὴν

πλώετε πασσυδίηι ψευδώνυμον οἴκαδε νόστον,

εἰσόκεν εὐόρμου τετανυσμένον ὲκ περιωπῆς

ὔμμι συναγρομένοις ἐπὶ γείτονος αἰγιαλοῖο

145

σημαίνηι παλίνορσον ἐπὶ πλόον ἑσπέριον πῦρ.

καὶ τότε μήτε τις ὄκνος ἐπειγομένων ἐρετάων

γινέσθω μήτ᾽ ἄλλο φόβου νέφος, οἷά τε νύκτες

ἀνθρώποισι φέρουσιν ἐλαφροῦ δείματα θυμοῦ.

ἔστω δὲ προτέρης ἀρετῆς ἐμφύλιος αἰδώς,

150

μηδέ τις αἰσχύνειεν ἑὸν κλέος, ὥς κεν ἕκαστος

ἄξιον ὧν ἐμόγησε λάβηι γέρας ἱπποσυνάων.

ὣς φάμενος βουλῆς ἐξήρχετο· τοῖο δὲ μύθοις

πρῶτος ἐφωμάρτησε Νεοπτόλεμος θεοειδής,

πῶλος ἅτε δροσόεντος ἐπειγόμενος πεδίοιο,

155

ὅστε νεοζυγέεσσιν ἀγαλλόμενος φαλάροισιν

ἔφθασε καὶ μάστιγα καὶ ἡνιοχῆος ἀπειλήν.

Τυδείδης δ᾽ ἐπόρουσε Νεοπτολέμωι Διομήδης

θαυμάζων, ὅτι τοῖος ὄην καὶ πρόσθεν Ἀχιλλεύς.

ἕσπετο καὶ Κυάνιππος, ὃν εὐπατέρεια Κομαιθὼ

160

Τυδηὶς θαλάμοιο μινυνθαδίοιο τυχοῦσα

ὠκυμόρωι τέκε παῖδα σακεσπάλωι Αἰγιαλῆι.

ἔστη καὶ Μενέλαος· ἄγεν δέ μιν ἄγριος ὁρμὴ

Δηιφόβου ποτὶ δῆριν, ἀπηνέι δ᾽ ἔζεε θυμῶι

δεύτερον ἁρπακτῆρα γάμου λελιημένος εὑρεῖν.

165

τῶι δ᾽ ἐπὶ Λοκρὸς ὄρουσεν Ὀιλῆος ταχὺς Αἴας,

εἰσέτι θυμὸν ἔχων πεπνυμένον οὐδ᾽ ἐπὶ κούραις

μαργαίνων ἀθέμιστον· ἀνέστησεν δὲ καὶ ἄλλον,

Κρητῶν Ἰδομενῆα μεσαιπόλιον βασιλῆα.

Νεστορίδης δ᾽ ἅμα τοῖσιν ἔβη κρατερὸς Θρασυμήδης,

170

καὶ Τελαμώνιος υἱὸς ἑκηβόλος ἤιε Τεῦκρος

τοῖσι δ᾽ ἐπ᾽ Ἀδμήτοιο πάις πολύιππος ἀνέστη

Εὔμηλος· μετὰ τὸν δὲ θεοπρόπος ἔσσυτο Κάλχας

εὖ εἰδώς, ὅτι μόχθον ἀμήχανον ἐκτελέσαντες

ἤδη Τρώιον ἄστυ καθιππεύσουσιν Ἀχαιοί.

175

οὐδὲ μὲν οὐδ᾽ οἳ ἔλειφθεν ἀποστρεφθέντες ἀρωγῆς

Εὐρύπυλός τ᾽ Εὐαιμονίδης ἀγαθός τε Λεοντεύς,

Δημοφόων τ᾽ Ἀκάμας τε, δύω Θησήια τέκνα,

Ὀρτυγίδης τ᾽ Ἄντικλος, ὃν αὐτόθι τεθνειῶτα

ἵππωι δακρύσαντες ἐνεκτερέιξαν Ἀχαιοί,

180

Πηνέλεώς τε Μέγης τε καὶ Ἀντιφάτης ἀγαπήνωρ

Ἰφιδάμας τε καὶ Εὐρυδάμας, Πελίαο γενέθλη,

τόξωι δ᾽ Ἀμφιδάμας κεκορυθμένος· ὕστατος αὖτε

τέχνης ἀγλαόμητις ἑῆς ἐπέβαινεν Ἐπειός.

εὐξάμενοι δὴ ἔπειτα Διὸς γλαυκώπιδι κούρηι

185

ἱππείην ἔσπευδον ἐς ὁλκάδα· τοῖσι δ᾽ Ἀθήνη

ἀμβροσίηι κεράσασα θεῶν ἐκόμισσεν ἐδωδὴν

δεῖπνον ἔχειν, ἵνα μή τι πανημέριοι λοχόωντες

τειρόμενοι βαρύθοιεν ἀτερπέι γούνατα λιμῶι.

ὣς δ᾽ ὁπότε κρυμοῖσιν ἀελλοπόδων νεφελάων

190

ἠέρα παχνώσασα χιὼν ἐπάλυνεν ἀρούρας,

τηκομένη δ᾽ ἀνέηκε πολὺν ῥόον· οἱ δ᾽ ἀπὸ πέτρης

ὀξὺ καταθρώισκοντα κυβιστητῆρι κυδοιμῶι

δοῦπον ὑποπτήξαντες ὀριτρεφέος ποταμοῖο

θῆρες ἐρωήσαντες ὑπὸ πτύχα κοιλάδος εὐνῆς

195

σιγῆι φρικαλέηισιν ἐπὶ πλευρῆισι μένουσι,

πικρὰ δὲ πεινάοντες ὀιζυρῆς ὑπ᾽ ἀνάγκης

τλήμονες ἐκδέχαται, πότε παύεται ὄβριμον ὕδωρ·

ὣς οἵγε γλαφυροῖο διὰ ξυλόχοιο θορόντες

ἀτλήτους ἀνέχοντο πόνους ἀκμῆτες Ἀχαιοί.

200

τοῖσι δ᾽ ἐπεκλήισσε θύρην ἐγκύμονος ἵππου

πιστὸς ἀτεκμάρτοιο δόλου πυλαωρὸς Ὀδυσσεύς.

αὐτὸς δ᾽ ἐν κεφαλῆι σκοπὸς ἕζετο· τὼ δέ οἱ ἄμφω

ὀφθαλμὼ ποθέοντες ἐλάνθανον ἐκτὸς ἐόντας.

Ἀτρείδης δ᾽ ἐκέλευσεν ὑποδρηστῆρας Ἀχαιοὺς

205

λῦσαι λάινον ἕρκος ἐυγνάμπτοισι μακέλλαις,

ἵππος ὅπερ κεκάλυπτο· θέλεν δέ ἑ γυμνὸν ἀᾶσαι,

τηλεφανὴς ἴνα πᾶσιν ἑὴν χάριν ἀνδράσι πέμποι.

καὶ τὸ μὲν ἐξελάχαινον ἐφημοσύνηι βασιλῆος.

