BIBLIOTHECA AUGUSTANA

 

Mark Varshavsky

1848 - 1907

 

Mark Varshavsky

 

biografishe shtrikhn

fun Shmuel Rozhanski

 

zamlung un redaktsye funem tekst:

Heinrich Mohringer

 

_______________________________________________________________________

 

 

 

Mark Markovitsh Varshavsky, geboyrn in Odes, dem 26stn november 1848, in a bekovediker familye. fun di kinderyorn gevoynt in Zhitomir, vu gelernt etlekhe yor in der rabiner-shul. zikh bafrayndt mit Avrohom Goldfaden, an ayngeyer in hoyz fun zayne eltern. nokhn endikn in Zhitomir gimnazye arayn in Odeser universitet lernen yuri. ariber in Kiev vu zikh graduirt in 1875 un khasene gehat in 1879. vi a geshvoyrener advokat zikh spetsyalizirt in krayz-gerikht un gerikht-kamer.

Mark Varshavski hot gehat a gemutshet lebn. gelitn noyt. ober farmogt a sakh humor. lib gehat tsu shpasn, vitslen zikh un improvizirn kupletn. m'hot im derfar lib gehat nokh eyder er iz bakant gevorn vi a folksdikhter.

Sholem Aleykhem hot im antdekt un dermutikt: hot im bavoygn tsu farshraybn di lider, velkhe Varshavsky hot geshafn tsuzamen mit di nigunim. er flegt zey oyszingen un zikh aleyn begleytn oyf piano. in 1897 hot im Sholem Aleykhem antdekt un in 1900 hot a dank im a grupe Kiever fraynd, tsioynim, far velkhe Varshavski flegt oft aroystretn, aroysgegebn di ershte zamlung «yudishe folkslider» mit Sholem Aleykhems a hakdome.

di lider zaynen gikh farshpreyt gevorn iber yeshuvim. oykh mekhuts Rusland. grod iz Varshavski demolt gut avek oykh in zayn profesye: a belgish firme hot im bashtimt in 1903 far ir yuriskonsult. zayn nomen vi a folksdikhter un interpretirer fun zayne eygene lider iz nokh mer populer gevorn, ven er iz aroysgeforn tsuzamen mit Sholem Aleykhemen oyf oventn, oyf velkhe er hot gezungen un der klasiker fun yidishn humor hot forgeleyent. di oyftritn zaynen gevorn a groyse dereygenish un beyde fraynd hobn shoyn afile gekholemt fun forn oyf kontsertn ash keyn Amerike.

far eynem fun di kontsertn, in 1905 iz ober Varshavsky krank gevorn – un mer tsu zikh nisht gekumen. 2 yor opgekrenkt. moyredik gelitn – fun der makhle gelitn un nisht veyniker fun dakhkes... un azoy, «iberlozndik di froy un di eyntsike tokhter on shum mitlen tsum lebn». iz er an elnter oysgegangen in 1907 (afile di genoye date fun zayn toyt iz nisht festgeshtelt).

 

kval: Mark Varshavsky, yidishe folkslider, Buenos-Ayres 1965, z. 8