Eclogae

___________________________________________________________

III

[Iollas, Lycidas]

Iollas

Numquid in hac, Lycida, vidisti forte iuvencam

valle meam? solet ista tuis occurrere tauris,

et iam paene duas, dum quaeritur, eximit horas;

nec tamen apparet, duris ego perdita ruscis

5

iam dudum nullis dubitavi crura rubetis

scindere, nec quicquam post tantum sanguinis egi.

Lycidas

Non satis attendi: nec enim vacat. uror, Iolla,

uror, et inmodice: Lycidan ingrata reliquit

Phyllis amatque novum post tot mea munera Mopsum.

Iollas

10

Mobilior ventis o femina! sic tua Phyllis:

quae sibi, nam memini, si quando solus abesses,

mella etiam sine te iurabat amara videri.

Lycidas

Altius ista querar, si forte vacabis, Iolla.

has pete nunc salices et laevas flecte sub ulmos.

15

nam cum prata calent, illic requiescere noster

taurus amat gelidaque iacet spatiosus in umbra

et matutinas revocat palearibus herbas.

Iollas

Non equidem, Lycida, quamvis contemptus abibo.

Tityre, quas dixit, salices pete solus et illinc,

20

si tamen invenies, deprensam verbere multo

huc age; sed fractum referas hastile memento.

nunc age dic, Lycida, quae vos tam magna tulere

iurgia? quis vestro deus intervenit amori?

Lycidas

Phyllide contentus sola (tu testis, Iolla)

25

Callirhoen sprevi, quamvis cum dote rogaret:

en sibi cum Mopso calamos intexere cera

incipit et puero comitata sub ilice cantat.

haec ego cum vidi, fateor, sic intimus arsi,

ut nihil ulterius tulerim. nam protinus ambas

30

diduxi tunicas et pectora nuda cecidi.

Alcippen irata petit dixitque: «relicto,

improbe, te, Lycida, Mopsum tua Phyllis amabit».

nunc penes Alcippen manet ac ne forte negetur,

a! vereor; nec tam nobis ego Phyllida reddi

35

exopto quam cum Mopso iurgetur anhelo.

Iollas

A te coeperunt tua iurgia; tu prior illi

victas tende manus; decet indulgere puellae,

vel cum prima nocet. si quid mandare iuvabit,

sedulus iratae contingam nuntius aures.

Lycidas

40

Iam dudum meditor, quo Phyllida carmine placem.

forsitan audito poterit mitescere cantu;

et solet illa meas ad sidera ferre Camenas.

Iollas

Dic age; nam cerasi tua cortice verba notabo

et decisa feram rutilanti carmina libro.

Lycidas

45

«Has tibi, Phylli, preces iam pallidus, hos tibi cantus

dat Lycidas, quos nocte miser modulatur acerba,

dum flet et excluso disperdit lumina somno.

non sic destricta macrescit turdus oliva,

non lepus, extremas legulus cum sustulit uvas,

50

ut Lycidas domina sine Phyllide tabidus erro.

te sine, vae misero, mihi lilia nigra videntur

nec sapiunt fontes et acescunt vina bibenti.

at si tu venias, et candida lilia fient

et sapient fontes et dulcia vina bibentur.

55

ille ego sum Lycidas, quo te cantante solebas

dicere felicem, cui dulcia saepe dedisti

oscula nec medios dubitasti rumpere cantus

atque inter calamos errantia labra petisti.

a dolor! et post haec placuit tibi torrida Mopsi

60

vox et carmen iners et acerbae stridor avenae?

quem sequeris? quem, Phylli, fugis? formosior illo

dicor, et hoc ipsum mihi tu iurare solebas.

sum quoque divitior: certaverit ille tot haedos

pascere quot nostri numerantur vespere tauri.

65

quid tibi, quae nosti, referam? scis, optima Phylli,

quam numerosa meis siccetur bucula mulctris

et quam multa suos suspendat ad ubera natos.

sed mihi nec gracili sine te fiscella salicto

texitur et nullo tremuere coagula lacte.

70

quod si dura times etiam nunc verbera, Phylli,

tradimus ecce manus: licet illae vimine torto,

sic licet et lenta post tergum vite domentur,

ut mala nocturni religavit bracchia Mopsi

Tityrus et furem medio suspendit ovili.

75

accipe, ne dubites: meruit manus utraque poenas.

his tamen, his isdem manibus tibi saepe palumbes,

saepe etiam leporem decepta matre paventem

misimus in gremium; per me tibi lilia prima

contigerant primaeque rosae; vixdum bene florem

80

degustabat apis, tu cingebare coronis.

aurea sed forsan mendax tibi munera iactat,

qui metere occidua ferales nocte lupinos

dicitur et cocto pensare legumine panem:

qui sibi tunc felix, tunc fortunatus habetur,

85

vilia cum subigit manualibus hordea saxis.

quod si turpis amor precibus, quod abominor, istis

obstiterit, laqueum miseri nectemus ab illa

ilice, quae nostros primum violavit amores.

hi tamen ante mala figentur in arbore versus:

90

«credere, pastores, levibus nolite puellis;

Phyllida Mopsus habet, Lycidan habet ultima rerum». –

Nunc age, si quicquam miseris succurris, Iolla,

perfer et exora modulato Phyllida cantu.

ipse procul stabo vel acuta carice tectus

95

vel propius latitans vicina saepe sub horti.

Iollas

Ibimus: et veniet, nisi me praesagia fallunt.

nam bonus a dextro fecit mihi Tityrus omen,

qui venit inventa non irritus ecce iuvenca.