ἠέλιος δ᾽ ὅτε νύκτα παλίνσκιον ἀνδράσιν ἕλκων

210

ἐς δύσιν ἀχλυόπεζαν ἑκηβόλον ἔτραπεν ἠῶ,

δὴ τότε κηρύκων ἀπεκίδνατο λαὸν ἀυτὴ

φεύγειν ἀγγελέουσα καὶ ἑλκέμεν εἰς ἅλα κοίλην

νῆας ἐυκραίρους ἀνά τε πρυμνήσια λῦσαι.

ἔνθα δὲ πευκήεντος ἀνασχόμενοι πυρὸς ὁρμὴν

215

ἕρκεά τε πρήσαντες ἐυσταθέων κλισιάων

νηυσὶν ἀνεπλώεσκον ἀπὸ Ῥοιτειάδος ἀκτῆς

ὅρμον ἐς ἀντιπέραιον ἐυστεφάνου Τενέδοιο

γλαυκὸν ἀναπτύσσοντες ὕδωρ Ἀθαμαντίδος Ἕλλης.

μοῦνος δὲ πληγῆισιν ἑκούσια γυῖα χαραχθεὶς

220

Αἰσιμίδης ἐλέλειπτο Σίνων, ἀπατήλιος ἥρως,

κρυπτὸν ἐπὶ Τρώεσσι δόλον καὶ πήματα κεύθων.

ὡς δ᾽ ὁπότε σταλίκεσσι λίνον περικυκλώσαντες

θηρσὶν ὀριπλανέεσσι λόχον πολυωπὸν ἔπηξαν

ἀνέρες ἀγρευτῆρες· ὁ δ᾽ ἐκκριδὸν οἶος ἀπ᾽ ἄλλων,

225

λαθρίδιος πυκινοῖσιν ὑπὸ πτόρθοισι δεδυκώς,

δίκτυα παπταίνων ἔλαθεν θηροσκόπος ἀνήρ·

ὣς τότε λωβητοῖσι περίστικτος μελέεσσι

Τροίηι λυγρὸν ὄλεθρον ἐμήδετο. κὰδ δέ οἱ ὤμους

ἕλκεσι ποιητοῖσι κατέρρεε νήχυτον αἷμα.

230

ἡ δὲ περὶ κλισίηισιν ἐμαίνετο παννυχίη φλὸξ

καπνὸν ἐρευγομένη περιδινέα φοιτάδι ῥιπῆι·

Ἥφαιστος δ᾽ ἐκέλευεν ἐρίβρομος· ἐκ δὲ θυέλλας

παντοίας ἐτίνασσεν ἐπιπνείουσα καὶ αὐτή,

μήτηρ ἀθανάτοιο πυρός, φαεσίμβροτος Ἥρη.

235

ἤδη δὲ Τρώεσσι καὶ Ἰλιάδεσσι γυναιξὶν

ὄρθρον ὑπὸ σκιόεντα πολύθροος ἤλυθε φήμη

δήιον ἀγγέλλουσα φόβον σημάντορι καπνῶι.

αὐτίκα δ᾽ ἐξέθορον πυλέων πετάσαντες ὀχῆας

πεζοί θ᾽ ἱππῆές τε καὶ ἐς πεδίον προχέοντο

240

διζόμενοι, μή τού τις ἔην δόλος ἄλλος Ἀχαιῶν.

οἱ δὲ θοοὺς οὐρῆας ὑποζεύξαντες ἀπήναις

ἐκ πόλιος κατέβαινον ἅμα Πριάμωι βασιλῆι

ἄλλοι δημογέροντες· ἐλαφρότατοι δ᾽ ἐγένοντο

θαλπόμενοι περὶ παισίν, ὅσους λίπε φοίνιος Ἄρης,

245

ὀσσόμενοι καὶ γῆρας ἐλεύθερον· οὐ μὲν ἔμελλον

γηθήσειν ἐπὶ δηρόν, ἐπεὶ Διὸς ἤθελε βουλή.

οἱ δ᾽ ὅτε τεχνήεντος ἴδον δέμας αἰόλον ἵππου,

θαύμασαν ἀμφιχυθέντες, ἅτ᾽ ἠχήεντες ἰδόντες

αἰετὸν ἀλκήεντα περικλάζουσι κολοιοί.

250

τοῖσι δὲ τετρηχυῖα καὶ ἄκριτος ἔμπεσε βουλή·

οἱ μὲν γὰρ πολέμωι βαρυπενθέι κεκμηῶτες,

ἵππον ἀπεχθήραντες, ἐπεὶ πέλεν ἔργον Ἀχαιῶν,

ἤθελον ἢ δολιχοῖσιν ἐπὶ κρημνοῖσιν ἀράξαι

ἠὲ καὶ ἀμφιτόμοισι διαρρῆξαι πελέκεσσιν·

255

οἱ δὲ νεοξέστοιο πεποιθότες ἔργμασι τέχνης

ἀθανάτοις ἐκέλευον ἀρήιον ἵππον ἀνάψαι,

ὕστερον Ἀργείοιο μόθου σημήιον εἶναι.

φραζομένοις δ᾽ ἐπὶ τοῖσι παναίολα γυῖα κομίζων

γυμνὸς ὑπὲρ πεδίοιο φάνη κεκακωμένος ἀνήρ·

260

αἵματι δὲ σμώδιγγες ἀεικέϊ βεβριθυῖαι

ἴχνια λωβήεντα θοῶν ἀνέφαινον ἱμάντων.

αὐτίκα δὲ Πριάμοιο ποδῶν προπάροιθεν ἐλυσθεὶς

ἱκεσίαις παλάμηισι παλαιῶν ἥψατο γούνων,

λισσόμενος δὲ γέροντα δολοπλόκον ἴαχε μῦθον·

265

ἄνδρα μὲν Ἀργείοισιν ὁμόπλοον εἴ μ᾽ ἐλεαίρεις,

Τρώων δὲ ῥυστῆρα καὶ ἄστεος εἴ με σαώσεις,

Δαρδανίδη σκηπτοῦχε, καὶ ὕστατον ἐχθρὸν Ἀχαιῶν—

οἷά με λωβήσαντο θεῶν ὄπιν οὐκ ἀλέγοντες

οὐδὲν ἀλιτραίνοντα, κακοὶ καὶ ἀπηνέες αἰεί·

270

ὣς μέν Ἀχιλλῆος γέρας ἥρπασαν Αἰακίδαο,

ὣς δὲ Φιλοκτήτην ἔλιπον πεπεδημένον ὕδρωι,

ἔκτειναν δὲ καὶ αὐτὸν ἀγασσάμενοι Παλαμήδην.

καὶ νῦν οἷά μ᾽ ἔρεξαν ἀτάσθαλοι, οὕνεκα φεύγειν

οὐκ ἔθελον σὺν τοῖσι, μένειν δ᾽ ἐκέλευον ἑταίρους·

275

οἱ δὲ νοοπλήγεσσιν ἀτασθαλίηισι δαμέντες

εἵματα μέν μ᾽ ἀπέδυσαν, ἀεικελίηισι δ᾽ ἱμάσθλαις

πᾶν δέμας οὐτήσαντες ἐπὶ ξείνηι λίπον ἀκτῆι.

ἀλλά, μάκαρ, πεφύλαξο Διὸς σέβας ἱκεσίοιο·

χάρμα γὰρ Ἀργείοισι γενήσομαι, εἴ κεν ἐάσηις

280

χερσὶν ὕπο Τρώων ἱκέτην καὶ ξεῖνον ὀλέσθαι.

αὐτὰρ ἐγὼ πάντεσσιν ἐπάρκιος ἔσσομαι ὑμῖν

μηκέτι δειμαίνειν πόλεμον παλίνορσον Ἀχαιῶν.

ὣς φάτο· τὸν δ᾽ ὁ γέρων ἀγανῆι μειλίξατο φωνῆι·

ξεῖνε, σὲ μὲν Τρώεσσι μεμιγμένον οὐκέτ᾽ ἔοικε

285

τάρβος ἔχειν· ἔφυγες γὰρ ἀνάρσιον ὕβριν Ἀχαιῶν.

αἰεὶ δ᾽ ἡμέτερος φίλος ἔσσεαι, οὐδέ σε πάτρης

οὐδὲ πολυκτεάνων θαλάμων γλυκὺς ἵμερος αἱρεῖ.

ἀλλ᾽ ἄγε καὶ σύ μοι εἰπέ, τί τοι τόδε θαῦμα τέτυκται,

ἵππος, ἀμειλίκτοιο φόβου τέρας· εἰπὲ δὲ σεῖο

290

οὔνομα καὶ γενεήν, ὁπόθεν δέ σε νῆες ἔνεικαν.

τὸν δ᾽ ἐπιθαρσήσας προσέφη πολυμήχανος ἥρως·

ἐξερέω καὶ ταῦτα· σὺ γάρ μ᾽ ἐθέλοντα κελεύεις.

ἄργός μοι πόλις ἐστί, Σίνων δέ μοι οὔνομα κεῖται·

αἴσιμον αὖ καλέουσιν ἐμὸν πολιὸν γενετῆρα·

295

ἵππον δ᾽ Ἀργείοισι παλαίφατον εὗρεν Ἐπειός·

εἰ μὲν γάρ μιν ἐᾶτε μένειν αὐτοῦ ἐνὶ χώρηι,

Τροίην θέσφατόν ἐστιν ἑλεῖν πόλιν ἔγχος Ἀχαιῶν·

εἰ δέ μιν ἁγνὸν ἄγαλμα λάβηι νηοῖσιν Ἀθήνη,

φεύξονται προφυγόντες ἀνηνύστοις ἐπ᾽ ἀέθλοις.

300

ἀλλ᾽ ἄγε δὴ σειρῆισι περίπλοκον ἀμφιβαλόντες

ἕλκετ᾽ ἐς ἀκρόπολιν μεγάλην χρυσήνιον ἵππον·

ἄμμι δ᾽ Ἀθηναίη ἐρυσίπτολις ἡγεμονεύοι

δαιδάλεον σπεύδουσα λαβεῖν ἀνάθημα καὶ αὐτή.

ὣς ἄρ᾽ ἔφη· καὶ τὸν μὲν ἄναξ ἐκέλευσε λαβόντα

305

ἕσσασθαι χλαῖνάν τε χιτῶνά τε, τοὶ δέ, βοείαις

δησάμενοι σειρῆισιν, ἐυπλέκτοισι κάλωσιν

εἷλκον ὑπὲρ πεδίοιο, θοῶν ἐπιβήτορα κύκλων,

ἵππον ἀριστήεσσι βεβυσμένον· οἱ δὲ πάροιθεν

αὐλοὶ καὶ φόρμιγγες ὁμὴν ἐλίγαινον ἀοιδήν.

310

σχέτλιον ἀφραδέων μερόπων γένος, οἷσιν ὁμίχλη

ἄσκοπος ἐσσομένων· κενεῶι δ᾽ ὑπὸ χάρματι πολλοὶ

πολλάκις ἀγνώσσουσι περιπταίοντες ὀλέθρωι.

οἵη καὶ Τρώεσσι τότε φθισίμβροτος ἄτη

ἐς πόλιν αὐτοκέλευθος ἐκώμασεν· οὐδέ τις ἀνδρῶν

315

ἤιδεεν, οὕνεκα λάβρον ἐφέλκετο πένθος ἄλαστον.

ἄνθεα δὲ δροσόεντος ἀμησάμενοι ποταμοῖο

ἔστεφον αὐχενίους πλοκάμους σφετέροιο φονῆος.

γαῖα δὲ χαλκείοισιν ἐρεικομένη περὶ κύκλοις

δεινὸν ὑπεβρυχᾶτο, σιδήρειοι δὲ δι᾽ αὐτῶν

320

τριβόμενοι τρηχεῖαν ἀνέστενον ἄξονες ἠχήν·

τετρίγει δὲ κάλων ξυνοχή, καὶ πᾶσα ταθεῖσα

λιγνὺν αἰθαλόεσσαν ἕλιξ ἀνεκήκιε σειρή.

πολλὴ δ᾽ ἑλκόντων ἐνοπὴ καὶ κόμπος ὀρώρει·

ἔβρεμε νυμφαίηισιν ἅμα δρυσὶ δάσκιος Ἴδη,

325

ἴαχε καὶ Ξάνθου ποταμοῦ κυκλούμενον ὕδωρ,

καὶ στόμα κεκλήγει Σιμοείσιον· οὐρανίη δὲ

ἐκ Διὸς ἑλκόμενον πόλεμον μαντεύετο σάλπιγξ.

οἱ δ᾽ ἦγον προπάροιθεν· ὁδὸς δ᾽ ἐβαρύνετο μακρὴ

σχιζομένη ποταμοῖσι καὶ οὐ πεδίοισιν ὁμοίη.

330

εἵπετο δ᾽ αἰόλος ἵππος ἀρηιφίλους ἐπὶ βωμοὺς

κυδιόων ὑπέροπλα, βίην δ᾽ ἐπέρεισεν Ἀθήνη

χεῖρας ἐπιβρίσασα νεογλυφέων ἐπὶ μηρῶν.

ὧδε θέων ἀκίχητος ἐπέδραμε θᾶσσον ὀιστοῦ

Τρῶας ἐυσκάρθμοισιν ὁδοιπορίηισι διώκων,

335

εἰσόκε δὴ πυλέων ἐπεβήσατο Δαρδανιάων.

αἱ δέ οἱ ἐρχομένωι θυρέων πτύχες ἐστείνοντο·

ἀλλ᾽ Ἥρη μὲν ἔλυσεν ἐπὶ δρόμον αὖθις ὁδοῖο

πρόσθεν ἀναστέλλουσα, Ποσειδάων δ᾽ ἀπὸ πύργων

σταθμὸν ἀνοιγομένων πυλέων ἀνέκοπτε τριαίνηι.

340

Τρωιάδες δὲ γυναῖκες ἀνὰ πτόλιν ἄλλοθεν ἄλλαι,

νύμφαι τε πρόγαμοί τε καὶ ἴδμονες Εἰλειθυίης,

μολπῆι τ᾽ ὀρχηθμῶι τε περὶ βρέτας εἱλίσσοντο·

ἄλλαι δὲ χνοόωσαν ἀμελγόεναι χάριν ὄμβρου

ὁλκῶι δουρατέωι ῥοδέους στορέσαντο τάπητας.

345

αἱ δὲ θαλασσαίης ἐπιμάζια νήματα μίτρης

λυσάμεναι κλωστοῖσι κατέπλεκον ἄνθεσιν ἵππον.

καί τις ἀπειρεσίοιο πίθου κρήδεμνον ἀνεῖσα

χρυσείωι προχέουσα κρόκωι κεκερασμένον οἶνον

γαῖαν ἀνεκνίσσωσε χυτὴν εὐώδεϊ πηλῶι.

350

ἀνδρομέηι δὲ βοῆι συνεβάλλετο θῆλυς ἰωή,

καὶ παίδων ἀλαλητὸς ἐμίσγετο γήραος ἠχῆι.

οἷαι δ᾽ ἀφνειοῖο μετήλυδες Ὠκεανοῖο,

χείματος ἀμφίπολοι, γεράνων στίχες ἠεροφώνων,

κύκλον ἐπογμεύουσιν ἀλήμονος ὀρχηθμοῖο

355

γειοπόνοις ἀρότηισιν ἀπεχθέα κεκληγυῖαι·

ὣς οἵγε κλαγγῆι τε δι᾽ ἄστεος ἠδὲ κυδοιμῶι

ἦγον ἐς ἀκρόπολιν βεβαρημένον ἔνδοθεν ἵππον.

κούρη δὲ Πριάμοιο θεήλατος οὐκέτι μίμνειν

ἤθελεν ἐν θαλάμοισι· διαρρήξασα δ᾽ ὀχῆας

360

ἔδραμεν ἠύτε πόρτις ἀήσυρος, ἥντε τυπεῖσαν

κέντρον ἀνεπτοίησε βοορραίσταο μύωπος·

ἡ δ᾽ οὐκ εἰς ἀγέλην ποτιδέρκεται οὐδὲ βοτῆρι

πείθεται οὐδὲ νομοῖο λιλαίεται, ἀλλὰ βελέμνωι

ὀξέι θηγομένη βοέων ἐξήλυθε θεσμῶν·

365

τοίη μαντιπόλοιο βολῆς ὑπὸ νύγματι κούρη

πλαζομένη κραδίην ἱερὴν ἀνεσείετο δάφνην.

πάντη δ᾽ ἐβρυχᾶτο κατὰ πτόλιν· οὐδὲ τοκήων

οὐδὲ φίλων ἀλέγιζε· λίπεν δέ ἑ παρθένος αἰδώς.

οὐχ οὕτω Θρήισσαν ἐνὶ δρυμοῖσι γυναῖκα

370

νήδυμος αὐλὸς ἔτυψεν ὀρειμανέος Διονύσου,

ἥτε θεῶι πληγεῖσα παρήορον ὄμμα τιταίνει

γυμνὸν ἐπισσείουσα κάρη κυανάμπυκι κισσῶι,

ὡς ἥγε πτερόεντος ἀναΐξασα νόοιο

Κασσάνδρη θεόφοιτος ἐμαίνετο· πυκνὰ δὲ χαίτην

375

κοπτομένη καὶ στέρνον ἀνίαχε μαινάδι φωνῆι·

ὦ μέλεοι, τίνα τοῦτον ἀνάρσιον ἵππον ἄγοντες

δαιμόνιοι μαίνεσθε καὶ ὑστατίην ἐπὶ νύκτα

σπεύδετε καὶ πολέμοιο πέρας καὶ νήγρετον ὕπνον;

δυσμενέων ὅδε κῶμος ἀρήιος· αἱ δέ που ἤδη

380

τίκτουσιν μογερῆς Ἑκάβης ὠδῖνες ὀνείρων,

λήγει δ᾽ ἀμβολιεργὸν ἔτος πολέμοιο λυθέντος.

τοῖος ἀριστήων λόχος ἔρχεται, οὓς ἐπὶ χάρμην

τεύχεσιν ἀστράπτοντας ἀμαυροτάτην ὑπὸ νύκτα

τέξεται ὄβριμος ἵππος· ἐπὶ χθόνα δ᾽ ἄρτι θορόντες

385

ἐς μόθον ὁρμήσουσι τελειότατοι πολεμισταί.

οὐ γὰρ ἐπ᾽ ὠδίνεσσι μογοστόκον ἵππον ἀνεῖσαι

ἀνδράσι τικτομένοισιν ἐπισχήσουσι γυναῖκες,

αὐτὴ δ᾽ Εἰλείθυια γενήσεται, ἥ μιν ἔτευξε·

γαστέρα δὲ πλήθουσαν ἀνακλίνασα βοήσει

390

μαῖα πολυκλαύτοιο τόκου πτολίπορθος Ἀθήνη.

καὶ δὴ πορφύρεον μὲν ἑλίσσεται ἔνδοθι πύργων

αἵματος ἐκχυμένου πέλαγος καὶ κῦμα φόνοιο,

δεσμά τε συμπαθέων πλέκεται περὶ χερσὶ γυναικῶν

νυμφία, φωλεύει δ᾽ ὑπὸ δούρασι κευθόμενον πῦρ.

395

ὤμοι ἐμῶν ἀχέων, ὤμοι σέο, πάτριον ἄστυ,

αὐτίκα λεπταλέη κόνις ἔσσεαι, οἴχεται ἔργον

ἀθανάτων, προθέλυμνα θεμείλια Λαομέδοντος.

Pap. Oxy. XLI 2946: vv. 391-402

καὶ σέ, πάτερ, καὶ μῆτερ, ὀδύρομαι, οἷά μοι ἤδη

ἀμφότεροι πείσεσθε· σὺ μέν, πάτερ, οἰκτρὰ δεδουπὼς

400

κείσεαι Ἑρκείοιο Διὸς μεγάλου παρὰ βωμῶι·

μῆτερ ἀριστοτόκεια, σὲ δὲ βροτέης ἀπὸ μορφῆς

λυσσαλέην ἐπὶ παισὶ θεοὶ κύνα ποιήσουσι.

δῖα Πολυξείνη, σὲ δὲ πατρίδος ἐγγύθι γαίης

κεκλιμένην ὀλίγον δακρύσομαι· ὡς ὄφελέν τις

405

Ἀργείων ἐπὶ σοῖσι γόοις ὀλέσαι με καὶ αὐτήν.

τίς γάρ μοι χρειὼ βιότου πλέον, εἴ με φυλάσσει

οἰκτροτάτωι θανάτωι, ξείνη δέ με γαῖα καλύψει;

τοιάδε μοι δέσποινα καὶ αὐτῶι δῶρον ἄνακτι

ἀντὶ τόσων καμάτων Ἀγαμέμνονι πότμον ὑφαίνει.

410

ἀλλ᾽ ἤδη φράζεσθε—τὰ δὲ γνώσεσθε παθόντες—

καὶ νεφέλην ἀπόθεσθε, φίλοι, βλαψίφρονος ἄτης.

ῥηγνύσθω πελέκεσσι δέμας πολυχανδέος ἵππου

ἢ πυρὶ καιέσθω· δολόεντα δὲ σώματα κεῦθον

ὀλλύσθω, μεγάλη δὲ ποθὴ Δαναοῖσι γενέσθω.

415

καὶ τότε μοι δαίνυσθε καὶ ἐς χορὸν ὀτρύνεσθε

στησάμενοι κρητῆρας ἐλευθερίης ἐρατεινῆς.

ἡ μὲν ἔφη· τῆι δ᾽ οὔτις ἐπείθετο· τὴν γὰρ Ἀπόλλων

ἀμφότερον μάντιν τ᾽ ἀγαθὴν καὶ ἄπιστον ἔθηκεν.

τὴν δὲ πατὴρ ἐνένιπεν ὁμοκλήσας ἐπέεσσι·

420

τίς σε πάλιν, κακόμαντι, δυσώνυμος ἤγαγε δαίμων,

θαρσαλέη κυνόμυια; μάτην ὑλάουσ᾽ ἀπερύκεις.

οὔπω σοι κέκμηκε νόος λυσσώδεϊ νούσωι,

οὐδὲ παλιμφήμων ἐκορέσσαο λαβροσυνάων;

ἀλλὰ καὶ ἡμετέρηισιν ἐπαχνυμένη θαλίηισιν

425

ἤλυθες, ὁππότε πᾶσιν ἐλεύθερον ἦμαρ ἀνῆψεν

ἡμῖν Ζεὺς Κρονίδης, ἐκέδασσε δὲ νῆας Ἀχαιῶν.

οὐδ᾽ ἔτι δούρατα μακρὰ τινάσσεται, οὐδ᾽ ἔτι τόξα

ἕλκεται, οὐ ξιφέων σελαγή, σιγῶσι δ᾽ ὀιστοί,

ἀλλὰ χοροὶ καὶ μοῦσα μελίπνοος, οὐδ᾽ ἔτι νείκη,

430

οὐ μήτηρ ἐπὶ παιδὶ κινύρεται, οὐδ᾽ ἐπὶ δῆριν

ἄνδρα γυνὴ πέμψασα νέκυν δακρύσατο χήρη·

ἵππον ἀνελκόμενον δέχεται πολιοῦχος Ἀθήνη.

παρθένε τολμήεσσα, σὺ δὲ πρὸ δόμοιο θοροῦσα

ψεύδεα θεσπίζουσα καὶ ἄγρια μαργαίνουσα

435

μοχθίζεις ἀτέλεστα καὶ ἱερὸν ἄστυ μιαίνεις.

ἔρρ᾽ οὕτως· ἡμῖν δὲ χοροὶ θαλίαι τε μέλονται.

οὐ γὰρ ἔτι Τροίης ὑπὸ τείχεσι δεῖμα λέλειπται,

οὐδ᾽ ἔτι μαντιπόλοιο τεῆς κεχρήμεθα φωνῆς.

ὣς εἰπὼν ἐκέλευσεν ἄγειν ἑτερόφρονα κούρην

440

κεύθων ἐν θαλάμοισι· μόγις δ᾽ ἀέκουσα τοκῆι

πείθετο, παρθενίωι δὲ περὶ κλιντῆρι πεσοῦσα

κλαῖεν ἐπισταμένη τὸν ἑὸν μόρον· ἔβλεπε δ᾽ ἤδη

πατρίδος αἰθομένης ἐπὶ τείχεσι μαρνάμενον πῦρ.

οἱ δὲ πολισσούχοιο θεῆς ὑπὸ νηὸν Ἀθήνης

445

ἵππον ἀναστήσαντες ἐυξέστων ἐπὶ βάθρων

ἔφλεγον ἱερὰ καλὰ πολυκνίσσων ἐπὶ βωμῶν·

ἀθάνατοι δ᾽ ἀνένευον ἀνηνύστους ἑκατόμβας.

εἰλαπίνη δ᾽ ἐπίδημος ἔην καὶ ἀμήχανος ὕβρις,

ὕβρις ἐλαφρίζουσα μέθην λυσήνορος οἴνου.

450

ἀφραδίηι τε βέβυστο, μεθημοσύνηι τε κεχήνει

πᾶσα πόλις, πυλέων δ᾽ ὀλίγοις φυλάκεσσι μεμήλει·

ἤδη γὰρ καὶ φέγγος ἐδύετο, δαιμονίη δὲ

Ἴλιον αἰπεινὴν ὀλεσίπτολις ἀμφέβαλεν νύξ.

Ἀργείηι δ᾽ Ἑλένηι πολιὸν δέμας ἀσκήσασα

455

ἦλθε δολοφρονέουσα πολυφράδμων Ἀφροδίτη,

ἐκ δὲ καλεσσαμένη προσέφη πειθήμονι φωνῆι·

νύμφα φίλη, καλέει σε πόσις Μενέλαος ἀγήνωρ

ἵππωι δουρατέωι κεκαλυμμένος, ἀμφὶ δ᾽ Ἀχαιῶν

ἡγεμόνες λοχόωσι τεῶν μνηστῆρες ἀέθλων.

460

ἀλλ᾽ ἴθι, μηδ᾽ ἔτι τοι μελέτω Πριάμοιο γέροντος

μήτ᾽ ἄλλων Τρώων μήτ᾽ αὐτοῦ Δηιφόβοιο·

ἤδη γάρ σε δίδωμι πολυτλήτωι Μενελάωι.

ὣς φαμένη θεὸς αὖθις ἀνέδραμεν· ἡ δὲ δόλοισι

θελγομένη κραδίην θάλαμον λίπε κηώεντα,

465

καί οἱ Δηίφοβος πόσις εἴπετο· τὴν δὲ κιοῦσαν

Τρωιάδες ἑλκεχίτωνες ἐθηήσαντο γυναῖκες.

ἡ δ᾽ ὁπόθ᾽ ὑψιμέλαθρον ἐς ἱερὸν ἦλθεν Ἀθήνης,

ἔστη παπταίνουσα φυὴν εὐήνορος ἵππου.

τρὶς δὲ περιστείχουσα καὶ Ἀργείους ἐρέθουσα

470

πάσας ἠυκόμους ἀλόχους ὀνόμαζεν Ἀχαιῶν

φωνῆι λεπταλέηι· τοὶ δ᾽ ἔνδοθι θυμὸν ἄμυσσον

ἀλγεινοὶ κατέχοντες ἐεργμένα δάκρυα σιγῆι.

ἔστενε μὲν Μενέλαος, ἐπεὶ κλύε Τυνδαρεώνης,

κλαῖε δὲ Τυδείδης μεμνημένος Αἰγιαλείης,

475

οὔνομα δ᾽ ἐπτοίησεν Ὀδυσσέα Πηνελοπείης,

Ἄντικλος δ᾽ ὅτε κέντρον ἐδέξατο Λαοδαμείης,

μοῦνος ἀμοιβαίην ἀνεβάλλετο γῆρυν ἀνοίξας·

ἀλλ᾽ Ὀδυσεὺς κατέπαλτο καὶ ἀμφοτέρηις παλάμηισιν

ἀμφιπεσὼν ἐπίεζεν ἐπειγόμενον στόμα λῦσαι.

480

μάστακα δ᾽ ἀρρήκτοισιν ἀλυκτοπέδηισι μεμαρπὼς

εἶχεν ἐπικρατέως· ὁ δ᾽ ἐπάλλετο χερσὶ πιεσθείς,

φεύγων ἀνδροφόνοιο πελώρια δεσμὰ σιωπῆς.

καὶ τὸν μὲν λίπεν ἆσθμα φερέσβιον· οἱ δέ μιν ἄλλοι

δάκρυσι λαθριδίοισι κατακλαύσαντες Ἀχαιοὶ

485

κοῖλον ἀποκρύψαντες ἐς ἰσχίον ἔνθεσαν ἵππου

καὶ χλαῖναν μελέεσσιν ἐπὶ ψυχροῖσι βαλόντες.

καί νύ κεν ἄλλον ἔθελγε γυνὴ δολόμητις Ἀχαιῶν,

εἰ μή οἱ βλοσυρῶπις ἀπ᾽ αἰθέρος ἀντήσασα

Παλλὰς ἐπηπείλησε, φίλου δ᾽ ἐξήγαγε νηοῦ

490

μούνηι φαινομένη, στερεῆι δ᾽ ἀπεπέμψατο φωνῆι·

δειλαίη, τέο μέχρις ἀλιτροσύναι σε φέρουσι

καὶ πόθος ἀλλοτρίων λεχέων καὶ Κύπριδος ἄτη;

οὔποτε δ᾽ οἰκτείρεις πρότερον πόσιν οὐδὲ θύγατρα

Ἑρμιόνην ποθέεις; ἔτι δὲ Τρώεσσιν ἀρήγεις;

495

χάζεο καὶ θαλάμων ὑπερώιον εἰσαναβᾶσα

σὺν πυρὶ μειλιχίωι ποτιδέχνυσο νῆας Ἀχαιῶν.

ὣς φαμένη κενεὴν ἀπάτην ἐκέδασσε γυναικός.

καὶ τὴν μὲν θαλαμόνδε πόδες φέρον· οἱ δὲ χοροῖο

παυσάμενοι καμάτωι ἀδδηκότες ἤριπον ὕπνωι.

500

καὶ δή που φόρμιγξ ἀνεπαύσατο, κεῖτο δὲ κάμνων

αὐλὸς ἐπὶ κρητῆρι, κύπελλα δὲ πολλὰ χυθέντα

αὐτομάτως ῥείεσκε καθελκομένων ἀπὸ χειρῶν.

ἡσυχίη δὲ πόλιν κατεβόσκετο, νυκτὸς ἑταίρη,

οὐδ᾽ ὑλακὴ σκυλάκων ἠκούετο, πᾶσα δὲ σιγὴ

505

εἱστήκει καλέουσα φόνον πνείουσαν ἀυτήν.

ἤδη δὲ Τρώεσσιν ὀλέθριον εἷλκε τάλαντον

Ζεὺς ταμίης πολέμοιο, μόγις δ᾽ ἐλέλιξεν Ἀχαιούς·

χάζετο δ᾽ Ἰλιόθεν Λυκίης ἐπὶ πίονα νηὸν

ἀχνύμενος μεγάλοις ἐπὶ τείχεσι Φοῖβος Ἀπάλλων.

510

αὐτίκα δ Ἀργείοισιν Ἀχιλλῆος παρὰ τύμβον

ἀγγελίην ἀνάφαινε Σίνων εὐφεγγέι δαλῶι

παννυχίη δ᾽ ἑτάροισιν ὑπὲρ θαλάμοιο καὶ αὐτὴ

εὐειδής Ἑλένη χρυσέην ἐπεδείκνυτο πεύκην.

ὡς δ᾽ ὁπότε πλήθουσα πυρὸς γλαυκοῖο σελήνη

515

οὐρανὸν αἰγλήεντα κατεχρύσωσε προσώπωι·

οὐχ ὅτε που γλωχῖνας ἀποξύνουσα κεραίης

πρωτοφαὴς ὑπὸ μηνὸς ἀνίσταται ἄσκιον ἀχλύν,

ἀλλ᾽ ὅτε κυκλώσασα περίτροχον ὄμματος αὐγὴν

ἀντιτύπους ἀκτῖνας ἐφέλκεται ἠελίοιο·

520

τοίη μαρμαίρουσα Θεραπναίη τότε νύμφη

οἴνοπα πῆχυν ἀνεῖλκε, φίλου πυρὸς ἡνιοχῆα.

οἱ δὲ σέλας πυρσοῖο μετήορον ἀθρήσαντες

νῆας ἀνεκρούσαντο παλιγγνάμπτοισι κελεύθοις

Ἀργεῖοι σπεύδοντες, ἅπας δ᾽ ἠπείγετο ναύτης

525

δηναιοῦ πολέμοιο τέλος διζήμενος εὑρεῖν.

οἱ δ᾽ αὐτοὶ πλωτῆρες ἔσαν κρατεροί τε μαχηταὶ

ἀλλήλοις τ᾽ ἐκέλευον ἐλαυνέμεν· αἱ δ᾽ ἄρα νῆες

ὠκύτεραι κραιπνῶν ἀνέμων ἀνέμων ταχυπειθέι ῥιπῆι

Ἴλιον εἰσανάγοντο Ποσειδάωνος ἀρωγῆι.

530

ἐνθάδε δὴ πεζοί πρότεροι κίον, οἱ δ᾽ ἐπέλειφθεν

ἱππῆες κατόπισθεν, ὅπως μὴ Τρώιον ἵπποι

λαὸν ἀναστήσωσιν ἀειρομένωι χρεμετισμῶι.

οἱ δ᾽ ἕτεροι γλαφυρῆς ἀπὸ γαστέρος ἔρρεον ἵππου,

τευχησταὶ βασιλῆες, ἀπὸ δρυὸς οἶα μέλισσαι,

535

αἵτ᾽ ἐπεὶ οὖν ἔκαμον πολυχανδέος ἔνδοθι σίμβλου

κηρὸν ὑφαίνουσαι μελιηδέα ποικιλοτέχναι,

ἐς νομὸν εὐγυάλοιο κατ᾽ ἄγγεος ἀμφιχυθεῖσαι

νύγμασι πημαίνουσι παραστείχοντας ὁδίτας·

ὣς Δαναοὶ κρυφίοιο λόχου κληῖδας ἀνέντες

540

θρῶισκον ἐπὶ Τρώεσσι καὶ εἰσέτι κοῖτον ἔχοντας

χαλκείου θανάτοιο κακοῖς ἐκάλυψαν ὀνείροις.

νήχετο δ᾽ αἵματι γαῖα, βοὴ δ᾽ ἄλληκτος ὀρώρει

Τρώων φευγόντων, ἐστείνετο δ᾽ Ἴλιος ἱρὴ

πιπτόντων νεκύων, οἱ δ᾽ ἀνδροφόνωι κολοσυρτῶι

545

ἔζεον ἔνθα καὶ ἔνθα μεμηνότες οἶα λέοντες

σώμασιν ἀρτιφάτοισι γεφυρώσαντες ἀγυιάς.

Τρωιάδες δὲ γυναῖκες ὑπέρ τεγέων ἀίουσαι

αἱ μὲν ἐλευθερίης ἐρατῆς ἔτι διψώουσαι

αὐχένας ἐς θάνατον δειλοῖς ὑπέβαλλον ἀκοίταις,

550

αἱ δὲ φίλοις ἐπὶ παισί, χελιδόνες οἷάτε κοῦφαι,

μητέρες ὠδύροντο· νέη δέ τις ἀσπαίροντα

ἠίθεον κλαύσασα θανεῖν ἔσπευδε καὶ αὐτὴ

οὐδὲ δορυκτήτοισιν ὁμοῦ δεσμοῖσιν ἕπεσθαι

ἤθελεν, ἀλλ᾽ ἐχόλωσε καὶ οὐκ ἐθέλοντα φονῆα

555

καὶ ξυνὸν λέχος ἔσχεν ὀφειλόμενον παρακοίτηι.

πολλαὶ δ᾽ ἠλιτόμηνα καὶ ἄπνοα τέκνα φέρουσαι

γαστέρος ὠμοτόκοιο χύδην ὠδῖνα μεθεῖσαι

ῥιγεδανῶς σὺν παισὶν ἀπεψύχοντο καὶ αὐταί.

παννυχίη δ᾽ ἐχόρευσεν ἀνὰ πτόλιν, οἷα θύελλα,

560

κύμασι παφλάζουσα πολυφλοίσβου πολέμοιο

αἵματος ἀκρήτοιο μέθης ἐπίκωμος Ἐνυώ.

σὺν δ᾽ Ἔρις οὐρανόμηκες ἀναστήσασα κάρηνον

Ἀργείους ὀρόθυνεν, ἐπεὶ καὶ φοίνιος Ἄρης

ὀψὲ μὲν ἀλλὰ καὶ ὣς πολέμων ἑτεραλκέα νίκην

565

ἦλθε φέρων Δαναοῖσι καὶ ἀλλοπρόσαλλον ἀρωγήν.

ἴαχε δὲ γλαυκῶπις ἐπ᾽ ἀκροπόληος Ἀθήνη

αἰγίδα κινήσασα, Διὸς σάκος, ἔτρεμε δ᾽ αἰθὴρ

Ἥρης σπερχομένης, ἐπὶ δ᾽ ἔβραχε γαῖα βαρεῖα

παλλομένη τριόδοντι Ποσειδάωνος ἀκωκῆι,

570

ἔφριξεν δ᾽ Ἀίδης, χθονίων δ᾽ ἐξέδρακε θώκων

ταρβήσας, μή πού τι Διὸς μέγα χωσαμένοιο

πᾶν γένος ἀνθρώπων κατάγοι ψυχοστόλος Ἑρμῆς.

πάντα δ᾽ ὁμοῦ κεκύκητο, φόνος δέ τις ἄκριτος ἦεν·

τοὺς μὲν γὰρ φεύγοντας ἐπὶ Σκαιῆισι πύληισι

575

κτεῖνον ἐφεστηῶτες, ὁ δ᾽ ἐξ εὐνῆς ἀνορούσας

τεύχεα μαστεύων δνοφερῆι περικάππεσεν αἰχμῆι.

καί τις ὑπὸ σκιόεντι δόμωι κεκρυμμένος ἀνήρ,

ξεῖνος ἐών, ἐκάλεσσεν ὀιόμενος φίλον εἶναι·

νήπιος, οὐ μὲν ἔμελλεν ἐνηέι φωτὶ μιγῆναι,

580

ξείνια δ᾽ ἐχθρὰ κόμισσεν· ὑπέρ τέγεος δέ τις ἄλλος

μήπω παπταίνων τι θοῶι διέπιπτεν ὀιστῶι.

καί τινες ἀλγεινῶι κραδίην βεβαρηότες οἴνωι,

ἐκπλαγέες ποτὶ δοῦπον, ἐπειγόμενοι καταβῆναι,

κλίμακος ἐξελάθοντο καθ᾽ ὑψηλῶν τε μελάθρων

585

ἔκπεσον ἀγνώσσοντες, ἐπαυχενίους δὲ λυθέντες

ἀστραγάλους ἐάγησαν, ὁμοῦ δ᾽ ἐξήρυγον οἶνον.

πολλοὶ δ᾽ εἰς ἕνα χῶρον ἀολλέες ἐκτείνοντο

μαρνάμενοι, πολλοὶ δὲ διωκόμενοι κατὰ πύργων

ἤριπον εἰς Ἀίδαο πανύστατον ἅλμα θορόντες.

590

παῦροι δὲ στεινῆς διὰ κοιλάδος, οἷάτε φῶρες,

πατρίδος ὀλλυμένης ἔλαθον χειμῶνα φυγόντες.

οἱ δ᾽ ἔνδον πολέμωι τε καὶ ἀχλύι κυμαίνοντες,

ἀνδράσιν οἰχομένοισι καὶ οὐ φεύγουσιν ὁμοῖοι,

πίπτον ἐπ᾽ ἀλλήλοισι· πόλις δ᾽ οὐ χάνδανε λύθρον

595

ἀνδρῶν χηρεύουσα, περιπλήθουσα δὲ νεκρῶν.

οὐδέ τι φειδωλή τις ἐγίνετο· φοιταλέηι δὲ

σπερχόμενοι μάστιγι φιλαγρύπνοιο κυδοιμοῦ

οὐδὲ θεῶν ὄπιν εἶχον, ἀθεσμοτάτης δ᾽ ὑπὸ ῥιπῆς

ἀθανάτων ἔχραινον ἀπενθέας αἵματι βωμούς.

600

οἰκτρότατοι δὲ γέροντες ἀτιμοτάτοισι φόνοισιν

οὐδ᾽ ὀρθοὶ κτείνοντο, χαμαὶ δ᾽ ἱκετήσια γυῖα

τεινάμενοι πολιοῖσι κατεκλίνοντο καρήνοις.

πολλὰ δὲ νήπια τέκνα μινυνθαδίων ἀπὸ μαζῶν

μητέρος ἡρπάζοντο καὶ οὐ νοέοντα τοκήων

605

ἀμπλακίας ἀπέτινον, ἀνημέλκτου δὲ γάλακτος

παιδὶ μάτην ὀρέγουσα χοὰς ἐκόμισσε τιθήνη.

οἰωνοί τε κύνες τε κατὰ πτόλιν ἄλλοθεν ἄλλοι,

ἠέριοι πεζοί τε συνέστιοι εἰλαπινασταί,

αἷμα μέλαν πίνοντες ἀμείλιχον εἶχον ἐδωδήν,

610

καὶ τῶν μὲν κλαγγὴ φόνον ἔπνεεν, οἱ δ᾽ ὑλάοντες

ἄγρια κοπτομένοισιν ἐπ᾽ ἀνδράσιν ὠρύοντο,

νηλέες, οὐδ᾽ ἀλέγιζον ἑοὺς ἐρύοντες ἄνακτας.

τὼ δὲ γυναιμανέος ποτὶ δώματα Δηιφόβοιο

στελλέσθην Ὀδυσσεύς τε καὶ εὐχαίτης Μενέλαος

615

καρχαλέοισι λύκοισιν ἐοικότες, οἵθ᾽ ὑπὸ νύκτα

χειμερίην φονόωντες ἀσημάντοις ἐπὶ μήλοις

οἴχονται, κάματον δὲ κατατρύχουσι νομήων.

ἔνθα δύω περ ἐόντες ἀπειρεσίοισιν ἔμιχθεν

ἀνδράσι δυσμενέεσσι· νέη δ᾽ ἠγείρετο χάρμη

620

τῶν μὲν ἐπορνυμένων, τῶν δ᾽ ὑψόθεν ἐκ θαλάμοιο

βαλλόντων λιθάκεσσι καὶ ὠκυμόροισιν ὀιστοῖς.

ἀλλὰ καὶ ὣς ὑπέροπλα καρήατα πυργώσαντες

ἀρρήκτοις κορύθεσσι καὶ ἀσπίσι κυκλώσαντες

εἰσέθορον μέγα δῶμα· καὶ ἀντίβιον μὲν ὅμιλον,

625

θῆρας δειμαλέους, ἐλάων ἐδάιξεν Ὀδυσσεύς,

Ἀτρείδης δ᾽ ἑτέρωθεν ὑποπτήξαντα διώξας

Δηίφοβον κατέμαρψε, μέσην κατὰ γαστέρα τύψας

ἧπαρ ὀλισθηρῆισι συνεξέχεεν χολάδεσσιν.

ὣς ὁ μὲν αὐτόθι κεῖτο λελασμένος ἱπποσυνάων,

630

τῶι δ᾽ ἕπετο τρομέουσα δορυκτήτη παράκοιτις

ἄλλοτε μὲν χαίρουσα κακῶν ἐπὶ τέρματι μόχθων,

ἄλλοτε δ᾽ αἰδομένη, τοτὲ δ᾽ ὀψέ περ ὡς ἐν ὀνείρωι

λαθρίδιον στενάχουσα φίλης μιμνήισκετο πάτρης.

Αἰακίδης δὲ γέροντα Νεοπτόλεμος βασιλῆα

635

πήμασι κεκμηῶτα παρ᾽ Ἑρκείωι κτάνε βωμῶι

οἶκτον ἀπωσάμενος πατρώιον· οὐδὲ λιτάων

ἔκλυεν, οὐ Πηλῆος ὁρώμενος ἥλικα χαίτην

ἠιδέσαθ᾽, ἧς ὕπο θυμὸν ἀπέκλασεν ἠδὲ γέροντος

καίπερ ἐὼν βαρύμηνις ἐφείσατο τὸ πρὶν Ἀχιλλεύς.

640

σχέτλιος, ἦ μὲν ἔμελλε καὶ αὐτῶι πότμος ὁμοῖος

ἑσπέσθαι παρὰ βωμὸν ἀληθέος Ἀπόλλωνος

ὕστερον, ὁππότε μιν ζαθέου δηλήμονα νηοῦ

Δελφὸς ἀνὴρ ἐλάσας ἱερῆι κατέπεφνε μαχαίρηι.

ἡ δὲ κυβιστήσαντα διηερίων ἀπὸ πύργων—

645

χειρὸς Ὀδυσσείης ὀλοὸν βέλος—ἀθρήσασα

Ἀνδρομάχη μινύωρον ἐκώκυεν Ἀστυάνακτα.

Κασσάνδρην δ᾽ ἤισχυνεν Ὀιλῆος ταχὺς Αἴας

Παλλάδος ἀχράντοιο θεῆς ὑπὸ γοῦνα πεσοῦσαν·

ἡ δὲ βίην ἀνένευσε θεή, τὸ πρόσθεν ἀρηγὼν

650

ἀνθ᾽ ἑνὸς Ἀργείοισιν ἐχώσατο πᾶσιν Ἀθήνη.

Αἰνείαν δ᾽ ἔκλεψε καὶ Ἀγχίσην Ἀφροδίτη

οἰκτείρουσα γέροντα καὶ υἱέα, τῆλε δὲ πάτρης

Αὐσονίην ἀπένασσε· θεῶν δ᾽ ἐτελείετο βουλὴ

Ζηνὸς ἐπαινήσαντος, ἵνα κράτος ἄφθιτον εἴη

655

παισὶ καὶ υἱωνοῖσιν ἀρηιφίλης Ἀφροδίτης.

τέκνα δὲ καὶ γενεὴν Ἀντήνορος ἀντιθέοιο

Ἀτρείδης ἐφύλαξε, φιλοξείνοιο γέροντος,

μειλιχίης προτέρης τίνων χάριν ἠδὲ τραπέζης

κείνης, ἧι μιν ἔδεκτο γυνὴ πρηεῖα Θεανώ.

660

δειλὴ Λαοδίκη, σὲ δὲ πατρίδος ἐγγύθι γαίης

γαῖα περιπτύξασα κεχηνότι δέξατο κόλπωι·

οὐδέ σε Θησείδης Ἀκάμας οὐδ᾽ ἄλλος Ἀχαιῶν

ἤγαγε ληιδίην, ἔθανες δ᾽ ἅμα πατρίδι γαίηι.

πᾶσαν δ᾽ οὐκ ἂν ἔγωγε μόθου χύσιν ἀείσαιμι

665

κρινάμενος τὰ ἕκαστα καὶ ἄλγεα νυκτὸς ἐκείνης·

Μουσάων ὅδε μόχθος, ἐγὼ δ᾽ ἅπερ ἵππον ἐλάσσω

τέρματος ἀμφιέλισσαν ἐπιψαύουσαν ἀοιδήν.

ἄρτι γὰρ ἀντολίηθεν ἀπόσσυτος Ὠκεανοῖο

ἠρέμα λευκαίνουσα κατέγραφεν ἠέρα πολλήν,

670

νύκτα διαρρήξασα μιαιφόνον ἱππότις Ἠώς·

οἱ δ᾽ ἐπαγαλλόμενοι πολέμων ὑπεραυχέι νίκηι

πάντοσε παπταίνεσκον ἀνὰ πτόλιν, εἴ τινες ἄλλοι

κλεπτόμενοι φεύγουσι φόνου πάνδημον αὐτήν.

ἀλλ᾽ οἱ μὲν δέδμηντο λίνωι θανάτοιο πανάγρωι,

675

ἰχθύες ὡς ἁλίηισιν ἐπὶ ψαμάθοισι χυθέντες,

Ἀργεῖοι δ᾽ ἀπὸ μὲν μεγάρων νεοτευχέα κόσμον

ἐξέφερον, νηῶν ἀναθήματα, πολλὰ δ᾽ ἐρήμων

ἥρπαζον θαλάμων κειμήλια· σὺν δὲ γυναῖκας

ληιδίας σὺν παισὶν ἄγον ποτὶ νῆας ἀνάγκηι.

680

τείχεσι δὲ πτολίπορθον ἐπὶ φλόγα θωρήξαντες

ἔργα Ποσειδάωνος ἰῆι συνέχευον ἀυτμῆι.

αὐτοῦ καὶ μέγα σῆμα φίλοις ἀστοῖσιν ἐτύχθη

Ἴλιος αἰθαλόεσσα· πυρὸς δ᾽ ὀλεσίπτολιν ἄτην

Ξάνθος ἰδὼν ἔκλαυσε γόων ἁλιμυρέι πηγῆι,

685

Ἡφαίστωι δ᾽ ὑπόεικεν ἀτυζόμενος χόλον Ἥρης.

οἱ δὲ Πολυξείνης ἐπιτύμβιον αἷμα χέαντες,

υῆνιν ἱλασσάμενοι τεθνειότος Αἰακίδαο

Τρωιάδας τε γυναῖκας ἐλάγχανον, ἄλλα τε πάντα

χρυσὸν ἐμοιρήσαντο καὶ ἄργυρον· οἷσι βαθείας

690

νῆας ἐπαχθήσαντες ἐριγδούπου διὰ πόντου

ἐκ Τροίης ἀνάγοντο μόθον τελέσαντες Ἀχαιοί.